یک فرمانده سپاه: روسیه در سوریه خیانت کرد

سرتیپ پاسدار «بهروز اثباتی» از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران ایران در سوریه در یک سخنرانی در خصوص چگونگی فروپاشی رژیم بشار اسد روسیه را به «خیانت» متهم کرد و گفت: «ما در سوریه شکست بدی خوردیم.»

اثباتی در این سخنرانی که فایل صوتی آن در رسانه‌های داخلی ایران منتشر شده گفته «فساد در بدنه و فروپاشی اقتصادی از درون نیز باعث فروپاشی حکومت بشار اسد شد.»

او درباره نقش روسیه گفت مسکو تمام سیستم‌های راداری را خاموش کرد تا اسرائیل بتواند مقر اطلاعات نیروهای ایران موسوم به «شهید صادق» را بزند.

او درباره تهدیدات تهران درباره پاسخ به اسرائیل گفت «صحنه فعلی کشش وعده صادق۳ را ندارد» و افزود: «جمهوری اسلامی انتقام سید حسن نصرالله را گرفت.»

این اظهارات در حالی مطرح شده که عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران در اظهاراتی گفت که شکست ارتش سوریه باید برای جمهوری اسلامی یک زنگ هشدار باشد. به گزارش خبرگزاری «ایسنا»، عراقچی سه‌شنبه هجدهم دی گفت: «ضربه‌ای که به ارتش سوریه وارد شد قبل از اینکه نظامی باشد، رسانه‌ای و روانی بود و در واقع ارتش سوریه قبل از جنگیدن شکست خورد.»

حکومت ایران بیش از ۱۳ سال با اعزام نیروهای خود به سوریه از حکومت بشار اسد پشتیبانی کرده و همچنین حزب‌الله لبنان و سایر گروه‌های نیابتی از جمله فاطمیون را نیز برای مقابله با مخالفان اسد در سوریه مستقر کرده بود.

با سرنگونی حکومت بشار اسد و فرار او به مسکو، ایران مهمترین متحد خود در منطقه را از دست داد.

سوریه، هفته گذشته از ایران خواست به حاکمیت و اراده مردم سوریه احترام بگذارد و نسبت به ایجاد هرج‌ومرج در این کشور هشدار داد.

تنش لفظی بین دمشق و تهران در روزهای گذشته افزایش یافته است؛ علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، هفته گذشته در واکنش به سقوط رژیم بشار اسد گفت: «برخی کشورها اگر دچار اشتباه بزرگ شوند و عوامل ثبات و اقتدار خود را که همان جوان‌های مومن هستند، از صحنه خارج کنند؛ همانند سوریه خواهند شد.»

خامنه‌ای تاکید کرد که «مقاومت» دوباره در سوریه ظاهر خواهد شد. مساله‌ای که دمشق آن را مداخله آشکار در امور داخلی و تلاش برای شعله‌ور کردن نزاع می‌داند.

احمد الشرع که ریاست اداره سیاسی جدید دمشق را بر عهده دارد، در مصاحبه‌ای در 29 دسامبر با العربیه تصریح کرد که سوریه جدید به دنبال تنش با کشورهای منطقه یا غربی نیست، بلکه می‌خواهد با همه، از جمله ایران، روابط دوستانه برقرار کند.

الشرع ضمن انتقاد از اظهارات اخیر مقامات ایران گفت: «ما وارد تهران یا جنوب لبنان نشدیم، بلکه به شهرها و روستاهایمان بازگشتیم. منتظر اظهارات مثبت از سوی تهران بودیم و ایران باید با مردم سوریه همسو می‌شد.»

علی خامنه‌ای در واکنش به سقوط اسد و روی کار آمدن احمد الشرع، گفت: «به این جوله باطل نگاه نکنید، این‌هایی که امروز جولان می‌دهند روزی زیر پای مومنان لگدمال خواهند شد.»

احمد الشرع، رهبر اداره جدید سوریه در گفت‌وگو با العربیه گفته بود که «هر کشوری که ایران در آن نفوذ دارد از جمله عراق، لبنان و سوریه تنش‌های فرقه‌ای در مقیاس بسیار گسترده رخ می‌دهد به طوری که منجر به جنگ داخلی می‌شود، فساد اداری قابل توجهی در سطح دولت و نهادهای عمومی آن کشور ایجاد می‌شود و تولید و صنعت کپتاگون و دیگر انواع مواد مخدر در آن گسترش می‌یابد.»

الشرع گفت امیدوار بودم ایران در مداخلات خود در منطقه تجدید نظر کند، مساله‌ای که دارد به ضرر مردم منطقه تمام می‌شود.

پیشتر یک منبع نزدیک به «اداره سیاسی» جدید در سوریه فاش کرد که دولت جدید دمشق در حال تهیه شکایتی علیه تهران برای ارائه به دادگاه‌های بین‌المللی است که شامل درخواست برای ملزم کردن ایران به پرداخت غرامتی به مبلغ ۳۰۰ میلیارد دلار است.

ایران مقادیر زیادی تجهیزات نظامی را در سوریه رها کرده است

«وال استریت ژورنال» به نقل از مقام‌های ایرانی و عربی گزارش داد، همزمان با فروپاشی نظام بشار اسد، هزاران شبه‌نظامی مورد حمایت ایران که در اطراف دمشق، حلب مناطق شرقی سوریه حضور داشتند، از جمله افسران سپاه به همراه نیروهای افغان، عراقی، لبنانی و سوری، به‌سرعت از سوریه خارج شده و به سمت شهر مرزی القائم عراق گریختند.

این مقامات همچنین، افزودند که برخی ایرانیان مستقر در دمشق از طریق هوایی به تهران منتقل شدند، در حالی که جنگجویان حزب‌الله در غرب سوریه از طریق زمینی به لبنان گریختند.

اما در مورد تسلیحات ایران در سوریه، به نظر می‌رسد که تجهیزات و سلاح‌هایی سنگین و سبک که در اختیار این شبه‌نظامیان بود، در محل‌های خود رها شده است.

دیپلمات‌های غربی فاش کردند که با فرار هزاران نیروی نظامی ایرانی و متحدانشان از سوریه، آن‌ها مجبور شدند مقادیر زیادی از تجهیزات و تسلیحات نظامی را پشت سر بگذارند. این تجهیزات بعداً یا توسط اسرائیل منهدم شد یا توسط «هیئت تحریر الشام» و گروه‌های دیگر متحد با آن به تصرف درآمد.

در پاسخ به این سؤال که آیا ایرانی‌ها به‌طور کامل از سوریه خارج شده‌اند، باربارا لیف، یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه آمریکا در امور خاورمیانه، روز دوشنبه گفت: «تا حد زیادی، بله… این موضوع غیرعادی است.»

باربارا لیف که معاون وزیر خارجه آمریکا در امور خاور نزدیک است، افزود: «اکنون سوریه به منطقه‌ای خصمانه برای ایران تبدیل شده است.» با این حال، او توضیح داد که «این به معنای آن نیست که آن‌ها تلاش نخواهند کرد دوباره حضور خود را تثبیت کنند.»

از سوی دیگر، میک مولروی، مقام سابق پنتاگون در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، گفت: «فروپاشی نظام اسد باعث کاهش نفوذ ایران در منطقه و توانایی آن در حمایت و پشتیبانی از سازمان‌های تروریستی شده است.»

در همین حال، اندرو تابلر، مدیر سابق امور سوریه در شورای امنیت ملی آمریکا، آنچه در سوریه رخ داده را به‌عنوان یک شکست فاجعه‌بار برای تهران توصیف کرد.

تلاش برای بازسازی شبکه‌ها

با وجود این شکست یا ضربه بزرگ، برخی مقامات آمریکایی بر این باورند که ایران در نهایت تلاش خواهد کرد یک پل زمینی در سوریه بازسازی کند و شبکه‌های قدیمی خود را با هدف بهره‌برداری از بی‌ثباتی موجود در این کشور فعال نماید.

با این حال، یک مقام ارشد آمریکایی اظهار داشت که به دلیل حمایت تهران از اسد در طول سال‌های گذشته، بعید است دولت جدید سوریه به سپاه پاسداران اجازه دهد حضور نظامی خود را در آینده در این کشور احیا کند.

گفتنی است که دولت جدید سوریه، که توسط «هیئة تحریر الشام» همراه با دیگر گروه‌های متحد با آن تشکیل شده است و رهبران آن سال‌ها در جنگ علیه نظام اسد مورد حمایت ایران جنگیده‌اند، ایران را به‌عنوان یک تهدید بزرگ می‌بیند.

هزینه ملیاردها دلار در سوریه

عقب‌نشینی ایران از سوریه به‌عنوان پایان تلاش‌هایی طولانی‌مدت تهران برای ساختن شبه‌نظامیانی متحد جهت گسترش نفوذ خود در منطقه تلقی می‌شود. به گفته حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، تحلیلگر سیاست خارجی ایران و رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس، ایران ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار در سوریه هزینه کرده است.

علاوه بر این ده‌ها تن از فرماندهان سپاه در سوریه کشته شدند و هزاران نیروی شبه‌نظامی وابسته به تهران از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۴ به سوریه اعزام شدند تا از رژیم بشار اسد حمایت کنند و ایران بتواند پل زمینی مهم انتقال سلاح به حزب‌الله لبنان را حفظ کند.

العربیه فارسی