بورل: جای مصالحه‌ بیشتر در برجام باقی نمانده است

جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مقاله‌‌ای در روزنامه فایننشال‌تایمز چاپ لندن نوشته است که پس از ۱۵ ماه مذاکرات فشرده در وین با اعضای توافق هسته‌ای برجام و ایالات متحده «فرصت برای مصالحه های بیشتر بر سر مسائل مهم، به پایان رسیده است.»

به گزارش بی‌بی‌سی، آقای بورل گفته است «من اکنون متنی را روی میز گذاشته ام که با جزئیات دقیق به لغو تحریم ها و همچنین گام های هسته ای مورد نیاز برای احیای برجام می پردازد. این متن بهترین معامله ممکن است که من به عنوان تسهیل کننده مذاکرات، آن را امکان پذیر می دانم. این یک توافق کامل نیست، اما به همه عناصر اساسی می‌پردازد و شامل مصالحه بر سر مواردی است که همه طرف‌ها به سختی آن را به دست آورده‌اند.»

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته است «اکنون باید تصمیم هایی گرفته شود تا از این فرصت منحصر به فرد برای رسیدن به موفقیت استفاده شود» و نوشته «من هیچ جایگزین جامع یا مؤثر دیگری را در دسترس نمی بینم.»

جوزپ بورل نوشته است: «هر روز بدون توافق در وین، منافع اقتصادی ملموس برای مردم ایران را که از طریق رفع قابل توجه تحریم‌های آمریکا قابل دسترسی است و همچنین مزایای عدم اشاعه برای جهان را به تعویق می‌‎اندازد. انعقاد توافق در حال حاضر سود اقتصادی و مالی قابل توجهی را به همراه خواهد داشت و همچنین امنیت منطقه ای و جهانی را تقویت می کند. رد کردن آن موجب ضرر هر دو طرف می‌شود.»

آقای بورل در این مقاله هشدار داده است که «اگر توافق رد شود ما در معرض خطر یک بحران هسته ای خطرناک هستیم که در مقابل آن چشم انداز افزایش انزوای ایران و مردم آن قرار دارد. این مسئولیت مشترک ما است که توافق را نهایی کنیم.»

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این مقاله گفته است که اتحادیه اروپا نگرانی‌هایی دارد که فراتر از موضوع هسته‌ای ایران است و از جمله مسائل مرتبط با حقوق بشر و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را مثال زده اما گفته این موارد به متن برجام ارتباطی ندارد و اروپا «به طور مستمر با ایران» آنها را مورد بحث قرار می دهد.

مذاکرات احیای برجام فروردین ۱۴۰۰ آغاز شد و تا اسفند ماه آن سال ادامه داشت اما از زمان تاکنون متوقف شده است.

ایران و آمریکا هریک دیگری را مسئول ادامه این وضعیت معرفی می کنند و ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران گفته که احیای برجام به «اراده» آمریکا بستگی دارد

این مقاله یک روز پس از آن منتشر شد که رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت‌‌وگو با شبکه خبری سی‌ان‌ان گفت که «ما دقیقا نمی‌دانیم چه اتفاقی در برنامه اتمی ایران در حال رخ دادن است.»

آیا ایران به دنبال احیای برجام است؟

اخیرا  ریچارد مور رئیس سرویس اطلاعاتی بریتانیا (ام آی ۶) گفت که تردید دارد آیت‌الله خامنه‌ای رهبر حکومت ایران به دنبال احیای برجام باشد. اما حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران در مصاحبه ای با تلویزیون ایران گفت  برای رسیدن به توافق خوب،‌ قوی و پایدار جدی هستیم.»

او بار دیگر مسئولیت به سرانجام نرسیدن مذاکرات برجام را به دوش طرف آمریکایی انداخت و گفت: هنوز آمریکایی‌ها آنها را «مطمئن» نکردند که «ایران می‌تواند از منافع کامل اقتصادی برجام برخوردار شود.»

اما طرف‌های غربی نیز ایران را به خاطر بی‌نتیجه ماندن مذاکرات سرزنش می‌کند.

حدود سه ماه پیش، گزارش‌ها از وین (محل مذاکرات) حاکی بود که فاصله زیادی با احیای برجام و امضای توافقی جدید نمانده است.

در آن زمان ابتدا طرح مساله خواسته‌های جدید روسیه به عنوان مشکل اصلی توافق نهایی مطرح شد.اما بعد از آن‌که اعلام شد مساله درخواست‌های روسیه حل شده است، درخواست ایران برای حذف نام «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا به عنوان مانعی جدید مطرح شد.

آمریکا می‌گوید که ورود نام سپاه به فهرست سازمان‌های تروریستی ارتباطی به برجام ندارد و به دلیل فعالیت‌های این نهاد در کشورهای منطقه از جمله لبنان، عراق، سوریه و یمن رخ داده است.جو بایدن تاکید کرده است که حاضر نیست نام سپاه را از فهرست سازمان تروریستی خارج کند.

ایران در سال ۲۰۱۵ پذیرفت که در صورت رفع تحریم‌های بین‌المللی، برنامه‌ هسته‌ای‌اش را محدود کند.اما بعد از آن‌که دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد، ایران هم به شکل گام‌به‌گام از اجرای محدودیت‌های برجام سرباز زد.

در حال حاضر ایران می‌گوید که مانند باقی کشورهای دنیا تنها به مسئولیت‌ها و محدودیت‌های تعیین شده در «پروتکل منع گسترش تسلیحات هسته‌ای» (NPT) پایبند است.

مذاکرات احیای برجام که در پی ریاست جمهوری جو بایدن در آمریکا آغاز شده بود، فعلا به بن‌بست رسیده است.

مدیرکل آژانس: نمی‌دانیم چه اتفاقی در برنامه اتمی ایران در حال رخ دادن است

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به کاهش دسترسی بازرسان آژانس و قطع دوربین‌های نظارتی در ایران اشاره کرده است. مدیرکل آژانس گفته شواهدی در دست نیست که ثابت کند ایران در حال تولید سلاح اتمی است اما رویکرد و تلاش ایران می‌تواند علامتی از این موضوع باشد. وی به غنی‌سازی اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد اشاره کرد که فاصله کمی با غنی‌سازی ۹۰ درصدی دارد که برای ساخت سلاح اتمی نیاز است.

آقای گروسی در سخنانی نه چندان صریح به سوال خبرنگار سی ان ان درباره اینکه ایران تا چه حد بالقوه به ساخت بمب هسته‌ای نزدیک است اینگونه پاسخ داد: «ما اطلاعاتی نداریم مبنی بر اینکه ایران در حال ساخت بمب هسته‌ای است. دراین باره سردرگمی زیادی وجود دارد. همزمان اقداماتی که آنها [ایرانی‌ها] در حال انجام هستند خیلی خوشایند نیست. این خلوص بسیار بالایی (از اورانیوم) است، بسیار نزدیک به خلوص بمب که ۹۰ درصد است... بنابراین وقتی اینها را در کنار این حقیقت قرار می‌دهیم که آنها [ایرانی‌ها] دسترسی بازرسان ما یعنی به عبارتی، نظارت آژانس (بین‌المللی انرژی اتمی) را بر این فعالیت‌ها را محدود کرده‌اند؛ [و] بله همانطور که بدرستی اشاره کردید آنها تعدادی از دوربین‌های [نظارتی] را که ما در تاسیسات مختلف نصب کرده بودیم قطع کرده‌اند، که همه این نکات البته وضعیتی را ایجاد می‌کند که البته چیز خوبی نیست.»