قطع اینترنت، تاکتیک کلیدی برای سرکوب اعتراضات است

بر اساس اسنادی که از سوی وزارت خارجه آمریکا در اختیار رادیو فردا قرار گرفته است دولت جو بایدن در راستای تعهد خود برای دستیابی مردم ایران به حق آزادی بیان و اینترنت آزاد، طرحی جامع را با همکاری شرکای اروپایی خود در میانه اعتراضات سراسری در ایران آغاز کرده است.

این سند نشان می‌دهد که یک گروه از متخصصان بین‌المللی گردهم آمده‌اند تا ضمن مستندسازی شواهد مربوط به دستکاری و قطع اینترنت در ایران توسط جمهوری اسلامی، اقدامات لازم برای مقابله با سانسور حکومتی و تسهیل دسترسی ایرانیان به شبکه جهانی اینترنت را اجرایی کنند.

اهمیت گردآوری این مستندات در این است که ثابت می‌کند با وجود اقدامات خشونت‌آمیز جمهوری اسلامی در برخورد با معترضان از جمله کشتار و بازداشت‌های گسترده، قطع اینترنت کماکان «تاکتیک کلیدی» حکومت در سرکوب اعتراضات مسالمت‌آمیز مردمی است.

همچنین بر اساس شواهد به‌دست آمده، حکومت جمهوری اسلامی از دور تازه اعتراضات سراسری در ایران که در واکنش به جان‌باختن مهسا امینی در بازداشت پلیس «امنیت اخلاقی» تهران آغاز شد بیش از سایر اعتراضات مردمی در ادوار قبلی ترسیده است.

تعهد دولت بایدن-هریس در قبال مردم ایران

در همین زمینه یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بار دیگر تاکید کرد: «دولت بایدن-هریس متعهد است به مردم ایران کمک کند تا از حق جهانی خود برای آزادی بیان و دسترسی آزادانه به اطلاعات از طریق اینترنت بهره‌مند باشند. در شرایطی‌که رهبری ایران دسترسی مردم خود به اینترنت جهانی را مختل و مسدود می‌کند، ایالات متحده به اقدامات خود به‌منظور حمایت از جریان آزاد اطلاعات برای مردم ایران ادامه می‌دهد».

این سخنگو که نامش فاش نشده است، افزوده: «در راستای این تعهد، ما با کمیسیون اروپا شراکت کردیم تا یک گروه بین‌المللی از کارشناسان گرد هم آیند و در مورد قطع و اختلال اینترنت توسط رژیم ایران، یافته‌های خود را به اشتراک بگذارند».

بنابر اظهارات این سخنگو، مشارکت‌کنندگان این طرح همگی از سازمان‌های متخصص و سرشناس جامعه مدنی یا صنعت نظارت بر اینترنت و تاثیرات قطع آن بوده‌اند.

این سخنگو تصریح کرد: «در خلال این همکاری، کارشناسان در یک گزارش واحد شواهدی را جمع‌آوری کردند که توضیح می‌دهد چگونه رژیم از زمان شروع اعتراضات در اواسط سپتامبر (۲۶ شهریور)، خدمات شبکه اینترنت را قطع، مختل و مسدود کرده است».

قطع اینترنت؛ تاکتیک کلیدی جمهوری اسلامی در سرکوب اعتراضات

تحقیقات گردآوری‌شده در این اسناد نشان می‌دهد که حکومت ایران روزانه اقدام به اعمال «خاموشی» اینترنتی و دیگر انواع قطع و اختلال در سرویس‌های ارائه‌دهنده اینترنت کرده است، از جمله مسدود کردن برنامه‌های پیام‌رسان و رسانه‌های اجتماعی، قطع دسترسی کاربران به فروشگاه‌های ویژه خرید و دانلود نرم‌افزارهای مختلف.

اما موارد دستکاری حکومت ایران در اینترنت به همین‌جا ختم نمی‌شود؛ ارزیابی‌های وزارت خارجه آمریکا همچنین حاکی است در بیش از سه ماهی که از اعتراضات سراسری می‌گذرد جمهوری اسلامی کوشیده است تا ابزار و روش‌هایی را که ایرانیان برای دور زدن سانسور اینترنتی رژیم به کار می‌برند با مانع و اخلال روبه‌رو کند.

در مقاطع مختلف اعتراضات، برای اکثر کاربران ایرانی اینترنت، تبادل پیام با پلتفرم‌هایی که سابقا کار می‌کردند دشوار یا ناممکن گزارش شده است: این مورد شامل دشواری در به‌روز رسانی نرم‌افزارهای موبایلی یا استفاده از فیلترشکن‌ها و ابزار حریم خصوصی می‌شود.

شواهد ارائه‌شده در این گزارش نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی در مقایسه با گذشته، طیف گسترده‌تری از استراتژی‌های فنی را به‌کار گرفته است تا مانع از دور زدن و عبور از سد فیلترینگ اینترنت توسط کاربران داخل شود.

این گزارش همچنین شامل داده‌هایی در مورد شاخص‌های مختلف اقتصادی است که نشان می‌دهد قطع اینترنت و سایر اقدامات مربوط به سرکوب در دوره اعتراضات احتمالا به کاهش فعالیت اقتصادی در ایران منجر شده است.

یافته‌های کارشناسان نشان می‌دهد که مقامات ایرانی مایلند از تاکتیک‌های جدیدی استفاده کنند که تا پیش از این رونمایی نشده بود و قصدشان جلوگیری از ارتباط مردم داخل با یکدیگر و با جهان خارج در مورد سرکوب خشونت‌آمیز در ایران است.

فاجعه اقتصادی؛ میلیاردها دلار ضرر به بخش خصوصی ایران

این گزارش شواهد مضاعفی در اختیار می‌گذارد مبنی‌بر این که قطع اینترنت توسط حکومت در ایران باعث شده است که بخش خصوصی کشور میلیاردها دلار متضرر شود و میلیون‌ها شغل در این میان از دست برود؛ خرید و فروش و معاملات و پرداخت‌های آنلاین نیز به شدت کاهش یافته است.

کارشناسان می‌گویند مسدودسازی دسترسی ایرانیان به اینستاگرام به عنوان محبوب‌ترین و کاربردی‌ترین شبکه اجتماعی داخل کشور به‌تنهایی به تعطیلی صدها هزار کسب‌وکار آنلاین منجر شده است.

در سند وزارت خارجه آمریکا آمده است: «در حالی‌که رهبری جمهوری اسلامی می‌کوشد مشکلات اقتصادی خود را به گردن آمریکا و دیگر بازیگران خارجی بیندازد، واضح است که سرکوب وحشیانه حق آزادی بیان مردم ایران و توانایی برقراری ارتباط‌شان با یکدیگر توسط حکومت، جان تک تک ایرانیان و معیشت‌شان را درگیر پیامدی سهمگین کرده است».

بنابر اعلام واشینگتن، ارائه این گزارش کارشناسانه نوری به پیامدهای عملی و اقتصادی قطع و اختلال و مسدودسازی اینترنت در ایران می‌تاباند، به این امید که رهبران جمهوری اسلامی شرم کنند و دست از ایجاد محدودیت‌های بیشتر و سانسور هزینه‌ساز دست بردارند.

وزارت خارجه آمریکا تاکید کرده که این گروه از کارشناسان به ارائه گزارش جامع خود درباره روش‌هایی که برای قطع اینترنت به کار می‌روند و صدماتی که در ایران و ورای آن به بار می‌آورند کماکان ادامه خواهند داد.

برآورد راب مالی از رویکرد جمهوری اسلامی

نماینده ویژه آمریکا در امور ایران با اشاره به این گزارش، یافته‌های جمع‌آوری شده را حاصل تلاش بی‌نظیر بخش‌های خصوصی و غیرانتفاعی برای افشای اقدامات جمهوری اسلامی در سانسور مداوم اینترنت در ایران توصیف کرد.

اعمال این حجم از سانسور به گفته رابرت مالی نشان می‌دهد که رهبری جمهوری اسلامی تا چه اندازه از ارتباط آزادانه مردم ایران با یکدیگر و دنیای خارج و نتایجی که ممکن است به بار آورد می‌ترسد.

این دیپلمات ارشد آمریکایی بار دیگر رهبری حکومت در ایران را به شنیدن مطالبات مردم معترض فراخواند و در عین حال گفت: «شوربختانه، پیش‌بینی ما این است که رژیم ایران تلاش بیشتری برای محدود کردن جریان آزاد اطلاعات به خرج دهد در حالی‌که به‌دروغ، ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی را به خاطر بحران‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که در حال حاضر با آن مواجه است، سرزنش می‌کند».

همزمان با برگزاری تجمع‌های اعتراضی به جان باختن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد، و قطع و کُند شدن اینترنت در شهرهایی که اعتراض‌ها در آن‌ها جریان دارد، گروهی از نمایندگان دو حزب جمهوری‌خواه و دمکرات کنگره آمریکا در نامه‌ای به وزیر خزانه‌داری از او خواستند در صورت دریافت درخواست ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت اسپیس‌ایکس، برای ارائه اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به ایران، فورا با این تقاضا موافقت کند.

در پی این درخواست، وزارت خزانه‌داری آمریکا روز اول مهر اعلام کرد که مجوز گسترش خدمات اینترنتی را برای ایرانیان صادر کرده است.