“فارسی حرف می‌زنیم”

معرفی کتاب

نخستین کتاب درسی فارسی برای آلمانی‌زبان‌ها
با معیار اروپایی


"فارسی حرف می‌زنیم"
تأليف: محمود فلکی و کارین افشار
Khorshid Verlag, Frankfurt 2006
http://www.khorshid-verlag.de


به خاطر حضور فعال ِ روزافزون ایرانی‌ها و افغانی‌ها در جامعه‌ی آلمان، گرایش به آموزش زبان فارسی در بین آلمانی‌ها افزایش یافته است. این گرایش با انگیزه‌های متفاوت خود را نشان می‌دهد. بعضی‌ها به خاطر علاقه به زبان و فرهنگ ایرانی تمایل به‌ آموزش زبان فارسی دارند که در بین آنها عامل شغل، مانند خبرنگاری یا بازرگانی، با انگیزه‌ی سفر به ایران یا افغانستان نیز مؤثر است. آنها می‌خواهند با آموزش زبان، راحت‌تر با جامعه‌ی ایرانی یا افغانی ارتباط برقرار کنند یا اعتماد بیشتری کسب نمایند.
اما انگیزه ی اصلی برای فراگیری زبان فارسی به پیوندهای دوستی یا فامیلی برمی‌گردد. بسیاری از آلمانی‌هایی که با ایرانی‌ها یا افغانی‌ها دوست هستند یا ازدواج کرده‌اند می‌خواهند با آموزش فارسی با خانواده‌ی دوستان یا همسران خود به زبان فارسی گفت‌و‌گو داشته باشند. آنها از این طریق نه تنها می توانند با فرهنگ بیگانه آشناتر شوند، بلکه می‌توانند هم رابطه‌ی نزدیک‌تر و صمیمانه تری با ایرانی‌ها یا افغانی‌ها برقرار کنند و هم بر میزان اعتماد متقابل و احساس مشترک بیفزایند. براین گروه، ایرانی‌ها و افغانی‌های نسل دوم نیز افزوده می‌شوند که به‌هر دلیل نتوانسته‌اند در نزد خانواده‌شان فارسی بیاموزند.
آنچه برای این گروه از علاقه‌مندان در یادگیری زبان فارسی از اهمیت بالاتری برخوردار است سخن گفتن به این زبان است. خواندن و نوشتن به زبان فارسی برای آنها در مرتبه‌ی دوم قرار دارد و برای بعضی‌ها اصلا اهمیتی ندارد. اما تاکنون یک کتاب درسی مناسب که بتواند در آموزش زبان به این علاقه‌مندان یاری برساند وجود نداشت. چند کتاب درسی ِ موجود عمدتاً با روش‌های قدیمی (روش گرامر- ترجمه‌ای) و با متن‌هایی که با زبان زنده‌ی امروزی کمتر سر و کار دارد نگارش یافته اند. برای همین است که یک دانشجوی آلمانی ِ رشته‌ی ایرانشناسی می‌تواند زبان را به لحاظ گرامری تحلیل کند، اما قادر نیست با این زبان به‌درستی سخن بگوید.

خلأ کتاب درسی ِ مناسب با انتشار نخستین جلد کتاب درسی فارسی برای آلمانی‌زبان‌ها "فارسی حرف می‌زنیم"(Wir sprechen Persisch) تا حدود بسیار زیادی برطرف شده است. این کتاب که توسط محمود فلکی و زبانشناس آلمانی، کارین افشار، تألیف شده، از چند جهت تازگی دارد:
1. این کتاب مطابق جدیدترین روش آموزش زبان بیگانه، که امروز در غرب متداول است، تألیف شده است؛ یعنی با روش audiolinguale Methode ، که در آن، زبان گفتاری، با در نظر گرفتن ظرفیتِ ارتباط و گفت‌وگو در یک زبان، در الویت قرار می‌گیرد.
2. از آنجا که زبان پارسی جزو خانواده ی زبان‌های "هند و ژرمنی" یا "هند و اروپایی" است، یادگیری ِ آن توسط اروپایی‌ها راحت‌تر از زبان‌های غیر ِ هند واروپایی مانند ترکی و عربی انجام می‌گیرد؛ اما یکی از دشواری‌های آموزش زبان فارسی در نزد اروپایی‌ها، خط فارسی - عربی است. تجربه نشان داده است که بسیاری از زبان‌آموزان به خاطر همین دشواری، از آموزش زبان فارسی پرهیز می‌کنند یا در نیمه راه، از ادامه‌ی آموزش سر باز می‌زنند.
برای پیش‌گیری از این دشواری، روش آوانویسی در این کتاب به کار برده شده است. یعنی زبان آموز ابتدا با آوانویسی به لاتین زبان را می‌آموزد. با این روش زبان‌آموز می‌تواند از همان جلسه‌ی نخست به فارسی سخن بگوید، بی‌آنکه مجبور باشد مدت‌ها وقت و انرژی‌اش را با یادگیری خط فارسی صرف کند. حُسن دیگری که این روش دارد این است که زبان‌آموز با آغاز یادگیری و سخن گفتن به فارسی تشویق به ادامه‌ی آموزش می‌شود. البته سپس‌تر و گام به گام خط فارسی نیز آموخته می‌شود.
3. در کنفرانس اشتراسبورگ که توسط زبانشناسان اروپایی برای یکپارچه کردن ِ آموزش زبان‌های بیگانه در اروپا تشکیل شده بود، تصمیم بر این گرفته شد که زبان‌آموزان در کشورهای عضو اتحادیه اروپا در میزان و سطح یکسانی آموزش ببینند. به این معنی که اگر مثلا زبان‌آموزی در کشور فرانسه زبان ایتالیایی می‌آموزد، مراحل و مرتبه‌های آموزش از ابتدایی تا پیش‌رفته باید به گونه‌ای باشد که با آموزش آن هر کشور دیگر اروپا همخوانی داشته باشد، به شکلی که اگر آن زبان‌آموز در نیمه‌راهِ آموزش به کشور دیگری کوچ کند، بتواند در همان مرتبه‌ای که آموزش دیده در کشور جدید ادامه دهد.
این نظام آموزشی از سال 2002 در Volkshochschule های آلمان به مرحله‌ی اجرا درآمده است. اما از آنجا که کتاب درسی ِ فارسی‌ای که با این نظام همخوانی داشته باشد، وجود نداشت، آموزش زبان فارسی، خارج از این نظام قرار داشت.
محمود فلکی از سوی Volkshochschule هامبورگ وظیفه‌ی نگارش کتابی که با نظام آموزشی زبان بیگانه در اروپا همخوانی داشته باشد به عهده گرفت. و حالا با انتشار این کتاب، زبان فارسی نیز جزو زبان‌های بیگانه‌ای محسوب می‌شود که بر پایه‌ی نظام آموزشی زبان‌های بیگانه در اروپا تدریس می‌شود. این روش که در آلمان آغاز شده است باید به کشورهای دیگر اروپا نیز گسترش یابد.
4. افزون بر همه‌ی اینها، در این کتاب همگام با آموزش زبان فارسی، سعی شده است که زبان‌آموزِ اروپایی با فرهنگ و سنتهای ایرانی نیز آشنا شود.
5. برای تکمیل ِ آموزش، همراه کتاب درسی، یک CD نیز هست که متن‌ها و گفت‌و‌گوها و تمرین‌های کتاب در آن
بازخوانی می‌شوند تا با روش شنیداری نیز بر ظرفیت و امکان آموزش افزوده شود.



* این کتاب را می‌توان مستقیماً از ناشر و یا در هامبورگ از کتابفروشی ِ "کتابسرا" تهیه کرد.