دوره پائیزی کارگاه داستان‌نویسی شهرنوش پارسی‌پور

شهرنوش پارسی‌پور داستان‌نویس نام‌آشنای ایرانی، زادهٔ بهمن سال ۱۳۲۴ خورشیدی در ‏تهران و دانش‌آموختهٔ علوم اجتماعی در دانشگاه تهران و زبان و فرهنگ چینی در دانشگاه ‏سوربن فرانسه است.‏

پارسی‌پور دوران دبستان و دبیرستان را‌ در‌ تهران و خرمشهر گذراند. نـویسندگی را از‌ نـوجوانی‌ ‏آغـاز‌ کرد و نخستین داستان کوتاهش در سال ۱۳۴۱ در مـجلهٔ اطـلاعات‌ بانوان‌ منتشر شد.

در سال ۱۳۴۹ تهیه‌کنندهٔ برنامهٔ «زنان روستایی» در تلویزیون شد. کاری که می‌گوید بسیار ‏دوست می‌داشت. هر چند در سال ۱۳۵۳ در اعتراض به اعدام خسرو گلسرخی و کرامت‌الله ‏دانشیان و دستگیری غلامحسين ساعدی، هوشنگ گلشيری، فريده لاشايی و پرويز زاهدی از ‏سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران استعفا داد، و در استعفانامهٔ بلندش نوشت: «به اعدام ‏بی‌رويه و دستگيری‌های مشکوک اعتراض دارم... استعفا می‌دهم تا به سهم خودم از آزادی و ‏دمکراسی دفاع کنم.»‏

چهار ماه پس از آن بدون علت بازداشت شد و ۵۷ روز بدون توضیح در زندان ماند.‏

‏«سگ و زمستان بلند»، نخستین رمان شهرنوش پارسی‌پور و دومین رمان ایرانی پس از ‏‏«سووشون» سیمین دانشور، که درست در همین زمان آمادهٔ چاپ بود، تا سال ۱۳۵۵ اجازهٔ ‏چاپ و انتشار نیافت.‏

پارسی‌پور سه بار دیگر نیز، در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به زندان افتاد- سال ‏‏۱۳۶۰ در پی یافتن نسخه‌هایی از نشریات سازمان‌های سیاسی گوناگون در ماشین مادرش، ‏زمانی که همراه مادر به دیدار خواهرش می‌رفتند، دستگیر و برای مدت چهار سال و هفت ‏ماه، بدون ابلاغ اتهام‌ یا‌ حکم‌ دادگاه، زندانی شد. داستان بلند «طوبا و معنای شب»، ‏شناخته‌شده‌ترین اثر پارسی‌پور در این دوران و در زندان نوشته شد، در خـرداد ‌ ۱۳۶۸ از زیـر ‏چاپ بیرون آمد و چنان توفیقی یافت‌ که در دو هفتهٔ اول انتشار نایاب شد، و در کمتر از سه ماه ‏‏۲۲۰۰۰ نسخه از آن به فروش رفت.

انتشار «زنان بدون مردان»، در سال ۱۳۶۹، و استقبال فوق‌العاده از آن، بار دیگر پارسی‌پور را ‏روانهٔ زندان کرد؛ این بار به اتهام نوشتن «آثار ضد اسلامی». توقیف «زنان بدون مردان» و ‏بازداشت نویسنده و ناشر اثر، چـاپ رمـان دیگر او، «عقل‌ آبی»‌، را که در اردیبهشت ۶۹ به ‏ناشر تحویل داده شد، نیمه‌کاره‌ متوقف، و تمام نسخه‌های چاپ مجدد «سگ و زمستان بلند» ‏را خمیر کرد. همچنین اجازهٔ بازنشر «طوبا و معنای شب» را لغو و شهرنوش پارسی‌پور ‏را رسماً ممنوع‌القلم و مجبور به ترک جغرافیای ایران کرد.‏

پارسی‌پور دربارهٔ «زنان بدون مردان» و اتهام ضدیت آن با دین گفته است: «به من گفتند چرا از ‏بکارت صحبت کرده‌ام و چرا زن روسپی در حمام برهنه به نماز ایستاده... این بی‌احترامی به ‏مذهب است. در حالی‌که نگاه من به این تصویر نگاهی عرفانی و در هم‌دلی با مذهب بود.»

‏«آویزه‌های بلور»، «آداب صرف چای در حضور گرگ»، «بر بال باد نشستن»، «ماجراهای ساده و ‏کوچک روح درخت»، «شیوا»، «آسیه در میان دو دنیا» و «خاطرات زندان» عناوین چند اثر دیگر ‏پارسی‌پور است که سال‌هاست توسط ناشران دورن و  برون مرز، زیرزمینی یا آزاد، بدون هر ‏هماهنگی با نویسنده، منتشر می‌شوند.‏

شماری از آثار شهرنوش به زبان‌های گوناگون ترجمه شده‌اند. در این میان «طوبا و معنای ‏شب» به زبان‌های سوئدی، هلندی، فرانسوی، ايتاليايی، اسپانيايی، انگليسی و مالايالامی ‏‏(یکی از زبان‌های رایج در هند)؛ و زنان بدون مردان به انگليسى، فرانسه، سوئدى، ايتاليائى، ‏اسپانيائى، هلندى، بلغاری، لهستانی، و پرتغالی ترجمه شده‌اند.
‏
‏***‏

پارسی‌پور یک انسان مدرن و یک نویسندهٔ مدرن است، با توانایی استثنایی در آمیختن ‏واقعیت ‏و خیال در پس‌زمینه‌ای از یک بازهٔ بلند تاریخ اجتماعی. آمیزشی چنان ماهرانه که مرز ‏میان ‏رئال و سورئال را مانند رنگ‌های نقاشی آبرنگ محو می‌کند. «طوبا و معنای شب»، ‏به‌عنوان ‏نمونه، با روایت سرگذشت زن و خانه و جامعه در فاصلهٔ میان انقلاب مشروطه تا ‏انقلاب ‏اسلامی ما را در برابر جستجوها و پرسش‌های خود از معنای زندگی قرار می‌دهد، و ‏مسیر ‏ارزیابی مشکلات اجتماعی و آرمان‌های جامعه و انقلاب را در واقعیت و تخیل از سنت به ‏سوی ‏تجدد می‌آورد.

گفت‌وگوی همیشگی داستان‌های مدرن پارسی‌پور با گذشته و ‏سنت، ‏زاییدهٔ  آشنایی گسترده‌اش با متون کهن، دریافت ژرفش از اسطوره‌ و چیرگی‌اش بر ‏آثار ‏فلسفی نیز هست. اندوخته‌هایی درونی‌شده که به او کمک کرده به‌ جای نبرد و ‏تخریب ‏سنت- چنان‌چه مرسوم شده- بتواند مفاهیم پیچیدهٔ دور از دسترس را در قالب‌ داستان ‏به ‏خوانندگانش ارائه دهد، و از این راه به درک و جا افتادن مدنیت و مدرنیت در جامعه کمک ‏کند. ‏
‏ ‏
شهرنوش پارسی‌پور ساکن شمال کالیفرنیاست، و مدتی است با مهربانی و گشاده‌دستی ‏وقت و دانش و تجربه‌اش را در کارگاه‌های داستان‌نویسی آنلاین در اختیار علاقه‌مندان به ‏نوشتن قرار می‌دهد. من بخت بلند تجربهٔ حضور در دورهٔ اخیر این کلاس‌ها را داشتم، و بسیار ‏زیاد از او و نویسندگان حاضر در کلاس یاد گرفتم- دربارهٔ درک و دریافت لایه‌های ژرف‌تر ‏شخصیت‌ها و حادثه‌های داستان هم.‏

دورهٔ بعدی این کلاس‌ها هفدهم اکتبر آغاز می‌شود. برای آگاهی از جزئیات برنامه‌های کارگاه و ‏اسم‌نویسی می‌توانید با این نشانی تماس بگیرید:‏

.(JavaScript must be enabled to view this email address)

حضور در محضر شهرنوش پارسی‌پور، بی هر فروتنی و تعارف، بخت بلند هر انسان علاقه‌مند ‏به خواندن و نوشتن داستان است.‏
‏با همراه شدن در اطلاع‌رسانی، رسانهٔ تلاش‌های فرهنگی باارزش باشیم.‏

ماندانا زندیان
شهریور ۱۴۰۰ خورشیدی (سپتامبر ۲۰۲۱م)‏