متن نامه دکتر یزدی به آقای راشد غنوشی، رهبر جنبش "النهضة " تونس
بسم الله الرحمان الرحیم
برادر عزیز راشد الغنوشی
السلام علیکم ورحمة الله و برکاته
پیروزی شما وبرادران و خواهران تونسی شما را، نه تنها در سرنگونی یک نظام سرکوبگر، بلکه افزون بر آن در برگذاری یک انتخابات ملی آزاد سالم و منصفانه، تبریک میگویم. در ایران یک علاقه بسیار جدی همراه با دعاهای بسیار برای موفقیت شما وجود دارد. من از نزدیک اخبار مبارزات شما و مردم تونس را، هم برای رهائی از استبداد وهم برای تاسیس یک حکومت مردم سالار پیگیری کرده ام.
پیروزی حزب شما در انتخابات اخیر تحسین بر انگیز است. اما این پیروزی بار سنگینی بر دوش شما، بعنوان رهبر "جنبش النهضة" قرار داده است. من در حالیکه شدیدا تحت تاثیر بلوغ سیاسی مردم تونس قرار گرفتهام، بطور جدی نگران پیامدهای دراز مدت آن هستم. ما مسلمانان از هر ملیتی، اگر چه برای تحقق حقوق اساسی، آزادی و حق حاکمیت خود مبارزه میکنیم اما تجربه کافی با دموکراسی را نداریم. ما مبارزه میکنیم و دیکتاتور سرنگون میکنیم، اما استبداد را به عنوان یک شیوه زندگی از بین نمیبریم. استبداد در یک ساختار سیاسی خلاصه و محدود نمیشود، بلکه ابعاد فرهنگی متناسب و همآهنگ با ساختار سیاسی خود را دارد. همین ابعاد فرهنگی است که در شخصیت افراد و کل جامعه مبتلا به استبداد آن چنان رسوب کرده است که به استبداد امکان ادامه حیات برای مدتی طولانی را میدهد. نتیجه آن است که ما مسلمانان مستبدین را سرنگون میکنیم و بزودی ناظر جایگزینهای جدیدی میشویم. این همان چیزی است که برای ما اتفاق افتاده است. ما شاه را سر نگون کردیم، اما فراموش کردیم که به درمان منش و شخصیت " شاه درون" خویشتن خود بپردازیم. بنابراین حلقه منحوسه بسته میماند.
برای شکستن این چرخه و نهادینه کردن مردم سالاری چه میتوان کرد؟ دموکراسی یک کالای صادراتی نیست. بلکه یک فرایند ملی یادگیری و انکشاف است. انتخابات ابزار بسیار با ارزشی است، اما بخودی خود دموکراسی محسوب نمیشود. من توجه شما را به سه مقوله اساسی، که اگر مردم هر سرزمینی آنها را بیاموزند و قلبا به پذیرند، شانس آن را خواهند داشت که از نعمت آزادی و دموکراسی برای نسلهای امروز و آینده مسلمانان اطمینان حاصل کنند.
اولین مقوله این است که تنوع و تکثر در جامعه بشری را به پذیریم و به آن احترام بگذاریم. خداوند سبحانه و تعالی در کتاب مقدس قرآن به ما وجود اختلاف در جامعه بشری را یادآور میشود و از ما میخواهد که یکدیگر را تحمل کنیم. خداوند میفرماید من در روز قیامت در باره گوناکونی باورهای شما داوری خواهم کرد. کشورهای اسلامی، از جمله تونس، تمامی ویژگیهای یک جامعه در حال انتقال را دارا هستند. در یک جامعه انتقالی تنوع و گوناگونی آرا و عقاید به مراتب بیشتر از یک جامعه سامان یافته است. بنا براین پذیرش و احترام به تکثر در این مرحله از تاریخ تحولات مسلمانان به مراتب مهمتر و ضروری تر است.
دومین مقوله در فرایند یادگیری دموکراسی تساهل، تسامح و مداراست، که در فرهنگ و آموزش اسلامی ما جایگاه ویژهای دارد. تنوع در جامعه ممکن است به تقابل و در گیری و فرسودگی عمومی و به بهانهای برای ظهور استبداد جدیدی منجر شود. بنابراین تساهل و تسامح یک ضرورت اجتناب نا پذیر است. اما تساهل و تلورانس به خودی خود یک رفتار غیرفعال است و کافی برای پرهیز از عواقب درگیریها نیست. این امر ما را به مقوله سوم میرساند.
ضرورت سوم در نهادینه شدن دموکراسی، سازگاری و همگرائی در میان کنشگرایان صحنه سیاست است. توسعه اجتماعی و اقتصادی تونس نیازمند همگرائی و سازگاری تمامی شهروندان تونسی شما، صرف نظر از وابستگیهای فکری و دینی، نژادی، جنسیتی میباشد. همگرائی و سازگاری به معنای نادیده گرفتن و صرف نظر کردن از اعتقادات و باورها نیست. بلکه به معنای تشخیس ضرورت همکاری با یکدیگر برای رستگاری ملی که همه گروهها از آن بهره مند شوند، میباشد.
برادر گرامی شما حمایت و اعتماد اکثریت رای دهندگان را بدست آوردهاید و اکنون بر عهده شماست که نمونهای باشید از سعه صدر و برسمیت شناختن حقوق دگراندیشان. من از خداوند باری تعالی میخواهم که شما را از ارتکاب اشتباهاتی که ما در ایران دچار آن شدیم، یا آنچه در الجزیره یا در موارد مشابه رخ داده است، حفظ نماید.
تونس پیشگام و پیشتاز بهار عربی در جنبش بیداری معاصر اعراب بوده است. اکنون تونس با یک حرکت زیبا ، گان اول را در راستای ایجاد جامعه دموکراتیک برداشته است. من به درگاه خداوند دعا میکنم که تونس پیشگام تاسیس یک دموکراسی نهادینه شده در جهان عرب و نمونهای برای دنیای اسلام، در هر کجا، باشد.
برادر شما در اسلام
ابراهیم یزدی
وزیر امور خارجه اسبق، جمهوری اسلامی ایران
تهران، ایران
26 اکتبر 2011
Bismillah Ar-Rahman Ar-Rahim
Dear Brother Rached Al-Ghannouchi,
Assalaamu alaikum wa rahamttulahi wa barakaatu.
I congratulate you and your Tunisian brothers and sisters for your victory, not only in overthrowing an oppressive regime, but more than that, for successfully conducting a free and fair national election. From Iran, there is keen interest and prayers for your success, and I have followed closely the news of Tunisia's struggle for both freedom from oppression and a democracy government.
Your party's election victory is indeed commendable, but it puts a tremendous burden on your shoulders as the leader. While I am deeply touched by the political maturity of Tunisians, nonetheless, I am seriously concerned about the long range outcome. Our people, Muslims of every nation, struggle for the restoration of their basic rights, liberty, and sovereignty. But we do not have sufficient experience with democracy. We fight and overthrow dictators, but not dictatorship itself. Despotism is not just a political structure. It has its corresponding social and cultural dimensions which enable it to persist and which become ingrained in individuals and whole societies afflicted by despotism for a long time. The result is that we Muslims overthrow despots often to see a new ones replace it. This is what has indeed befallen us in Iran. We deposed the Shah, but neglected to address the ‘shah’ personality within our own selves. Thus the vicious circle continues.
What then can be done to break this cycle and institutionalize democracy? Democracy is not an importable commodity. It is a national process of learning and development. Elections are valued instruments, but are not by themselves democracy. I call to your attention three basic concepts that if learned and taken to heart by people, we have a chance of ensuring the blessings of freedom and democracy for generations of Muslims:
The first concept is the recognition and celebration of the diversity of human society and pluralism. Allah subhanahu wa-ta'ala, in His Holy Qur’an, reminds us of this and commands us to tolerate each other. He says He will judge about our diverse opinions in the day of judgment. Muslim countries, including Tunisia, have the characteristics of a "transitional society". As such, the diversity of opinions is much greater than in established stagnant societies. So acceptance and celebration of pluralism, particularly in this phase of Muslim history, is a critical concept.
The second concept is tolerance. As you know, this is a cherished part of our Islamic traditions, in the form of tasamoh, modara and tasahol. But where there is a diversity of opinions, this may lead to confrontation and the re-emergence of tyranny. Tolerance itself is a passive attitude and is never sufficient to avoid this outcome.
This leads to the third concept central to a sustainable healthy democracy: compromise. Tunisia’s social and economic development will require the compromise and cooperation of all of your citizens, regardless of their ideological, racial and religious affiliations. Compromise does not imply neglect ones beliefs and agenda. Rather, is it the recognition that cooperating with each other is essential for the cause of national salvation, which will benefit all groups.
My dear brother: You have the support of the most voters, and it is now up to you to set an example of open-mindedness and recognition of the rights of others. I pray that God protect you from repeating the mistakes we have made in Iran, or those of our brothers in Algeria and elsewhere.
This Spring, Tunisia was the vanguard of the contemporary Arab awakening movement. Now Tunisia is again first in this wonderful move in the direction of a democratic society. I pray that God will bless Tunisia to be the vanguard of true and sustainable democracy in the Arab world, and an example to Muslims everywhere.
Your Brother in Islam
Ebrahim Yazdi
Former Minister of Foreign Affairs of the Islamic Republic of Iran
Tehran
October 26, 2011