تصویب قطعنامه در آژانس علیه برنامه هسته‌ای ایران

شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه قطعنامه پیشنهادی سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان علیه برنامه هسته‌ای ایران را تصویب کرد، رخدادی که پیش از این تهران نسبت به آن هشدار داده بود.

این نهاد با تصویب قطعنامه پیشنهادی قدرت‌های اروپایی از ایران خواست که به پرسش‌های بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره موارد مشکوک در برنامه هسته‌ای خود پاسخ بدهد و در تصمیمی که برای ممانعت از فعالیت بازرسان مجرب آژانس گرفته است، تجدید نظر کند.

به گفته منابع دیپلماتیک، ۲۰ کشور عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی به این قطعنامه رای مثبت دادند. همچنین دو کشور چین و روسیه با آن مخالفت کردند و ۱۲ کشور نیز رای ممتنع دادند.

این قطعنامه به دنبال قطعنامه ۱۸ ماه پیش تصویب شده است که به ایران دستور می‌داد بلافاصله به پرسش‌های بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره منشاء ذرات اورانیوم کشف‌شده در سایت‌های اعلام‌نشده خود پاسخ دهد.

اگرچه شمار سایت‌هایی که تحت بازرسی قرار دارند از عدد سه به دو کاهش یافته، اما آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید که ایران هنوز به این نهاد درباره منشاء این ذرات اورانیوم توضیح قانع‌‌کننده‌ای نداده است.

بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیه‌ای خطاب به شورای حکام درباره قطعنامه پیشنهادی خود گفتند که این نهاد از مدت‌ها قبل باید ایران را در رابطه با تعهدات قانونی خود بازخواست می‌کرده است.

این بیانیه سپس تاکید می‌کند که «ایران باید بلافاصله، بهطور کامل و بدون هیچ ابهامی با آژانس همکاری کند».

از زمان تصویب قطعنامه پیشین شورای حکام تاکنون فهرست مسائلی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با آن در ایران مواجه شده افزایش یافته است و قطعنامه جدید از ایران می‌خواهد که این مشکلات متعدد را برطرف کند.

تهران اواخر تابستان گذشته مانع حضور شمار بسیاری از کارشناسان ارشد آژانس بین‌المللی انرژی اتمکی در گروه بازرسی شد، امری که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، آن را «نامتناسب و بی‌سابقه» و «ضربه‌ای جدی» به این نهاد در انجام ماموریت خود توصیف کرد.

قطعنامه مصوب شورای حکام حضور این کارشناسان غنی‌سازی اورانیوم در بازرسی‌ها از فعالیت‌ هسته‌ای ایران را «حیاتی» و از ایران خواسته است که این ممنوعیت را لغو کند.

همراهی آمریکا با اروپا

آمریکا ساعاتی پیش از رای‌گیری با حمایت از این پیش‌نویس اعلام کرد که این قطعنامه باید بخشی از یک استراتژی گسترده‌تر در قبال برنامه اتمی ایران باشد.

لورا هولگیت، سفیر آمریکا در آژانس در توضیح اهمیت «استراتژی گسترده‌تر» مورد نظر واشنگتن به موعد انقضای برجام در اکتبر ۲۰۲۵ اشاره کرد و گفت: «این یک نقطه عطف برای تلاش جامعه بین‌المللی بابت اطمینان از این است که برنامه (اتمی) ایران صرفا یک برنامه صلح آمیز خواهد ماند.»

نماینده آمریکا در آژانس یک روز پیش از این در سخنرانی خود در شورای حکام گفته بود در سال ۲۰۲۲ «دوبار توافق‌های قابل اجرا» برای احیای برجام به ایران پیشنهاد شد که تهران هر بار با «درخواست‌های غیرقابل قبول فراتر از برجام» آن را رد کرد.

بیانیه ایران پیش از تصویب قطعنامه

ساعاتی پیش از این رخداد، ایران به همراه ۷ کشور همسو با صدور بیانیه‌ای مشترک، تصویب قطعنامه پیشنهادی سه قدرت اروپایی علیه برنامه هسته‌ای تهران را «اشتباه محاسباتی» خوانده و تاکید کرده بودند که این اقدام «نتیجه معکوس» خواهد داشت.

محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، نیز روز سه‌شنبه گفته بود که اگر قدرت‌های غربی باعث تصویب قطعنامه بشوند یا فشار سیاسی بیاورند، جمهوری اسلامی قطعاً عکس‌العمل نشان خواهد داد.

آقای اسلامی پیش از این اظهارات گفته بود که کاهش تعهدات ایران در بخش برجام، «طبیعی» است، چرا که به‌دلیل خروج آمریکا از برجام و تصویب قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» در آذر سال ۱۳۹۹ در مجلس شورای اسلامی در واکنش، ملاک برای تهران، این قانون است و ما «اکنون در فاز کاهش تعهدات هستیم».

قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» در آذرماه سال ۱۳۹۹ به تصویب مجلس و تایید شورای نگهبان رسید. این قانون دولت حسن روحانی را در میانه مذاکرات اتمی با غرب به آغاز غنی‌سازی اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد و تعلیق اجرای پروتکل الحاقی مکلف کرد.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آخرین گزارش فصلی خود اعلام کرده که ایران سطح غنی‌سازی ۶۰ درصدی را به حدی افزایش داده که در صورت ادامه غنی‌سازی تا سطح ۹۰ درصدی توان ساخت سه بمب هسته‌ای را خواهد داشت.

قدرت‌های غربی می‌گویند چنین سطحی از غنی‌سازی هیچ توجیه غیرنظامی ندارد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز تصریح کرده است هیچ کشور دیگری بدون انگیزه ساخت سلاح هسته‌ای تا این سطح اورانیوم غنی نمی‌کند.

رادیو فردا، بی‌بی‌سی