شروط آمریکا برای کاهش تحریم‌های سوریه

خبرگزاری رویترز از قول شش منبع مطلع نوشت، ایالات متحده به سوریه لیستی از شرط‌ها را ارائه داده که در ازای تحقق آن‌ها، کاهش جزئی تحریم‌ها اعمال خواهد شد. یکی از این شروط اطمینان از عدم حضور خارجی‌ها (جهادگران خارجی) در پست‌های کلیدی حکومتی است.

بر اساس اطلاعات دو منبع (یک مقام آمریکایی و یک منبع سوری آگاه از موضوع)، ناتاشا فرانچسکی، معاون دستیار وزیر خارجه آمریکا برای لبنان و سوریه، این لیست را در حاشیه کنفرانس کمک‌رسانی به سوریه در بروکسل (۱۸ مارس) طی ملاقاتی حضوری به اسعد الشیبانی، وزیر خارجه سوریه تحویل داده است.

این اولین تماس مستقیم سطح بالا بین دمشق و واشنگتن از زمان ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ در ۲۰ ژانویه بود.

رویترز نوشته برای تهیه این گزارش، با شش منبع؛ شامل دو مقام آمریکایی، یک منبع سوری، یک دیپلمات منطقه‌ای و دو منبع آگاه در واشنگتن گفت‌وگو شده است. همه آن‌ها به دلیل حساسیت دیپلماتیک، خواستار عدم افشای هویت شدند.

بر اساس گفته‌های این منابع، برخی از شروط آمریکا شامل موارد زیر است:

● نابودی کامل ذخایر باقی‌مانده تسلیحات شیمیایی 
● همکاری در مبارزه با تروریسم 
● خودداری از انتصاب نیروهای خارجی (جهادگران خارجی) در پست‌های ارشد ساختار حکومتی سوریه 

سوریه پیش‌تر برخی از شورشیان سابق خارجی (از جمله اویغورها، یک اردنی و یک ترک) را در وزارت دفاع منصوب کرده بود که این اقدام واکنش منفی دولت‌های خارجی را در پی داشت.

همچنین واشنگتن خواستار تعیین یک رابط برای کمک به یافتن “آستین تایس”، روزنامه‌نگار آمریکایی مفقودشده در سوریه (بیش از ۱۰ سال پیش) شده است.

به گفته تمامی شش منبع، در صورت تحقق تمامی این شرایط، آمریکا کاهش محدودی در تحریم‌ها اعمال خواهد کرد. از جمله:

● تمدید دو ساله معافیت موجود برای تراکنش‌های مالی با نهادهای حکومتی سوریه 
● احتمال صدور معافیت جدید 
● انتشار بیانیه‌ای در حمایت از تمامیت ارضی سوریه 

واشنگتن مهلت مشخصی برای تحقق این شروط تعیین نکرده است.

وزارت خارجه سوریه به درخواست‌ها برای اظهارنظر پاسخ نداده است. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز اعلام کرد: “ما درباره گفت‌وگوهای محرمانه دیپلماتیک عمومی صحبت نمی‌کنیم.” 

سوریه برای احیای اقتصاد ویران‌شده پس از ۱۴ سال جنگ، به شدت نیازمند لغو تحریم‌هاست. ایالات متحده، بریتانیا و اروپا طی این سال‌ها، تحریم‌های شدیدی بر افراد، کسب‌وکارها و بخش‌های مختلف اقتصاد سوریه اعمال کردند تا بشار اسد (که در دسامبر با حمله برق‌آسای شورشیان سقوط کرد) را تحت فشار قرار دهند.

اگرچه برخی تحریم‌ها به طور موقت تعلیق شده‌اند، اما اثر محدودی داشته‌اند. مثلاً آمریکا در ژانویه مجوز شش‌ماهه‌ای برای تسهیل ارسال کمک‌های بشردوستانه صادر کرد، اما این اقدام برای امکان پرداخت حقوق بخش دولتی توسط قطر از طریق بانک مرکزی سوریه کافی نبود.

مقامات سوری از جمله اسعد شیبانی و رئیس‌جمهور موقت، احمد شرع، خواستار لغو کامل تحریم‌ها شده‌اند و معتقدند پس از سقوط اسد، تداوم این تحریم‌ها ناعادلانه است.

سیاست آمریکا در قبال سوریه در حال شکل‌گیری است

تحویل فهرست شروط، واضح‌ترین نشانه از سیاست دولت ترامپ در مورد سوریه تا به امروز است.

بیانیه‌های آمریکا تاکنون عمدتاً بر حمایت از اقلیت‌ها و محکومیت افراط‌گرایی اسلامی متمرکز بوده، اما در سایر موارد سکوت کرده‌اند. این امر باعث ابهام در مورد آینده تحریم‌ها و حضور نیروهای آمریکایی در شمال شرق سوریه شده است.

به گفته دیپلمات‌ها و منابع آمریکایی آگاه از روند سیاست‌گذاری، این سکوت تا حدی ناشی از اختلاف نظر در واشنگتن درباره نحوه برخورد با سوریه است. برخی مقامات کاخ سفید موضعی سخت‌گیرانه‌تر داشته و با استناد به ارتباطات گذشته رهبران جدید سوریه با القاعده، خواستار حداقل‌سازی تعامل هستند.

در مقابل، وزارت خارجه آمریکا به دنبال رویکردی ظریف‌تر با امکان بررسی حوزه‌های احتمالی همکاری بوده است.

این اختلافات اوایل این ماه به بحث‌های داغی بین کاخ سفید و وزارت خارجه درباره بیانیه «مارکو روبیو»، وزیر خارجه آمریکا، در محکومیت خشونت‌های غرب سوریه انجامید. در این منطقه، صدها غیرنظامی از اقلیت علوی (فرقه بشار اسد) پس از یک کمین توسط نیروهای وفادار به رژیم سابق علیه نیروهای وابسته به دولت جدید، کشته شدند.

روبیو در بیانیه خود «تروریست‌های اسلام‌گرای افراطی، از جمله جهادی‌های خارجی» عامل این خشونت‌ها را محکوم و از مقامات موقت سوریه خواست عاملان را به پاسخگویی فراخوانند.

به گفته منابع مطلع، کاخ سفید خواهان بیانیه‌ای با لحنی تندتر بود، اما وزارت خارجه اصرار بر متوازن‌تر کردن آن داشت.

ماه گذشته رویترز گزارش داد که اسرائیل در حال لابی برای تضعیف و تفرقه‌انگیزی در سوریه است. اگرچه دولت آمریکا به طور کامل از این تلاش‌ها پیروی نکرده، اما برخی نگرانی‌های اسرائیل اخیراً توجه بیشتری از سوی مقامات آمریکایی جلب کرده است.