بر بال‌های سیمرغ موسیقی

پرواز "به سوی فصل صلح" بر بالهای سیمرغ موسیقی؛
در همنوایی موسیقی سنتی ایران و موسیقی کلاسیک غرب

دوستداران موسیقی در شب‌های ۲۲ تا ۲۵ مارچ ۲۰۱۲ در نخستین هفته نوروز، جشن بهاران، در آمریکا تماشگر اجرای برنامه‌ای بودند که بزرگان موسیقی غرب با همکاری و همیاری بزرگان موسیقی ایران و بهره گیری ازهنرمندان گروه موسیقی سنتی شمس و نوازندگان ارکستر سمفونیک پاسیفیک آن را عرضه کردند. برنامه‌ای که به همت و کوشش بنیاد فرهنگ و پاسیفیک سمفونی ارکسترا در ارنج کانتی به اجرا در آمد.

دیرگاهی است که در کشور‌های غربی، هنرمندان و نویسندگان و شاعران در چالش و تکاپوهستند تا با برقراری پیوند‌هایی با فرهنگ‌های کشور‌های کهن شرق، چون ایران زمین، نه تنها در آفرینش کارهای نوین گام بردارند، بلکه از این گذر گامی در شکوفایی مهر و دوستی و بین ملت‌ها نیز بردارند ودر نهایت پیام آور صلح نیز باشند. در جنوب کالیفرنیا بنیاد فرهنگ، همواره کوشیده است تا چنین پیوندی را میسر سازد. از این گذر در نوروز ۱۳۹۱، در راستای جستجوو یافتن چشم اندازهای نوین در موسیقی جهان، ارکستر سمفونی پاسیفیک ارنج کانتی در مجموعه جشنواره آهنگسازان نامورآمریکا، با همکاری بنیاد فرهنگ، چنین پیامی را به همگان رساند، پیامی که در آمیزه‌ای از همنوایی موسیقی کلاسیک غرب و موسیقی سنتی ایران به بهانه نوروز، جشن بهاران، پیشکش هنردوستان شد.

در بزرگداشت آیین کهن نوروز، جشن بهاران، رهبری موسیقیایی این جشنواره، کارل سنت کلر کاری بزرگ را سامان داد وبخش نخست آغاز برنامه یعنی رهبری بخش گشایش را به هنرمند میهمان، فرهاد مشکات، از رهبران ارکستر سمفونیک تهران، که دوران افتخارآمیز موسیقیایی او در یادها و خاطره‌ها ماندگار است، سپرد. این بار پس از سالها فرهاد مشکات با موهای سپید و چهره‌ای شادمان برای نخستین بار پس از گذر سال‌ها در برابر دوستداران موسیقی قرار میگرفت. کارل سنت کلر از او به عنوان استاد یاد کرد و همگان به احترام از جای برخواستند و او یک بار دیگر با صلابت و استواری در برابر دوستداران موسیقی قرار گرفت و گالانننننننننتا را به اجرا درآورد. تشویق تماشاگران، بویژه ایرانیان، موجی سرشار از قدرشناسی را بر تالار طنین انداز شد.

سپس ریچارد سنت کلر به صحنه آمد و استاد کیخسرو پورناظری و دیگر همنوازان گروه موسیقی شمس را به صحنه خواند تا همنوا با ارکستر سمفونی به اجرای بخش دیگری از برنامه به رهبری خود او بپردازند. همنوایی موسیقی غربی با ملودی هلی شرقی، رنگ تازه‌ای را به موسیقی این گروه یکصد و چند نفره می‌افزود تا یکصدا از صلح و شادی بنوازند و بخوانند. این بار افزون بر رنگارنگی لباس‌های کردی بانوان گروه شمس، رنگارنگی نوای موسیقی بود که ضرب آهنگ‌های موسیقی شرق را به موسیقی کلاسیک غرب می‌افزود و یا از آن گذر می‌کرد و در بازگشت با آن می‌آمیخت.



بخش دوم بسیار متفاوت با بخش نخست ارائه می‌شد، ریچارد سنت کلر اثری از آهنگساز برجسته ریچارد دانیل پور را که آهنگسازی ایرانی تبار است، اجرا میکرد. ریچارد دانیل پور که دانش آموخته موسیقی در غرب هستند وفرهنگ ایرانی را در خانواده از راه شعر و موسیقی ایران به خوبی شناخته است، اکنون فرصت می‌یافت تا نخستین اجرای "به سوی فصل صلح" را به ایرانیان پیشکش کند و بی تردید به شایستگی شکوفایی این پیوند موسیقیایی را فراهم سازد.

از دیگر هنرمندان میهمان که در این جشنواره درخشید، هیلا پلیت مان سوپرانوخوان مشهور و برنده جایزه «Grammy» با صدای سحرانگیز خود در کنار همسرایان گروه کر پاسیفیک، بود و در نهایت این جشنواره، شاهد اثر ریچارد دانیل پور، آهنگساز شناخته شده و پرآوازه امروز موسیقی کلاسیک، بود که به سبب ایرانی تبار بودن، حضور ریشه‌های فرهنگ ایرانی، بر تار و پود این اثر او را معنایی ویژه می‌بخشید.

به بهانه اجرای این برنامه موسیقی در شب‌های نوروزی، این فرصت فراهم می‌شود تا تماشاگران، چشم اندازی از "هفت سین سنتی نوروز"، این نماد کهن آیین ایرانی را که با طرحی نوین و مدرن عرضه می‌شود را نیز در سرسرای تالار «Segerstrom» در اورنج کانتی، در کالیفرنیای جنوبی در آمریکا ببینید که ویژگی‌های سفره هفت سین ایرانی را به تماشاگر غیر ایرانی معرفی می‌نماید.

اجرای سه شب از این جشنواره، بخشی از مجموعه کنسرت‌های جشنواره آهنگسازان و موسیقیدانان آمریکاست که با بن مایه‌های موضوعی و ویژه، به اجرا در می‌آمد.

ریچارد دانیل پور، آهنگساز سرشناس آمریکایی- ایرانی تبار در مورد ویژگی‌های فرهنگی خود چنین می‌گوید: «من سال‌هاست که در زمینه کار خود به عنوان یک آهنگساز آمریکایی و زبان موسیقیایی آن شناخته می‌شوم، اما خانواده من در ایران به دنیا آمده‌اند.

من نخستین نسل این خانواده هستم که در آمریکا زاده شده‌ام، اما خانواده ما به گونه‌ای عمیق، دارای فرهنگ ایرانی – یهودی است. هنگامی که دردوران کودکی در مدرسه، من وخواهرم در آزمایش ارزشیابی استانفورد شرکت کردیم، در بخشی از آزمون پرسیده می‌شد که از چه نژادی هستید؟ سفید، سیاه و یا نژاد دیگر، ما نوشتیم نژادی دیگر. زیرا ما خود را سفید نمی‌پنداشتیم. با این که ما در آمریکا به دنیا آمده وآن گونه بزرگ شده بودیم، به یقین خود را از نژاد دیگری می‌پنداشتیم.»

همین حس و تربیت و رشد به عنوان "دیگری بودن"، در ریچارد دانیل پور حسن هم آمیزی را جلوه می‌دهد و در حالی که سرزمین نیاکانی او ایران، در گرانیگاه دشواری‌های سیاسی قرار دارد، ریچارد دانیل پور به گونه‌ای این فوریت را در به هم نزدیکتر کردن جهانیان حس می‌کند. موضوع‌های کشمکش، دگرگونی، بخشش و صلح در وجدان آگاه دانیل پور به مثابه بخش مقدم، در جوشش است، موضوعی که به روشنی و آشکارا در حس موسیقیایی دانیل پور در جشنواره آهنگسازان آمریکا، مشهود است، به گونه‌ای که آخرین اثرش "به سوی فصل صلح" جان می‌گیرد.

او در مورد ویژگی اثر نوین خود می‌گوید: «ما درجهان بیمارگونه‌ای زندگی می‌کنیم که نیازمند درمان است و در درازای زمان، من دریافته ام که موضوع‌های سیاسی در شکل بشردوستانه اش بیشتر و بیشتر در آثار من شکوفا شده است. و در بیشتر مواقع، آنچه موضوع سیاسی بوده است، به بشردوستانه بدل شده است. من به انسان‌ها و بشریت علاقه مند هستم و به عدالت و برابری در عدالتخواهی باور دارم و این که انسان‌ها نباید دستاویر بازی‌های سیاسی دیگران شوند و این گونه است که در ورای آن حس، مرامی‌یابی!»


ریچارد دانیل پور

ریچارد دانیل پور بخش بندی‌های "به سوی فصل صلح" را چنین بیان می‌کند: «این اثر من از هفت موومان تشکیل شده که در سه قسمت شکل می‌گیرد. قسمت نخستین، از کلام و اندیشه جنگ، اختلاف، تخریب و نابودی و همانند آن سرچشمه می‌گیرد و قسمت میانی که در بخش چهارم است، موضوع گزینش انسان و انتخاب بین جنگ و صلح را به میان می‌کشد و در قسمت پایانی است که سه بخش مصالحه، بخشش و گذر، راه خود را طی می‌کنند.»

در بخش کلامی، از ادب عبری، آرامی، فارسی وانگلیسی بهره گرفته شده است که به گونه‌ای از ثمره وبن و مایه‌های اسطوره‌ای باززایی و نوشدن بهره می‌گیرد و مرکز این محور، اشعار مولوی است که نمایانگر و جلوه گر این حس می‌شوند. شگفت اینجاست که مولوی، این شاعر بزرگ ایرانی، در بسیاری از اشعارش به موسی، عیسی و محمد استناد می‌کند، او یکی از نادرکسانی است که این همگرایی را بیان می‌کند. به روشنی می‌توان گفت که برگرفتن از واژگان و عبارت‌های کتاب‌های مقدس مذهبی، گرچه گروهی را خوش نیامد و انتظارشان بیشتر حضور اشعار حماسی و یگانگی بود، برخی دیگر را چنین راضی می‌کرد که در راه صلح، تفاوت‌های مذهبی مانعی نخواهند بود.

آگاهی‌های بیشتر درباره بنیاد فرهنگ را می‌توان در سامانه زیر یافت.
http://www.Farhang.org



درباره بنیاد فرهنگ

بنیاد فرهنگ، بنیادی غیر مذهبی، غیر سیاسی و غیر انتفاعی که در سال ۲۰۰۸ به منظور بزرگداشت و ترویج هنر، فرهنگ و میراث فرهنگی ایران، برای بهره وری تمامی جامعه بنیانگذاری شده است. این بنیاد از فعالیت‌های آموزشی در جنوب کالیفرنیا از راه تامین بودجه برنامه‌های دانشگاهی، نشریات و کنفرانس‌ها. پشتیبانی می‌نماید. این بنیاد، همچنین از آیین‌های فرهنگی مانند، جشن‌های نوروز و مهرگان و اجرای برنامه‌های نمایش، رقص، فیلم و شعرخوانی در جنوب کالیفرنیا پشتیبانی می‌نماید.

بنیاد فرهنگ با همکاری نهادهای مختلف فرهنگی و علمی، برنامه‌های گسترده و نمایشگاه‌های آگاهی‌رسان در مورد ایران و فرهنگ آن، عرضه می‌نماید.