برآورد اولیه حمله زمینی به لبنان! / صابر گل‌عنبری
فضای «جشن و پیروزی» در اسرائیل پس از دستاوردهای بزرگ امنیتی در لبنان از زمان انفجار پیجرها تا ترور سیدحسن نصرالله تحت‌الشعاع وقایع سه روز اخیر قرار گرفته است؛ از حمله سه شنبه شب گذشتهِ حماس در یافا و کشته شدن ۷ اسرائیلی و زخمی شدن ۱۶ نفر و حمله موشکی سنگین ایران تا تحولات حمله زمینی در جنوب لبنان.
پس از شروع حمله زمینی اسرائیل، عملیات حزب‌الله در نقطه صفر مرزی افزایش چشمگیری داشته است؛ تا جایی که تلفات بالای این دو روز نیروهای اسرائیل، درگیری‌های شدید و پاتک‌های مکرر حزب‌الله روند پیش‌روی حمله زمینی در داخل لبنان را با مشکل جدی مواجه کرده است.
در کنار درگیری‌های شدید زمینی، حملات راکتی و موشکی نیز بیشتر شده است. مجموعه این اتفاقات نشان می‌دهد که توان رزمی نیروهای حزب الله در جنوب لبنان به ویژه در نقاط مرزی در سه بخش شرقی (ثقل تمرکز نظامی اسرائیل)، مرکزی و غربی در جنوب لبنان در نتیجه حوادث اخیر آسیب چندانی ندیده است.
نقطه ثقل حمله زمینی اسرائیل تقریبا در بخش شرقی و سپس بخش مرکزی مرز است. به نوشته روزنامه عبری زبان یدیعوت احرونوت، دهستان العدیسه در بخش شرقی که دیروز در آن نزدیک به ۴۰ نظامی اسرائیلی کشته و زخمی شدند، قبل از شروع حمله زمینی ۶۵۰ بار بمباران شده بود.
تحولات میدانی مرزی دو روز اخیر پس از حملات هوایی و توپخانه‌ای سنگین می‌تواند سنجه و نشانه‌ای از چشم‌انداز حمله زمینی برای اسرائیل و چه بسا تکرار تجربه ۲۰۰۶ باشد. هر چند فعلا در آغاز حمله زمینی برای قضاوت درباره سرنوشت آن زود است، اما “اگر” روند پرتلفات این دو روز در سایه پاتک‌ها و کمین‌های پی در پی علیه نیروهای اسرائیلی به ویژه پس از ورود تانک‌ها در هفته‌های آتی نیز ادامه یابد، می‌توان گفت که در این حالت نتانیاهو با صدور مجوز حمله زمینی به لبنان اشتباه عمر خود را کرده است و به احتمال زیاد با بن‌بستی شبیه غزه در جنوب لبنان نیز مواجه خواهد شد.
نتانیاهو پس از موفقیت‌های تاکتیکی در لبنان و تصویر برساخته از آن می‌پنداشت که شرایط برای تکمیل این روند و تبدیل این موفقت‌ها به پیروزی راهبردی با شکست تاریخی حزب‌الله به عنوان نقطه عزیمت بازآفرینی موازنه‌ها و نظم امنیتی و ژئوپلیتیکی خاورمیانه فراهم است و سخنان او درباره تغییر چهره منطقه نیز معطوف به این برآورد بود.
این شکست هم جز با حمله زمینی، ایجاد منطقه حائل در داخل لبنان و دستکم پایان دادن به حضور نیروهای حزب‌الله در جنوب لیتانی و سپس حرکت در جهت خلع سلاح و حذف آن از معادلات داخلی لبنان میسر نمی‌شد. برگردان اولیه چنین وضعیتی نیز فراهم شدن شرایط بازگشت حدود صد هزار آواره اسرائیلی به شهرک‌های تخلیه شده خود در شمال بود.
اسرائیل از قبل هم تقریبا حمله زمینی را در نظر داشت، اما سه عامل در شروع آن تاثیرگذار بود، نخست این برآورد که ضربات سنگین وارده به حزب‌الله به ویژه در ترور فرماندهان میدانی و شبکه وسایل ارتباطی آسیبی جدی به سیستم فرماندهی و کنترل آن و به نوعی قطع ارتباط آن با جنوب وارد کرده است.
عامل دوم نیز بمباران بسیار شدید و بعضا با بمب‌های سنگرشکن مناطق گسترده‌ای در نوار مرزی لبنان در همین دو هفته اخیر بود.
اما عامل سوم این که در دو هفته اخیر تمرکز حزب‌الله بیشتر بر شلیک موشک‌های دوربرد به مناطق فراتر از مناطق مرزی بود و حملات راکتی و موشکی از مناطق مرزی به پایگاه‌ها و مراکز نظامی اسرائیل در نزدیکی مرز کاهش داشت.
به نظر می‌رسد همین امر تکِ فریب و تلهِ حزب الله بوده و در کنار دو عامل دیگر به تقویت برآورد اسرائیلی‌ها مبنی بر ناتوان شدن حزب‌الله در دفع حمله زمینی کمک کرده است. اما حملات متوالی حزب‌الله در دو روز اخیر و تلفات بالای ارتش اسرائیل موجب نوعی غافلگیری آن شده است.
نتانیاهو پس از ضربات امنیتی سخت و ترور رهبران رده بالای حزب‌الله و در فضای بهبودی چشمگیر موقعیت داخلی خود می‌توانست به سمت توافقی برای پایان جنگ غزه و لبنان حرکت کند که تصویر برآمده از توافق در این شرایط، هم بن بست غزه را تحت شعاع قرار می‌داد، هم به ویژه با ترور دبیر کل حزب‌الله خاطره تلخ هفتم اکتبر «تا حدودی» به محاق می‌رفت، اما حمله زمینی می‌تواند او را در برابر دو انتخاب سخت و پردردسر قرار دهد؛ نخست ادامه حملهِ زمینیِ پرتلفات بدون دورنمای روشن آن و دوم نیز دستور پایان سریع حمله زمینی که او را با دشواره عدم تحقق اهداف جنگ مواجه می‌کند. در هر دو صورت هم ممکن است دوباره با تنزل جایگاه داخلی و فشار معترضان و بازگشت دوباره آن‌ها به خیابان مواجه شود.
آنچه شرحش رفت برآوردی اولیه است و در این شرایط باید منتظر واکنش احتمالی اسرائیل به حمله موشکی ایران و نتایج آن و تاثیراتش بر روند کلی تحولات منطقه با شمولیت جبهه‌های مشتعل آن بود.
تلگرام نویسنده
@Sgolanbari
