یادی از عکاس هنرمند مهدی اخلاقی

مهدی فقیه اخلاقی در سال‌های دور جوانی

مهدی فقیه اخلاقی در سال ۱۳۳۷ به دنیا آمد. تحصیلات ابتدائی خود را در زادگاهش لاهیجان گذراند. در سال ۱۳۴۱، با خانواده‌اش به تهران آمد و در جنوب شهر تهران دوران دبیرستان را گذراند. در سال ۱۳۵۰، در «مرکز رفاه نازی‌آباد» در گروه عکاسی ثبتِ‌نام کرد. در سال ۱۳۵۲، به سینما علاقمند شد و به گروه فیلمسازان آماتور «سینمای آزاد» پیوست و در آن‌جا، دو فیلم کوتاه [هشت میلیمتری] «آغازگر» و «تداعی معانی» را ساخت.

وقتی هجده‌ساله بود به «مرکز آموزش فیلمسازی» کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان رفت و در کتابخانه‌های قم و اراک و کاشان، مربی آموزش فیلمسازی شد. در روزهای انقلاب، نمایندۀ فیلمسازان شهرستان‌ها بود که با همکاری عبدالله باکیده که نمایندۀ فیلمسازان غیرحرفه‌ای جوان از تهران بود، در اعتصابات و اعتراضات شرکت کرد.

مهدی از تظاهرات سال های ۵۶ تا ۵۸ عکس‌های زیادی دارد که هنوز منتشر نشده اند. از آن‌جا که نمی‌خواست این عکس‌ها برای کسی یا گروهی جنبۀ تبلیغاتی پیدا کند، هرگز به چاپ آن‌ها رضایت نداد، اما در سال ۱۹۸۰، نمایشگاه بزرگی از جنبش کارگری و ملی آن دوره تا انقلاب ۵۷ مهیّا کرد. این نمایشگاه به مدت یک هفته در شهر پروجا در ایتالیا، با همکاری شهرداری آن محل و سازمان جوانان ایرانی آن شهر برگزار شد. در سال ۱۳۵۶، پس از پایان تحصیلات دبیرستانی، در دانشکدۀ علوم ارتباطات [Cispo] در شهر رُم به تحصیل پرداخت و در رشتۀ رادیوتلویزیون فارغ‌التحصیل شد و رسالۀ پایان‌نامۀ خود را در رشتۀ عکاسی نوشت.

مهدی در طول اقامت تقریباً هفت‌سالۀ خود در ایتالیا موفق شد با مطبوعات آن کشور همکاری کند و عکس‌هایش در مجله‌ها و روزنامه‌های آن کشور مانند «دنیا» [Il Mondo]، «پیام‌آوران» [Il Messagiro] و «اتحاد» [Liunita] به چاپ برسد. وی به‌طور همزمان، با آژانسی عکاسی در شهر میلان نیز همکاری می‌کرد. به سرقت رفتن دوربین و وسایل عکاسی‌اش در سال ۱۹۸۳، مانع بزرگی در کارش پدید آورد و او را از ادامۀ زندگی حرفه‌ای عکاسی مطبوعات بازداشت. او ناچار شد مدتی برای تأمین زندگی، به کارهای دیگر بپردازد. مهدی در طول اقامت دوساله‌اش در آلمان، کتاب «تاریخ پُرماجرای عکاسی» را ترجمه کرد که بعد، با همکاری همسرش مریم آن را به پایان رساند. این کتاب از معتبرترین آثار تاریخ عکاسی است که به فارسی در سیصد صفحه ترجمه شده است.

مهدی از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۸، به‌عنوان نویسنده و مترجم با مجلۀ «عکس» که مهم‌ترین نشریۀ عکاسی در ایران بود، همکاری می‌کرد. او مسؤل بخش «تاریخ معاصر عکاسی» بود و عکاسان معاصر و بزرگ را معرفی می‌کرد. به‌قول آقای اسماعیل عباسی مهم‌ترین نقش را در این مجله برای انتشار به‌عهده داشت. این همکاری بعدها، در سال ۱۹۹۸، به دلیل استعفای اسماعیل عباسی و گروهش از آن مجله، قطع شد.

مهدی در دهۀ ۱۹۹۰، به عضویت انجمن عکاسان هانگینگ [Hanging Fotoclub i jord] درآمد و در آن‌جا، با همکاری دیگر عکاسان، کتاب عکس Jordbro را به چاپ رساند.

پس از گسترش عکاسی دیجیتال، مهدی به آن گرایش پیدا کرد و در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹، به همکاری با مجلۀ «تاکسی استکهلم» پرداخت. حاصل این همکاری چندین مقاله همراه با عکس‌هایی از اوست.

مهدی عکس های واقعگرایانه زیادی از مردم ایران و ایتالیا دارد. عکس های او روایتی صادقانه از کشش ها و کوشش های نسل او است.

مهدی در طول فعالیّت حرفه‌ای خود، توانست از بیست و دو کشور رپرتاژـ عکس تهیه کند که تنها بخش کوچکی از آن تا کنون به چاپ رسیده است.

مراسم بزرگداشت او در روز دوم سپتامبر در شهر استکهلم با شرکت دوستان هنرمندش به نشانی زیر انجام می‌گیرد:

Sundby berg : Esplanaden 3C ABF

یادش گرامی باد
با بهره‌گیری از نوشته ناصر زراعتی