بحث شدید در کاخ سفید درباره نحوه رفتار با ایران

باراک راوید / اکسیوس
دوم آویل ۲۰۲۵

کاخ سفید به طور جدی در حال بررسی پیشنهاد ایران برای مذاکرات غیرمستقیم هسته‌ای است، در حالی که همزمان به طور قابل توجهی نیروهای آمریکایی را در خاورمیانه تقویت می‌کند تا در صورت تصمیم رئیس‌جمهور ترامپ برای انجام حملات نظامی، آمادگی لازم را داشته باشد. دو مقام آمریکایی این موضوع را به اکسیوس اطلاع داده‌اند.

چرا این موضوع مهم است: ترامپ بارها گفته است که ترجیح می‌دهد توافقی حاصل شود، اما هشدار داده که در غیر این صورت “بمباران خواهد شد.” او برای این مسئله یک بازه‌ی زمانی دوماهه تعیین کرده، اما مشخص نیست که این مهلت از چه زمانی آغاز شده است.

کاخ سفید همچنان درگیر بحث‌های داخلی بین افرادی است که معتقدند توافقی قابل دستیابی است و کسانی که مذاکرات را اتلاف وقت می‌دانند و از حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران حمایت می‌کنند.

در همین حال، پنتاگون در حال انجام یک تقویت گسترده‌ی نیروهای نظامی در خاورمیانه است. اگر ترامپ تصمیم بگیرد که زمان به پایان رسیده، او آمادگی کامل برای اقدام نظامی خواهد داشت.

پشت پرده: طی آخر هفته، ترامپ پاسخ رسمی ایران به نامه‌ای که سه هفته پیش به آیت‌الله علی خامنه‌ای ارسال کرده بود، دریافت کرد.

در حالی که ترامپ پیشنهاد مذاکرات مستقیم هسته‌ای را داده بود، ایرانی‌ها تنها با مذاکرات غیرمستقیم از طریق میانجی‌گری عمان موافقت کردند.

یک مقام آمریکایی گفت که دولت ترامپ معتقد است که مذاکرات مستقیم شانس موفقیت بیشتری دارد، اما امکان مذاکرات غیرمستقیم را رد نمی‌کند و مخالفتی با نقش عمان به عنوان میانجی ندارد، زیرا این کشور در گذشته نیز چنین نقشی را ایفا کرده است.

هر دو مقام آمریکایی تأکید کردند که هنوز تصمیمی اتخاذ نشده و بحث‌های داخلی ادامه دارد. یکی از آن‌ها گفت: “پس از تبادل نامه‌ها، اکنون در حال بررسی گام‌های بعدی برای آغاز مذاکرات و ایجاد اعتماد با ایرانی‌ها هستیم.”

تحولات اخیر: تنش‌های لفظی بین تهران و واشنگتن پیش از تهدید ترامپ در روز یکشنبه برای بمباران ایران در صورت عدم دستیابی به توافق، شدت گرفته بود.

روز دوشنبه، آیت‌الله خامنه‌ای واکنش نشان داد و گفت که اگرچه باور ندارد آمریکا به ایران حمله کند، اما “قطعاً در صورت حمله، ضربه سنگینی دریافت خواهند کرد.”

ایران همچنین یک اعتراض دیپلماتیک رسمی را از طریق سفارت سوئیس – که کانال دیپلماتیک بین ایران و آمریکا محسوب می‌شود – ارائه کرد و هشدار داد که “به هرگونه تهدید، فوراً و قاطعانه پاسخ خواهد داد.”

اظهارات مقامات: فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: “آمریکا ۱۰ پایگاه و ۵۰ هزار نیرو در منطقه دارد... اگر در خانه‌ای شیشه‌ای زندگی می‌کنید، نباید سنگ پرتاب کنید.”

علی لاریجانی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی و رئیس پیشین مجلس ایران، تأکید کرد که اگر آمریکا تأسیسات هسته‌ای ایران را بمباران کند، افکار عمومی ایران دولت را تحت فشار قرار خواهد داد تا سیاست خود را تغییر داده و به سمت ساخت سلاح هسته‌ای حرکت کند.

نقطه اصطکاک: ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ خارج شد و استدلال کرد که سیاست “فشار حداکثری” او، ایران را وادار به امضای توافقی بهتر خواهد کرد. اما او در رسیدن به یک توافق جدید ناکام ماند، همان‌طور که جو بایدن نیز نتوانست چنین توافقی را حاصل کند.

در همین حال، ایران به طور قابل توجهی سطح غنی‌سازی اورانیوم خود را افزایش داده و اکنون در آستانه تبدیل شدن به یک کشور دارای توانمندی هسته‌ای قرار دارد، هرچند تهران تأکید می‌کند که به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست.

ایران همچنین اعلام کرده که حاضر به مذاکره درباره مسائل غیرهسته‌ای، مانند برنامه موشکی خود، نیست؛ موضوعی که دولت ترامپ و تیم او پیشتر خواستار گنجاندن آن در مذاکرات شده بودند.

وضعیت کنونی: روز سه‌شنبه، پنتاگون اعلام کرد که نیروهای اضافی و تجهیزات هوایی بیشتری به منطقه ارسال خواهد شد و دو ناو هواپیمابر “ترومن” و “وینسون” در منطقه باقی خواهند ماند.

هفته گذشته، پنتاگون چندین بمب‌افکن رادارگریز B-2 را به پایگاه نظامی دیه‌گو گارسیا در اقیانوس هند اعزام کرد. یک مقام آمریکایی گفت که این استقرار “بی‌ارتباط” با مهلت دوماهه ترامپ به ایران نیست.

بمب‌افکن‌های B-2 قادر به حمل بمب‌های سنگرشکن عظیمی هستند که می‌توانند در هرگونه اقدام نظامی احتمالی علیه تأسیسات هسته‌ای زیرزمینی ایران نقش کلیدی ایفا کنند.

شان پارنل، سخنگوی پنتاگون، در بیانیه‌ای گفت: “اگر ایران یا نیروهای نیابتی آن، پرسنل و منافع آمریکایی در منطقه را تهدید کنند، ایالات متحده اقدام قاطعانه‌ای برای دفاع از مردم خود انجام خواهد داد.”

چشم‌انداز پیش‌رو: یک مقام آمریکایی گفت که ترامپ نمی‌خواهد وارد جنگ با ایران شود، اما به حضور نظامی قوی نیاز دارد تا در مذاکرات بازدارندگی ایجاد کند – و در عین حال آمادگی داشته باشد که در صورت شکست مذاکرات و تشدید تنش‌ها، اقدام کند.