فشار آمریکا برای ازسرگیری صادرات نفت کردستان

خبرگزاری رویترز به نقل از منابع آگاهی که نامشان را اعلام نکرد گزارش داد که دولت آمریکا فشارهای خود بر عراق را برای ازسرگیری صادرات نفت از منطقه نیمه‌مستقل کردستان افزایش داده است.

این خبرگزاری به نقل از هشت منبع آگاه نوشت که دولت دونالد ترامپ، دولت مرکزی عراق را تهدید کرده که در صورت خودداری بغداد از این اقدام، خطر تحریم‌هایی مشابه با آنچه علیه ایران اعمال می‌شود، عراق را تهدید خواهد کرد.

ازسرگیری سریع صادرات نفت کردستان می‌تواند کاهش احتمالی صادرات نفت ایران را که آمریکا قصد دارد به صفر برساند، جبران کند. این اقدام، بخشی از کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ علیه جمهوری اسلامی است که با هدف قطع کامل درآمدهای نفتی حکومت ایران و جلوگیری از پیشرفت برنامه هسته‌ای تهران طراحی شده است.

وزیر نفت عراق به‌طور غیرمنتظره اعلام کرده که صادرات نفت کردستان هفته آینده از سر گرفته می‌شود. این تصمیم می‌تواند به نزدیک به دو سال مناقشه‌ای پایان دهد که موجب توقف جریان روزانه بیش از ۳۰۰ هزار بشکه نفت کردستان از طریق ترکیه به بازارهای جهانی شده است.

رویترز به نقل از منابعی در بغداد، واشینگتن و اربیل گزارش داده که فشارهای فزاینده از سوی دولت ترامپ یکی از عوامل اصلی پشت این تصمیم ناگهانی بوده که وزیر نفت عراق آن را اعلام کرده است.

ایران، عراق و تعادل شکننده

جمهوری اسلامی به عراق به چشم حوزه نفوذ و یکی از متحدان کلیدی خود برای حفظ ثبات اقتصادی در دوران تحریم‌ها نگاه می‌کند اما بغداد، که هم با آمریکا و هم جمهوری اسلامی روابط نزدیکی دارد، نگران است که به میدان کشمکش سیاست‌های فشار آمریکا علیه تهران تبدیل شود.

ترامپ از نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، خواسته است تا روابط اقتصادی و نظامی خود با ایران را قطع کند. هفته گذشته نیز بانک مرکزی عراق پنج بانک خصوصی دیگر را بنا به درخواست وزارت خزانه‌داری آمریکا از دسترسی به دلار محروم کرد.

توقف قاچاق نفت کردستان به ایران

با تعطیلی خط لوله نفت کردستان به بندر جیهان ترکیه از سال ۲۰۲۳، قاچاق نفت این منطقه به ایران از طریق کامیون‌ها رشد زیادی داشته است. به گفته شش منبع آگاه، ایالات متحده از بغداد خواسته تا جلو این قاچاق را بگیرد.

رویترز پیش‌تر گزارش داده بود که روزانه حدود ۲۰۰ هزار بشکه نفت خام ارزان از کردستان به ایران و تا حدی ترکیه قاچاق می‌شود.

یکی از مقامات نفتی عراق گفت: «واشینگتن بر بغداد فشار می‌آورد تا نفت کردستان از طریق ترکیه به بازارهای جهانی صادر شود، نه اینکه ارزان به ایران فروخته شود.»

اختلافات فنی و مالی بر سر ازسرگیری صادرات

خط لوله صادرات نفت در مارس ۲۰۲۳، پس از صدور حکم اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) برای پرداخت ۱.۵ میلیارد دلار غرامت از سوی ترکیه به عراق، به‌دلیل صادرات غیرمجاز بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸، متوقف شد.

مسائل حل‌نشده‌ای درباره پرداخت‌ها، قیمت‌گذاری و نگهداری خط لوله باقی مانده است. مذاکراتی که این هفته در اربیل برگزار شد نیز به نتیجه نرسید. دولت فدرال عراق خواهان آغاز صادرات بدون تعهد به پرداخت بدهی‌های قبلی به دولت اقلیم کردستان است، اما مقامات کردستان تاکید کرده‌اند که بدون تضمین پرداخت، صادرات را از سر نخواهند گرفت.

واکنش آمریکا و تاثیر بر بازار جهانی نفت

دو مقام دولتی آمریکا تایید کرده‌اند که این کشور از دولت عراق خواسته است صادرات نفت کردستان را از سر بگیرد. یکی از آن‌ها گفته است که این اقدام می‌تواند فشار صعودی بر قیمت‌های نفت را کاهش دهد.

یکی از مقامات کاخ سفید نیز اظهار داشت: «نه‌تنها برای امنیت منطقه‌ای حیاتی است که شرکای کرد ما بتوانند نفت خود را صادر کنند، بلکه این اقدام به کنترل قیمت جهانی بنزین نیز کمک خواهد کرد.»

از سرگیری صادرات نفت کردستان می‌تواند بخشی از کاهش احتمالی عرضه نفت ایران را جبران کند، اما این مقدار تنها بخش کوچکی از بیش از دو میلیون بشکه نفت خام و سوختی را که ایران روزانه صادر می‌کند، جبران می‌کند، ضمن اینکه جمهوری اسلامی تا کنون توانسته است راه‌هایی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا پیدا کند.

چالش‌های بازگشایی خط لوله و تاثیر آن بر توافق اوپک پلاس

یکی از موانع اصلی برای ازسرگیری صادرات نفت کردستان، مسائل حل‌نشده با ترکیه و رعایت تعهدات عراق به اوپک پلاس است.

این نگرانی وجود دارد که افزایش عرضه نفت از اقلیم کردستان ممکن است عراق را از سقف تولید مورد توافق با اوپک پلاس فراتر ببرد.

با این حال، تحلیلگران معتقدند که ازسرگیری صادرات کردستان تاثیر محدودی بر بازار جهانی خواهد داشت و تنها روش صادرات را، و نه میزان کلی تولید و صادرات نفت عراق، تغییر خواهده داد.