آیا فقط شاعر مُرده قابل تجلیل است؟

این روزها شمار سوگنامه‌های انفرادی و دسته‌جمعی به مناسبت درگذشت سعید میرهادی، شاعر و نویسنده ایرانی‌تبار ‏آلمانی‌زبان در رسانه‌های فارسی زبان خارج کشور و شبکه‌های اجتماعی قابل توجه است.

این متن‌ها که سراسر تمجید از سعید و ستایش از کارهای اویند به احتمال زیاد برای خوانندگانی که خارج از آلمان ‏زندگی می‌کنند این شبهه را برمی‌انگیزانند که گویا بزرگواران امضاکننده سوگنامه‌ها دست‌کم نیمی از ۲۱ جلد دفتر شعر ‏سعید را در خانه دارند و این اواخر که به گفته دوستی، به دلیل درد معده نمی‌توانست یک وعده غذای کامل بخورد، به او ‏رسیده‌اند و از او در مناسبت‌های گوناگون قدردانی کرده‌اند.

چهار سال پیش، هنگامی که سعید ۷۰ ساله شده بود چند رسانه مطرح آلمانی‌زبان به این بهانه با او مصاحبه کردند اما ‏از «دوستداران» او و آثارش صدایی برنخاست.

سعید میرهادی

اشعار و جُستارهای سعید هم تا جایی که می‌توان از اینترنت دریافت، قابل توجه ایرانیان نبوده است و حتی یک مقاله ‏کارشناسانه به فارسی در معرفی آثار او پیش از مرگش نمی‌توان یافت. ‏

زمانی که شهروز رشید، شاعر فارسی‌زبان در برلین درگذشت واکنش مشابهی صورت گرفت: هم خیل «دوستدارانش» ‏از او یاد کردند و هم کارشناسان شعر و ادب از آثارش تمجید.

پس از مرگ مجید فلاح‌زاده، کارورز تئاتر و رئیس جشنواره تئاتر کلن هم شاهد همین رفتار بودیم. حتی برخی از ‏کسانی که در زمان حیاتش با او دشمنی می‌ورزیدند و علیه‌اش بیانیه منتشر می‌کردند (چون برای جشنواره‌اش یک گروه ‏نمایشی از ایران دعوت کرده بود!) برای او سوگنامه نوشتند. ‏

شهروز رشید

در سوگ فرهنگسازان و هنرمندان نشستن و از آنها یادکردن رسمی شایسته است و مرهمی بر زخم بازماندگان. اما ‏تناسب تجلیل‌های پیش و پس از مرگ آنان غم‌انگیز است.

شاعران و نویسندگان و کارورزان تئاتر و فیلمسازان زیادی در تبعید عمر می‌گذرانند که هیچ رسانه‌ مطرحی به کارهای ‏آنها نیم‌نگاهی نمی‌اندازد، بزرگان قوم برنامه‌ای برای قدردانی از آنها برگزار نمی‌کنند و کارشناسان حتی یک جمله در ‏وصف آنان یا آثارشان نمی‌نویسند.

مجید فلاح‌زاده

بعضی از آنها از تنهایی و دوری از خاستگاه فرهنگی‌شان به‌شدت رنج می‌برند. اگر امروز یک‌دهم توجهی را که پس از ‏مرگ نصیبشان (یا نصیب امضاکنندگان سوگنامه‌‌ها) می‌شود به آنها نشان دهیم، بیشتر به دردشان می‌خورد و شاید حتی ‏بتوان از این راه جلوی مرگ زودرس برخی‌شان را گرفت.

سعید در ۷۴سالگی درگذشت، مجید فلاح‌زاده در سن ۷۱سالگی و شهروز رشید در ۵۸سالگی. ‏