اتحادیه اروپا امتیاز قابل توجهی به ایران ارائه کرده

روزنامه وال استریت ژورنال گزارش می‌دهد که دیپلمات‌های اروپایی در تلاش برای رفع بن‌بست در گفت‌وگوهای وین برای احیای توافق هسته‌ای ایران، برجام، «امتیاز تازه قابل توجهی» به این کشور داده‌اند که هدف آن «پایان سریع» تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت‌های گذشته هسته‌ای این کشور است.

به گزارش بی‌بی‌سی، یکی از مسائل حل نشده در روند مذاکرات مسائل پادمانی است که به پیدا شدن اوارنیوم در سه مکان اعلام نشده از سوی ایران به آژانس بین المللی انرژی اتمی مربوط می‌شود.

اسرائیل گفته که کشف این مواد گواهی بر این موضوع است که ایران زمانی یک برنامه مخفیانه ساخت سلاح هسته‌ای را دنبال می‌کرد، اتهامی که ایران رد کرده است.

ایران خواهان مختومه شدن این پرونده در آژانس پیش از احیای برجام است. اما کشورهای غربی گفته‌اند که تحقیقات سازمان ملل مجزا از روند مذاکرات وین است و درباره آن مذاکره نمی‌کنند.

اکنون وال استریت ژورنال می‌نویسد که متن پیشنهادی اتحادیه اروپا - که آن را دیده است - از ایران «می خواهد تا پیش از احیای برجام به نگرانی‌های آژانس پاسخ دهد. براساس این گزارش متن پیشنهادی می‌گوید که انتظار دارد ایران «با نگاهی در جهت رفع ابهامات» به سوالات آژانس پاسخ دهد.

براساس این گزارش «اگر تهران همکاری کند، آمریکا و سایر طرف‌ها در مذاکرات، اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به پایان تحقیقات در این زمینه تشویق می‌کنند.»

ایران مکررا گفته است که گزارش های آژانس «سیاسی» است و پرونده مربوط به کشف آثار اورانیوم در سه مکان اعلام نشده باید همزمان با احیای برجام بسته شود.

خبرگزاری ایرنا جمعه هفته پیش به نقل از یک دیپلمات ایرانی نوشت که «مسائل پادمانی زیر فشارهای سیاسی مطرح شده و ادامه پیدا کرده و نباید بهانه‌ای برای عیب‌جویی دایمی از ایران باشد.»

محمد جمشیدی، معاون سیاسی دفتر ریاست جمهوری ایران، روز جمعه گذشته در توییتی نوشت که توافق نهایی «فقط زمانی حاصل خواهد شد که ادعاهای پادمانی حل و فصل شده باشد.»

با این حال رافائل گروسی، مدیر آژانس، قبلا قول داده تا زمانی که تهران در مورد سرمنشاء این مواد هسته‌ای و اینکه این مواد اکنون کجاست توضیح ندهد به تحقیق درباره آن ادامه خواهد داد.

وال استریت ژورنال همچنین به نقل از دو منبع مطلع نوشت که اتحادیه اروپا به ایران و سایر طرف ها گفته که باید پاسخ مثبت یا منفی خود به پیشنهاد را تا ۱۵ اوت اعلام کنند.

آمریکا گفته که در حال مطالعه متن پیشنهادی اروپاست و به موقع به آن پاسخ خواهد داد.

یک مقام آمریکایی به وال استریت ژورنال گفت که واشنگتن می‌خواهد تحقیقات آژانس اتمی سازمان ملل حل و فصل شود.

او گفت: «تنها راه حل این است که ایران اطلاعات مورد نیاز آژانس را ارائه کند. موضع ما این است، حالا صرف نظر از اینکه آیا این موضوع در متن یک تفاهم نامه یا جای دیگر بیان می‌شود.»

ایران هم می‌گوید که در حال مطالعه متن پیشنهادی است.

وال استریت ژورنال به نقل از منابع مطلع می‌نویسد که «اتحادیه اروپا با آگاهی آمریکا، فرانسه، آلمان و بریتانیا موضوع سازش در مورد مسائل پادمانی را در پیشنهاد خود گنجانده است.»

آمریکا و متحدان اروپایی‌اش در ماه ژوئن با حمایت گسترده در شورای حکام از ایران خواستند به سوالات آژانس پاسخ دهد.

بسیاری از مقام‌های غربی معتقدند که سرمنشا تولید مواد اعلام نشده در ایران به برنامه سلاح‌های هسته‌ای که حداقل تا سال ۲۰۰۳ ادامه داشت برمی‌گردد.

اگر ایران با آژانس همکاری نکند، امکان ارجاع پرونده به شورای امنیت سازمان ملل وجود دارد.

وال استریت ژورنال قبلا گزارش داده بود که ایران درخواست دیگر خود برای حذف نام سپاه پاسداران از فهرست سازمان های تروریستی آمریکا را کنار گذاشته است. ایران این موضوع را رد کرد اما گزارش تازه این روزنامه بار دیگر بر گزارش اولیه تاکید می‌کند.

دور تازه مذاکرات وین روز دوشنبه پایان یافت.

جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، که این متن را تهیه کرده گفته بود که حاوی رفع تحریم‌هایی از سوی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران است و «توافقی بهتر از این قابل دستیابی نیست.»

یک سخنگوی اتحادیه اروپا هم گفته دیگر فرصتی برای مذاکره وجود ندارد و از ایران و آمریکا خواست هرچه زودتر نظر خود را درباره پیشنهاد مطرح شده اعلام کنند.

مقام های رسمی و دولتی ایران هنوز نظر نهایی درباره این پیش نویس را اعلام نکرده اند اما حسین شریعتمداری نماینده رهبر جمهوری اسلامی ایران در روزنامه کیهان در مقاله‌ای در این روزنامه نوشته است «تا‌کنون مذاکرات وین به هیچ نتیجه‌ای که تضمین‌کننده منافع ملی کشورمان و مخصوصاً تامین‌کننده انتفاع اقتصادی ایران باشد، نرسیده است.»

او گفت که «مذاکرات درباره چهار محور اصلی، کماکان بی‌نتیجه مانده است. پادمان، لغو تحریم‌ها، تضمین آمریکا که تعهدات خود را نقض نمی‌کند و اجرای مرحله‌ای توافق که پیشنهاد - بخوانید حیله- آمریکاست و تیم هسته‌ای ایران با شناخت هوشمندانه‌ای که از حریف دارد، به شدت با آن مخالفت می‌ورزد.»

قرار است مجلس ایران هفته آینده مسائل مرتبط با مذاکرات وین را بررسی کند. نایب‌ رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی گفته است که تاکنون هیچ متن و پیش‌نویسی از مذاکرات به مجلس و کمیسیون امنیت ملی نرسیده و به گفته وی نمایندگان از متن پیشنهادی اروپا برای بازگشت به توافق هم بی‌خبرند.

مذاکرات برای احیای توافق هسته ای برجام از فروردین ۱۴۰۰ و در آخرین ماه های دولت حسن روحانی آغاز شد. دولت آقای روحانی به مجلس اعلام کرده بود که آمریکا موافقت کرده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را هم از فهرست گروه های تروریستی خارجی درآورد.

آیت الله خامنه ای در آخرین دیدار رسمی با اعضای دولت حسن روحانی به تندی از پیش نویس توافق به دست آمده توسط اعضای دولت وی انتقاد کرد و آن را غیرقابل پذیرش خواند.

مذاکرات در دولت ابراهیم رئیسی با دو وقفه پنج ماهه انجام شده است. جو بایدن رئیس جمهور آمریکا اخیرا اعلام کرده حتی به قیمت فروپاشی برجام، حاضر به حذف نام سپاه از فهرست سازمان های تروریستی خارجی آمریکا که گروه هایی همچون القاعده و داعش در آن قرار دارند، نیست.

هدف از احیای برجام رفع تحریم های آمریکا در ازای محدود شدن برنامه اتمی ایران است. برخی از رسانه های حکومتی ایران می گویند با توجه بالارفتن قیمت نفت و گاز و در پیش بودن سرمای زمستان، طرف های مذاکره ایران بیشتر به توافق احیای برجام نیاز دارند.

مساله مربوط به کشف آثار اورانیوم
سازمان انرژی اتمی ایران در ماه ژوئن در پاسخ رسمی به گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که ممکن است اسرائیل به عمد برخی از مکان‌ها در ایران را به اورانیوم آلوده کرده باشد.

سه مکانی که آژانس می‌گوید آلوده به اورانیوم بوده و ایران «پاسخ رضایت بخش» درباره آن نداده در ورامین و تورقوزآباد در حومه تهران و در مریوان در استان کردستان قرار دارد.

شورای حکام آژانس پیشتر با صدور قطعنامه‌ای از ایران خواسته بود درباره این مکان‍‌ها به سئوالات آژانس پاسخ «قانع کننده» دهد.

آژانس در نمونه‌برداری های محیطی که کمتر از سه سال پیش در ایران انجام داد، اعلام کرده بود که آثار اورانیوم در این سه مکان را یافته در حالی که ایران پیش از آن درباره وجود چنین مراکزی به آژانس اطلاع نداده بود.

ایران و آژانس در اواخر سال گذشته خورشیدی به توافقی دست پیدا کردند که بر اساس ایران باید جواب های قانع‌کننده درباره این مراکز به بازرسان می‌داد.

مدیرکل آژانس جواب های ایران «قانع کننده» ندانسته است. بخشی از جواب های ایران در بیانیه ای که به شورای حکام ارائه شده، آمده است.