تمدید ماموریت گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران

شورای حقوق بشر ملل متحد روز سه‌شنبه ۲۳ مارس ۲۰۲۱ مأموریت جاوید رحمان به عنوان گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران را تمدید کرد. شورای حقوق بشر از وضعیت حقوق بشر در ایران ابراز نگرانی کرده و از دولت ایران خواشته است تا با گزارشگر ویژه به‌طور کامل همکاری کند، اجازه دسترسی به کشور را بدهد و کلیه اطلاعات لازم برای تحقق مأموریت را ارائه دهد.

پیش‌نویس قطعنامه موسوم به «ال۹» در باره وضعیت حقوق بشر در ایران و تمدید مأموریت جاوید رحمان به عنوان گزارشگر ویژه حقوق بشر در ایران با ۲۱ رای مثبت تایید شد. ۱۲ کشور با آن مخالفت کردند و آرای ۱۴ کشور نیز ممتنع بود. ۱۲ کشوری که رای مخالف دادند عبارتند از: پاکستان، بنگلادش، فیلیپین، کوبا، ونزوئلا، هند، اندونزی، بولیوی، چین، اوزبکستان، ارمنستان.

بخشی از متن پیش‌نویس قطعنامه به شرح زیر است:

وضعیت حقوق‌بشر در ایران
شورای حقوق‌بشر؛

با راهنمایی منشور ملل متحد، اعلامیه جهانی حقوق‌بشر، میثاق‌های بین‌المللی حقوق‌بشر و سایر اسناد بین‌المللی مربوط به حقوق‌بشر

با یادآوری قطعنامه‌های شورای حقوق‌بشر… و تمام قطعنامه‌های قبلی مجمع در مورد وضعیت حقوق‌بشر در ایران، و با ابراز تأسف از عدم همکاری رژیم ایران با درخواست‌های شورا و مجمع در آن قطعنامه‌ها

با استقبال از گزارش و توصیه‌های گزارشگر ویژه در مورد وضعیت حقوق‌بشر در ایران ارائه شده به شورای حقوق‌بشر، و ابراز نگرانی جدی از تحولات ذکر شده در آن گزارش و عدم دسترسی گزارشگر ویژه به سفر به ایران

با یادآوری قطعنامه‌های ۱/۵ شورای حقوق‌بشر، در مورد نهادسازی شورا، و ۲/۵، در مورد قانون مدیریت برای دارندگان مأموریت‌های ویژه شورا، از ۱۸ژوئن ۲۰۰۷، و تأکید بر این‌که دارندگان مأموریت باید وظایف خود را مطابق با آن قطعنامه‌ها و ضمایم آن انجام دهند.

۱. تصمیم می‌گیرد که مأموریت گزارشگر ویژه در مورد وضعیت حقوق‌بشر در ایران را برای مدت زمان یک سال دیگر تمدید کند و از گزارشگر ویژه می‌خواهد گزارشی درباره اجرای این مأموریت به شورای حقوق‌بشر در چهل و نهمین جلسه آن و به مجمع عمومی در هفتاد و ششمین جلسه آن ارائه دهد.

۲. از دولت ایران می‌خواهد تا با گزارشگر ویژه به‌طور کامل همکاری کند و اجازه دسترسی به کشور را بدهد و کلیه اطلاعات لازم برای تحقق مأموریت را ارائه دهد.

۳. از دبیرکل می‌خواهد منابع لازم برای انجام مأموریت را در اختیار گزارشگر ویژه قرار دهد.

***

جاوید رحمان، حقوق‌دان پاکستانی سه سال پیش، از سوی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد به‌عنوان گزارشگر ویژه در امور حقوق بشر ایران معرفی شد. او جایگزین عاصمه جهانگیر حقوق‌دان پاکستانی شده بود که چند ماه قبل از آن، در ۶۶  سالگی بر اثر حمله قلبی درگذشت.

جاوید رحمان، ۵۱ ساله، متولد شهر فیصل‌آباد پاکستان و استاد حقوق در دانشگاه برونل لندن در بریتانیا است. این فعال حقوق بشر بر روی موضوعاتی در زمینه‌های قوانین اسلامی، آزادی ادیان، مسائل حقوق بشری و حقوق بین‌الملل تحقیق کرده است.

آقای رحمان، ششمین گزارشگر ویژه در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران است. جمهوری اسلامی ایران همواره نارضایتی و مخالفت خود را از تعیین گزارشگر ویژه حقوق بشر اعلام کرده است و این اقدام را امری کاملا “سیاسی” بر می‌شمرد.

گزارشگر ویژه حقوق بشر یکی از گزارشگران ویژه سازمان ملل است که وظیفه نظارت و بررسی موارد نقض حقوق بشر در کشور محل ماموریت خود را بر عهده دارد.

شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، از سال ۱۹۸۴ تاکنون شش گزارشگر ویژه به منظور بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران تعیین کرده است. دو گزارشگر پیشین، احمد شهید و عاصمه جهانگیر، در گزارش‌های خود وضعیت حقوق بشر در ایران را مورد انتقاد قرار داده بودند. آنان بارها خواستار سفر به ایران شده بودند اما هیچ‌گاه اجازه سفر به ایران به آنان داده نشد.

جاوید رحمان، در یکی از آخرین گزارش‌های خود به سرکوب ناآرامی‌های آبان ٩٨ پرداخت و از شدت خشونتی که نظام جمهوری اسلامی به تظاهرات و اعتراضات مردم نشان داد، ابراز تعجب کرد.

در روزهای گذشته آمریکا، فرانسه، آلمان، استرالیا، بلژیک، هلند، بریتانیا، نیوزلند، ایرلند و برخی دیگر از کشورهای جهان در جلسه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد سرکوب اعتراضات آبان ۹۸ و برخی دیگر از موارد نقض حقوق بشر در ایران را محکوم کردند.

جاوید رحمان هم‌چنین روز ۹ مارس ۲۰۲۱ با انتشار تازه ترین گزارش خود از وضعیت حقوق بشر در ایران اعلام کرد جمهوری اسلامی با زنان و دختران «مانند شهروندان درجه دو رفتار» می‌کند.