«ترامپ بیم آن دارد که پوتین او را بازی می‌دهد»

اما راسیتِر، پل کربی و یان ایکمن / بی‌بی‌سی جهانی

دونالد ترامپ، رئيس جمهور آمریکا پس از دیدار با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، که در حاشیه‌ی مراسم خاکسپاری پاپ فرانسیس انجام شد، تمایل ولادیمیر پوتین برای پایان دادن به جنگ اوکراین را زیر سوال برد.

ترامپ پس از ترک رم و در پیامی در شبکه‌های اجتماعی نوشت که بیم آن را دارد که پوتین «دارد او را بازی می‌دهد»، آن هم پس از حملات موشکی مسکو به کی‌یف در اوایل هفته‌ی جاری. او افزود که «هیچ دلیلی وجود ندارد که پوتین به مناطق غیرنظامی موشک شلیک کند.»

پیش‌تر در همان روز، ترامپ و زلنسکی در داخل کلیسای جامع سنت پیتر، اندکی پیش از آغاز مراسم خاکسپاری، در حال گفت‌وگویی جدی دیده شدند.

کاخ سفید این دیدار ۱۵ دقیقه‌ای با زلنسکی را «بسیار پربار» توصیف کرد. رئیس‌جمهور اوکراین نیز این دیدار را دارای «ظرفیتی بالقوه برای تاریخی شدن» دانست.

این نخستین دیدار رو در روی ترامپ و زلنسکی از زمان رویارویی پرتنش‌شان در دفتر بیضی (کاخ سفید) در ماه فوریه بود.

ترامپ در حساب کاربری خود در شبکه‌ی اجتماعی “تروث سوشال” نوشت که حملات روسیه به شهرهای اوکراین «مرا به این فکر می‌اندازد که شاید او (پوتین) واقعاً نمی‌خواهد جنگ را متوقف کند، بلکه فقط دارد مرا معطل می‌کند و باید به شکل متفاوتی با او برخورد شود، از طریق “اقدامات بانکی” یا “تحریم‌های ثانویه؟”»

ترامپ پیش‌تر گفته بود که پس از مذاکرات سه‌ساعته‌ی روز جمعه میان فرستاده‌ی ویژه‌ی او، استیو ویتکاف، و رئیس‌جمهور روسیه، روسیه و اوکراین «بسیار به یک توافق نزدیک شده‌اند».

از سوی دیگر، کرملین روز شنبه اعلام کرد که پوتین در دیدار با ویتکاف، آمادگی روسیه برای ورود به مذاکرات مستقیم با اوکراین «بدون پیش‌شرط» را تایید کرده است.

نخستین مواجهه‌ حضوری پس از دیدار پرتنش در کاخ سفید

دیدار ترامپ و زلنسکی در رم، نخستین مواجهه‌ی حضوری آن‌ها از زمان ملاقاتشان در کاخ سفید بود؛ جایی که ترامپ به زلنسکی گفته بود «تو برگ برنده‌ای نداری» و در برابر روسیه در حال شکست خوردن است.

او این پیام را این هفته نیز تکرار کرد و گفت رئیس‌جمهور اوکراین «هیچ کارتی برای بازی ندارد». ترامپ پیش از این بارها اوکراین را مقصر آغاز جنگ دانسته و زلنسکی را متهم کرده بود که مانعی بر سر راه مذاکرات صلح است.

با این حال، کاخ سفید لحن مثبت‌تری نسبت به دیدار روز شنبه اتخاذ کرد، و زلنسکی این ملاقات را «دیداری بسیار نمادین که پتانسیل تبدیل شدن به یک واقعه‌ی تاریخی را دارد، اگر به نتایج مشترک برسیم» توصیف کرد.

دو تصویر از این دیدار منتشر شد که نشان می‌دهد رئیس‌جمهور آمریکا با کت و شلوار آبی و رئیس‌جمهور اوکراین با لباس مشکی، روبه‌روی یکدیگر نشسته و به طور جدی در حال گفت‌وگو هستند.

آندریی سیبیها، وزیر امور خارجه‌ی اوکراین نیز تصویری از این دیدار را در شبکه‌ی اجتماعی ایکس منتشر کرد و نوشت: «نیازی به کلمات نیست تا اهمیت این دیدار تاریخی را توصیف کند. دو رهبر در کلیسای سنت پیتر برای صلح تلاش می‌کنند.»

تصویری دیگر که توسط هیأت اوکراینی از داخل کلیسای جامع سنت پیتر منتشر شد(تصویر بالای گزارش)، نشان می‌داد که ترامپ و زلنسکی در کنار سر کیر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، ایستاده‌اند و مکرون دست خود را بر روی شانه‌ی زلنسکی گذاشته است.

این تصویر به نوعی این برداشت را القا می‌کرد که نخست‌وزیر بریتانیا و رئیس‌جمهور فرانسه در فراهم کردن این دیدار میان ترامپ و زلنسکی نقش داشته‌اند، آن هم در پس‌زمینه‌ای از غم و اندوه مراسم خاکسپاری.

پس از این دیدار، ترامپ و زلنسکی از پله‌های کلیسا پایین آمدند؛ جایی که با ورود زلنسکی، جمعیت برای او کف زدند. سپس هر دو در ردیف اول جایگاه مراسم نشستند.

در طول مراسم، آن دو با فاصله‌ی اندکی از یکدیگر نشسته بودند، در حالی که مکرون و سایر سران کشورها بین آن‌ها قرار داشتند.

در خطبه‌ی مراسم، کاردینال «جووانی باتیستا ری» به فراخوان‌های بی‌وقفه‌ی پاپ فرانسیس برای صلح اشاره کرد. او گفت: «ساختن پل به جای دیوار» توصیه‌ای بود که پاپ بارها آن را تکرار می‌کرد.

مقام‌های اوکراینی از احتمال برگزاری دیدار دومی میان ترامپ و زلنسکی سخن گفته بودند، اما کاروان ترامپ بلافاصله پس از مراسم محل را ترک کرد و هواپیمای او نیز مدت کوتاهی بعد رم را ترک کرد.

زلنسکی اما بعدها در باغ ویلای بوناپارت - محل سفارت فرانسه در واتیکان - با مکرون دیدار کرد.

او همچنین در ویلای وولکونسکی، اقامتگاه سفیر بریتانیا، با کیر استارمر ملاقات داشت و به طور جداگانه با اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، نیز گفت‌وگو کرد.

مکرون در پیامی در شبکه‌ی اجتماعی ایکس نوشت که پایان دادن به جنگ در اوکراین هدفی است که «ما با رئیس‌جمهور ترامپ در آن اشتراک نظر داریم» و افزود که اوکراین آماده‌ی پذیرش «آتش‌بس بدون قید و شرط» است.

سخنگوی دفتر نخست‌وزیری بریتانیا نیز اعلام کرد که استارمر و زلنسکی در دیدار خود درباره‌ی پیشرفت‌های مثبتی که اخیراً در جهت «تأمین صلحی عادلانه و پایدار در اوکراین» حاصل شده گفت‌وگو کردند و افزودند که هر دو طرف توافق کردند «روند پیشرفت را حفظ کنند» و «در اولین فرصت دوباره گفت‌وگو کنند».

در جریان تبادل نظر داغ ماه فوریه در کاخ سفید، ترامپ، زلنسکی را متهم کرده بود که با مخالفت با طرح‌های آتش‌بسی که از سوی واشنگتن هدایت می‌شود، «با جنگ جهانی سوم قمار می‌کند».

کی‌یف طی ماه‌های اخیر تحت فشارهای فزاینده‌ی ترامپ قرار گرفته تا در قالب توافقی با مسکو، پذیرای واگذاری برخی مناطق به روسیه شود.

طبق گزارش‌ها، این واگذاری‌ها شامل بخش‌های وسیعی از خاک اوکراین از جمله شبه‌جزیره‌ی کریمه می‌شود که در سال ۲۰۱۴ به طور غیرقانونی توسط روسیه ضمیمه شده بود.

زلنسکی در گذشته بارها این ایده را رد کرده است. او روز جمعه در گفت‌وگویی با بی‌بی‌سی پیشنهاد داد که «یک آتش‌بس کامل و بدون قید و شرط می‌تواند امکان بحث درباره‌ی همه چیز را فراهم کند.»