ايران امروز

انتخابات نهمین دوره‌ی قانونگذاری اسپانیا

رسول پدرام - مادرید
.(JavaScript must be enabled to view this email address)

روز یکشنبه‌ی همین هفته (برابر با نهم ماه مارس و نوزدهم اسفند) انتخابات سراسری در اسپانیا برگزار می‌شود. در انتخابات روز یکشنبه نمایندگان نهمین دوره‌ی قانونگذاری (پس از تغییر رژیم و برقراری دوباره‌ی سلطنت) به مجالس اسپانیا راه می‌یابند. از آنجاییکه من هم جزو اعضای هیأت نظارت بر انتخابات هستم، جوانانی چند پرسش‌هایی در باره‌ی نحوه‌ی برگزاری این انتخابات با من در میان نهاده‌اند که بهتر دیدم آن پرسش‌ها و پاسخ‌های خودم را از طریق این سایت برای آگاهی دیگران نیز منتشر کنم.

- شرایط شرکت در انتخابات اسپانیا کدام است؟
- تنها شرط شرکت در انتخابات اسپانیا (اعم از سراسری و محلّی) و برای انتخاب کردن و یا انتخاب شدن، فقط داشتن هیجده سال تمام و دارا بودن تابعیّت اسپانیایی است. اتباع دیگر کشور‌های اتحادیه اروپا هم می‌توانند در انتخابات شهرداری‌ها و پارلمان اروپا شرکت کنند.

- صلاحیّت کاندیدا‌ها را چه کسی تعیین می‌کند؟
- خود کاندیدا. هیچ کسی و هیچ مقامی نمی‌تواند صلاحیّت فردی را برای نمایندگی پارلمان و یا شرکت در انتخابات زیر سئوال ببرد، در غیر این در صورت به جرم افترا تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرد.

- یعنی می‌گویید که همه می‌توانند خود را کاندیدا بکنند و وارد مجلس بشوند و کسی طبق قانون از این قاعده مستثنی نیست؟
- چرا، هستند کسانی که مطابق قانون حقّ کاندیداتوری ندارند و عبارتند از: اعضای خانواده‌ی سلطنتی، اعضای مجلس قانون اساسی، مدّعی‌العموم، نظامیان، قضات دادگستری، دادستان‌ها، و اعضای نیرو‌های انتظامی و امنیتی، در حین خدمت، ولی در صورت بازنشسته بودن ممانعتی برای آن‌ها وجود ندارد. غیر از اعضای خانواده‌ی سلطنتی که هرگز حق انتخاب شدن ندارند ولی رأی می‌دهند. غیر از افرادی که اسم بردم، کسانی که مرتکب جرم شده و دوران محکومیت خود را می‌گذرانند و یا مبتلایان به بیماری روحی مورد تأیید پزشک نیز، حقّ انتخاب شدن ندارند.

- آیا حزبی منحله در اسپانیا وجود دارد؟
- تنها حزبی که در اسپانیا غیر قانونی اعلام شده است و نمی‌تواند برای نمایندگی مجلس کاندیدا مُعَّرفی کند، حزب ارّی باتاسونا (Herri Batasuna) و یا بهتر بگویم جناح سیاسی گروه مُسلَّح باسکی (اتا) است؛ و آنهم به خاطر حمایت از عملیات تروریستی آن گروه.

- آیا طرفداران رژیم سابق هم می‌توانند در انتخابات شرکت کنند؟
- منظور شما هواداران رژیم فرانکو است. در این مورد باید بگویم که آن‌ها به جای یک حزب، چندین حزب دارند که همگی به صورت قانونی و علنی فعالیّت می‌کنند ولی، از زمان مرگ فرانکو (در سال ۱۹۷۵) تا کنون نتوانسته‌اند آراء لازم را برای احراز حتی یک کرسی در پارلمان اسپانیا به دست آورند.

- آیا نهاد‌هایی مانند شورای نگهبان و یا مجمع تشخیص مصلحت در اسپانیا وجود دارد؟
- تنها تشکیلاتی در اسپانیا که همه‌ی اعضای آن روحانی (اُسقُف و کشیش) هستند، شورای عالی کلیسایی است که زیر نظر واتیکان انجام وظیفه می‌کند و حقّ مداخله در امور سیاسی کشور را ندارد. در عوض ما دادگاه قانون اساسی را در اسپانیا داریم که بر خلاف اسمش دادگاهی نیست که کسی را محاکمه کند و دارای ۱۲ عضو مُتشکّل از قضات و حقوقدانان و اساتید دانشگاه است و وظیفه آن نظارت بر اجرای صحیح قانون اساسی و جلوگیری از تغایر قوانین جدید با مفاد آن می‌باشد. در باره‌ی مجمع تشخیص مصلحت هم باید بگویم، بلی، نهادی مشابه آن در اسپانیا وجود دارد که "شورای مشورتی کشور" نامیده می‌شود و همه‌ی نخست وزیران سابق و سیاستمداران برجسته‌ی اسپانیا عضو آن هستند. و همانطوریکه از اسمش پیداست، فقط یک نهاد مشورتی است و دولت پیش از تنظیم لوایح و ارائه‌ی آن‌ها به پارلمان و یا اتخاذ تصمیم‌های مهّم سیاسی با آن مشورت می‌کند.

- آیا روحانیان در اسپانیا می‌توانند خود را نامزد نمایندگی مجلس بکنند؟
- روحانیان تافته‌ی جدا بافته‌ای در جامعه‌ی این جا نیستند. آن‌ها هم مثل همه‌ی افراد جامعه و در شرایط مساوی می‌توانند خود را کاندیدای مجلس کنند و اگر حدّ نصاب آرا را کسب کردند به مجلس راه یابند. و هیچگونه منع قانونی برای شرکت روحانیون (اعم از مسیحی، مسلمان و یهودی و غیره) در امر انتخابات وجود ندارد. ولی من در عرض بیست و هشت سالی که در اسپانیا هستم، در هیچ یک از مجالس اسپانیا (اعم از دو مجلس نمایندگان و سنا) و یا مجالس ایالتی کسی را ندیده‌ام که با ردای کشیشی و یا روسری راهبگی در مجلس نشسته باشد. وانگهی روحانیان بیش از سیصد سال در این کشور از طریق تشکیلات مُقَدّس (انکیزیسیون)، حاکم بر جان و مال مردم بوده‌اند و هزاران نفر را شکنجه کرده‌اند و یا زنده در آتش سوزانده‌اند. پس با این پیشنیه‌ی تاریخی، تَصَوّر نمی‌کنم کسی حاضر باشد دوباره به آن‌ها رأی بدهد.

- پادشاه اسپانیا چه نقشی را در امر انتخابات بازی می‌کند؟
- پادشاه، رئیس و یا رهبر کشور وظایف و تکالیف معینی دارد که در فصل دوم قانون اساسی به طور دقیق تعریف و مُشَخّص شده است و او نمی‌تواند طبق همان فصل از قانون اساسی پا را فراتر بگذارد و در امری که در حیطه‌ی صلاحیّت او نیست اظهار نظر و یا مداخله کند. توشیح (امضا) قوانین، پس از تصویب پارلمان و جَهَت درج در روزنامه‌ی رسمی کشور، و تعیین نخست وزیر (پس از مشورت با نمایندگان احزاب و پیشنهاد رئیس مجلس نمایندگان) از اختیارات اوست.

- اقلیت‌های قومی و مذهبی چند نفر نماینده در مجلس اسپانیا دارند؟
- کلمه‌ی اقلیت در قانون اساسی به کار نرفته است. بلکه به جای اقلیت‌های قومی کلمه‌ی ملیت‌ها به کار رفته است. و طبق مادّه‌ی هفدهم (بَند دوم) از همان قانون، دینی به نام دین رسمی کشور در اسپانیا وجود ندارد، پس اقلیتی به نام اقلیت مذهبی هم نمی‌تواند وجود داشته باشد که نماینده به پارلمان بفرستد.

- آیا نماینده‌ای در مجلس می‌تواند به زبان مادری‌اش نطق بکند؟
- در اسپانیا ما پنج زبان رسمی داریم: زبان اسپانیایی کاستیایی (زبان ملی) که یاد گرفتن آن برای همه‌ی اتباع اسپانیایی اجباری ولی به کار گیری آن اختیاری است و چهار زبان کاتالانی، باسکی، والنسیایی و گالیسیایی. تا به حال موردی پیش نیامده است، که کسی به نمایندگی مجلس ملی انتخاب شده باشد و او زبان ملی کشور را نداند. در عوض در مجالس ایالتی، نمایندگان مختارند که به زبان مادری و یا زبان ملی کشور سخنرانی کنند. مانند مجلس ایالتی کاتالونیا که به بندرت در آن جا به اسپانیایی حرف می‌زنند.

- هزینه‌ی مبارزات تبلیغاتی کاندیدا‌ها به عهده‌ی کیست؟
- به عهده‌ی حزبی که به آن وابسته هستند و یا در صورت کاندیدای منفرد بودن به عهده‌ی خودشان خواهد بود. دولت و مقامات محلی و شهرداری‌ها نیز موظفند، تسهیلات لازم را در اختیار کاندیدا‌ها قرار دهند، از قبیل در اختیار گذاشتن استادیوم‌ها و سالن‌های اجتماعات و استفاده از شبکه‌های رادیو و تلویزیون (در شرایط مساوی و با تَوَجُّه با حدّ نصاب از نظر تعداد کاندیدا‌های هر حزب).

- آیا احزابی در اسپانیا هستند که به اصلاح‌طلبی و اصول‌گرایی شهرت داشته باشند؟
- چنین اصطلاحاتی در قاموس سیاسی، معنا و مفهومی ندارد. طبیعی است که هر کاندیدایی برای ایجاد اصلاحاتی (از نظر خود) می‌خواهد وارد پارلمان بشود.

- پس از انجام انتخابات، دولت جدید چگونه سر کار می‌آید؟
حدّ اکثر بیست و پنج روز پس از برگزاری انتخابات، مجلس، اولین جلسه‌ی رسمی و علنی خود را (به ریاست سنی) منعقد می‌کند. متعاقب انتخاب رئیس و هیئت مدیره‌ی مجلس، و پس از انجام مشورت با نمایندگان مُنتَخَب گروه‌های سیاسی دارای کرسی در پارلمان، و با مُعَّرفی رئیس مجلس نمایندگان، پادشاه یک نفر را به عنوان کاندیدای ریاست دولت به مجلس پیشنهاد می‌کند. کاندیدای پیشنهادی، برنامه‌ی سیاسی دولتی که قصد تشکیل آن را دارد، تقدیم مجلس نمایندگان نموده و از آن تقاضای رأی اعتماد می‌کند. چنانچه مجلس نمایندگان با آرای اکثریّت مطلق به کاندیدای پیشنهادی رأی اعتماد بدهد، پادشاه هم او را به ریاست دولت منصوب خواهد کرد. در غیر این صورت پس از گذشت ۴۸ (چهل و هشت) ساعت از رأی گیری اوّل، تجدید رأی گیری شده و این بار همان کاندیدا با آراء اکثریّت ساده، می‌تواند رأی اعتماد بگیرد. در صورت عدم احراز رأی اعتماد پس از رأی گیری‌های فوق، کاندیدای تازه‌ای به مجلس معرفی می‌شود. چنانچه پس از گذشت دو ماه، کاندیدايی برای تصدّی ریاست دولت، موفق به کسب رأی اعتماد از مجلس نمایندگان نشود، پادشاه هر دو مجلس را منحل و با صحّه‌ی رئیس مجلس نمایندگان دستور تجدید انتخابات را صادر می‌کند.