آیین‌نامه پیشنهادی زنان سینماگر علیه آزار جنسی

پس از سلسله اقدامات زنان فعال در سینما و تئاتر علیه مجموعه آزارگران فعال در این عرصه‌ها، اکنون مجموعه زنان فعال در این حرکت موسوم به هشتصد زن، با تنظیم آیین نامه حقوقی در حرکتی ایجابی، خواستار تایید و اجرای این مقررات برای بهبود شرایط کنونی توسط هیات مدیره خانه سینما شدند؛ اقدامی که به نظر می‌آید می‌تواند پایانی بر مناقشات کنونی و آغاز عملی مدیریت این مسائل توسط صنف باشد.

به گزارش «تابناک»؛ از مدت‌ها پیش گروهی از فعالان سینما و تئاتر ایران دست به افشاگری علیه برخی از عمدتاً چهره‌های ذی‌نفوذ در سینمای ایران زدند؛ چهره‌هایی که توان تاثیرگذاری بر انتخاب یک بازیگر یا عوامل فنی تولید پروژه‌های سینمایی را داشتند و چنین گمان می‌رود از این نفوذ و تاثیرگذاری‌شان سوءاستفاده کرده‌ و برخی را تحت فشار گذاشته‌اند و در مواردی حتی تحرکات وحشتناکی داشته‌اند.

پس از انتشار این روایات‌ جسته و گریخته که منجر به شکایت حقوقی برخی متهمین از برخی از اتهام زنندگان نیز شد، گروهی از زنان فعال سینما و تئاتر ایران که غالباً اهالی سینما را شامل می‌شدند، در بیانیه‌ای خواستار توجه نهادهای صنفی و مشخصاً خانه سینما و تشکیل مرجع ذیل خانه سینما برای رسیدگی مستقل به این نوع اتفاقات شدند. در شرایطی که هیات مدیره خانه سینما زیر بار تشکیل این کمیته نرفت، سازمان سینمایی تشکیلات خودش را به راه انداخت که اساساً توسط این گروه ۸۰۰ نفره از زنان سینماگر ایران به رسمیت شناخته نشد.

این گروه در نهایت هیات پیگیری مطالبات را در یک انتخابات برگزیدند و هیات پنج نفره متشکل از ترانه علیدوستی، هانیه توسلی، غزال معتمد، سمیه میرشمسی و مارال جیرانی تشکیل شد و موضع‌گیری‌هایی کرد. مجموعه اتفاقات از جمله موضع گیری در قبال ادعای یکی از بازیگران زن سینما علیه یکی از پیشکسوتان سینما، منجر به تحرکاتی شد و برخی از امضاکنندگان بیانیه ۸۰۰ زن انصراف دادند اما گروه بزرگ‌تری به این جمع پیوستند.

نکته قابل توجه آنکه برخی چهره‌های فعال در صنوف به خصوص در حوزه بازیگری نسبت به این حرکت انتقاد داشتند و نه تنها حاضر به همراهی نشدند، بلکه در مواردی علیه آن موضع‌گیری‌هایی کردند که در مواردی رسانه‌ای شد و در موارد فراوان رسانه‌ای نشد. برخی از فعالان اساساً خواستار برخورد با بانیان این حرکت شدند که دوستی عمیق برخی از مخالفان با شماری از متهمین به سوءرفتار در این تحرکات بی‌تاثیر نبود اما ظاهراً نگرانی بزرگ‌تر، از تداوم چنین اقدامی و مطرح شدن نام برخی دیگر است.

این گروه در نهایت به تازگی در حرکتی ایجابی، آیین نامه‌ای را در ارتباط با منع خشونت جنسی و جنسیتی، با همراهی پنج حقوق‌دان زن صنم حقیقی، فائزه طباطبایی، منیره علوی، مریم کیان ارثی و زهرا مینویی تنظیم کرده و با استناد به ماده ۵۲ اساسنامه خانه سینما و مواد ۱ و ۲ آیین نامه شورای صیانت خانه سینما، پیشنهاد حذف ماده ۹ آیین نامه شورای صیانت خانه سینما و جایگزینی این آیین نامه را به جای آن ماده ارائه کرده است.

از نکات مهم در این آیین نامه که به نظر می‌رسد، با نگاه به آیین نامه‌های مشابه در سایر کشورها تنظیم شده، اینکه صرفاً به خشونت جنسی بسنده نشده و انواع دیگر خشونت اعم از خشونت فیزیکی، خشونت کلامی، خشونت روانی و خشونت اقتصادی نیز در نظر گرفته شده است. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که در بسیاری از اوقات خشونت لزوماً جنسی نیست، بلکه شاهد قلدری و برخود نامتعارف برخی چهره‌های سرشناس در پروژه‌های سینمایی با عوامل عمدتاً فنی پروژه‌ها هستیم؛ اقدامی که معمولاً با مماشات همراه می‌شود، چون اخراج بازیگری که بخش قابل توجهی از فیلم با آن ضبط شده، به پروژه آسیب جدی وارد می‌کند.

در کنار چنین آیین نامه‌هایی، تنظیم قراردادهای تیپ که با مقاومت چند صنف سال‌هاست مسکوت باقی مانده، ضروری است؛ قراردادهایی که اتفاقاً هم می‌تواند برای تهیه کنندگان و کارگردان‌ها منافع و حقوقی را به همراه بیاورد و هم برای بازیگران و در عین حال برای هر دو طرف نیز تعهداتی را در پی داشته باشد. بی‌شک این آیین‌نامه‌ها در بهبود شرایط کمک می‌کند اما تا زمانی که به بخشی از قراردادهای پروژه‌های سینمایی تبدیل نشود و عدم رعایت‌ش تبعات حرفه‌ای و مالی نداشته باشد، اجرایش بسیار دشوار خواهد بود.

متن کامل این آیین‌نامه در صفحه هشتصد زن سینماگر در اینستاگرام قرار گرفته است.