چرا داور زن بازی پرسپولیس و استقلال حذف شد؟

بهناز میرمطهریان / بی‌بی‌سی

در فاصله ۶ ساعت تا شروع داربی ۱۰۳ تهران، تصویری از تیم داوری این مسابقه منتشر شد که برای بازدید از اتاق داوری ویدئویی رفته بودند. جای خالی مهسا قربانی، تنها داور زن انتخاب شده برای داربی در این تصویر، به گمانه‌زنی‌ها درباره حذف او رنگ حقیقت داد.

چند روز قبل هم مهناز ذکایی، دیگر داور زن انتخاب شده، از تیم داوری ‌‌داربی حذف شده بود.

فدراسیون فوتبال دلیل حذف مهناز ذکایی را عکسی دانست که از او با کلاه قرمز و سفید در بازی پرسپولیس مقابل کاشیما انتلرز ژاپن در فینال لیگ قهرمانان آسیا منتشر شده بود و شائبه هواداری‌ این داور زن از پرسپولیس را تقویت می‌کرد.

فدراسیون فوتبال ایران اما هیچ دلیل قانع‌کننده‌ای برای حذف مهسا قربانی نداشت. سهیل مهدی، رییس کمیته مسابقات سازمان لیگ، در گفت و گویی با خبرگزاری ایرنا این اقدام را «جلوگیری از حواشی احتمالی» دانست و گفت: «این‌ تصمیمی بود که کمیته داوران گرفت. با این کار تمام حاشیه‌های احتمالی برطرف می‌شود.»

این حاشیه‌ها اما چه بودند که برطرف کردنشان به حذف مهسا قربانی منجر شد؟

«تندروها»، مخالف حضور داور زن در ‌‌داربی

کمتر از یک هفته مانده به برگزاری ‌‌داربی کمیته داوران فدراسیون فوتبال، تصمیم قطعی‌اش را درباره انتخاب مهسا قربانی به عنوان داور و برای حضور در اتاق داوری ویدئویی اعلام کرد. این اقدام انتقادهای شدید گروه‌ها و چهره‌های تندرو را برانگیخت.

فارس، خبرگزاری نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، اعلام کرد که: «پویشی با عنوان “مخالف حضور داور زن در ‌‌داربی هستیم” در سامانه “فارس من” به ثبت رسیده است.»

شخصی که این کارزار را به راه انداخته در گفتگویی با همین خبرگزاری گفت: «ظاهراً حضور زنان در مسابقات فوتبال آقایان به مذاق فدراسیون فوتبال خوش آمده، حالا به دنبال داور زن برای مسابقه ‌‌داربی رفته است.»

او البته نگرانی دیگری هم داشت: «باید از اجرای این تصمیم جلوگیری شود وگرنه شاهد قضاوت داوران زن در وسط زمین خواهیم بود.»

همین تفکر که حامیانی هم داشت، در نهایت کار را به جایی رساند که ابتدا مهناز ذکایی و بعد مهسا قربانی از تیم داوری حذف شوند. با این حذف کورسوهای امیدی که برای انتخاب آن‌ها برای قضاوت در دوره بعدی جام جهانی زنان ایجاد شده بود، بار دیگر از بین رفت.

به رغم الزام فیفا برای قضاوت داوران زن در مسابقه فوتبال مردان و در ورزشگاه مجهز به کمک داور ویدئویی، با این تصمیم و تصمیم‌های مشابه، زنان داور، فرصت کسب مجوزهای لازم برای قضاوت در عرصه‌های بزرگ‌تر مثل جام جهانی فوتبال زنان را از دست می‌دهند.

برای حضور زنان در ورزشگاه‌ها و تماشای مسابقات مردان، حملات و انتقادهای مشابهی صورت گرفت و بارها در بسیاری از مسابقات، زنان تا پشت درهای ورزشگاه‌های فوتبال رفتند ولی فرصت حضور را از دست دادند.

حذف قربانی، دخالت نهاد غیرفوتبالی؟

زمزمه‌هایی در جریان بوده که دلیل حذف مهسا قربانی، فشار نیروهای اطلاعاتی و حکومتی به فدراسیون فوتبال بوده است و این سئوال مطرح می‌شود که آیا حذف این داور، مصداق دخالت نهاد غیرفوتبالی در فوتبال به حساب می‌آید؟

دبیرکل فدراسیون فوتبال در توضیحاتی که درباره حذف مهسا قربانی مطرح کرده، سعی کرده همین شائبه را برطرف کند. هدایت ممبینی به ایسنا گفته است: «طبق تصمیم کمیته داوران که یک روز یا ۲ روز قبل (از ‌‌داربی) به ما اعلام شد، قربانی در لیست نبود. تشخیص خود کمیته است که از داوران خانم استفاده کند یا نکند. ما هم سعی داریم در این تصمیمات دخالت نکنیم.»

نکته جالب اینکه خداداد افشاریان از چند روز قبل از این اتفاقات از قطعیت حضور مهسا قربانی در تیم داوری گفته بود. او در حاشیه مراسم کاشت نهال به بهانه روز درختکاری در مرکز ملی فوتبال در جمع خبرنگاران گفته بود:‌ «بی‌شک ‌‌داربی را با کمک داور ویدئویی برگزار خواهیم کرد و نکته مهم این که قطعا خانم مهسا قربانی یکی از داوران دیدار استقلال و پرسپولیس در اتاق ویدئویی داوران هستند و به ما کمک خواهند کرد.»

ممبینی اما در مصاحبه خود با ایسنا نکته دیگری را هم مطرح کرد: «با افشاریان صحبت کردم و او گفت هنوز به صورت رسمی نام قربانی را اعلام نکردیم. شاید به دلیل حساسیت بازی، تصمیم گرفتند از داوران باتجربه استفاده کنند.»

همه این تناقض‌ها در مسیر انتخاب و حذف مهسا قربانی به عنوان داور زن ‌‌داربی پایتخت، از عامل دیگری خبر می‌دهند که هیچ یک از مسوولان فدراسیون فوتبال و کمیته داوران، نه می‌توانند و نه می‌خواهند حرفی از آن بزنند.

سهیل مهدی، رییس کمیته مسابقات سازمان لیگ، اما شاید منطقی‌ترین پاسخ را به این موضوع داده و گفته «با این تصمیم، تمام حاشیه‌های احتمالی برطرف می‌شود.»

تمام شدن حاشیه‌های احتمالی این مسابقه اما به بهای از دست رفتن یکی از بهترین فرصت‌های حرفه‌ای دو داور زن تمام شد که با این قضاوت و ادامه آن، می‌توانستند مسیر متفاوتی را در داوری، پیش روی خود داشته باشند.