ايران امروز

تراژدی کمپ دیوید، کمدی آناپولیس

یوشکا فیشر / برگردان: آرزو ديلمقانى
یوشکا فیشر،‌ وزیر امور خارجه پیشین آلمان

آیا تاریخ تکرار می‌شود؟ اتفاقات اخیر در خاورمیانه به این سوال پاسخ مثبت می‌دهد چراکه وضعیت روزهای آخر جورج بوش، رییس جمهور آمریکا به شدت شبیه به سال آخر ریاست جمهوری بیل کلینتون است.

هر دو رییس جمهور با نزدیک شدن به زمان پایان دوره ریاست جمهوری سعی کردند تا خطرناک ترین درگیری دنیای امروز را در حالی که خطر آنها را نشانه گرفته بود را حل کنند.

این می‌تواند ناامید کننده باشد زمانی که می‌بینیم ۷ سال از ریاست جمهوری جورج بوش سپری شده است، هفت سالی که می‌توانست زمان خوبی برای ارائه راه حلی برای پایان دادن به این درگیرها بود. اکنون به نقطه آغازین رسیده ایم. کنفرانس کمپ دیوید و طابا دوباره تکرار خواهد شد. اما به این نکته دل خوش می‌کنیم که برگزاری این اجلاس از برگزار نشدنش بهتر است.

کنفرانس صلح خاورمیانه در شهر آناپولیس ایالت ماریلند برگزار خواهد شد. این کنفرانس برای مذاکره گروه‌ها در خصوص آخرین وضعیت موجود برگزار می‌شود و در آن موضوعاتی همچون وضعیت فلسطین و مرزهای آن، پایتخت فلسطین، وضعیت اسراییل و حق بازگشت آوارگان فلسطینی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در این کنفرانس همچنین موضوعاتی از قبیل امنیت، پایان چند دهه جنگ بین اعراب و اسراییل نیز مورد بحث قرار خواهد گرفت. اکنون زمان مناسبی است تا بتوان در زمینه حل مشکلات این منطقه وارد عمل شد چرا که فلسطینی‌ها به شدت از داشتن سرزمینی برای خود ناامید شده اند. بدون رسیدن به نتیجه در این مقطع زمانی، خاورمیانه همچنان به جنگ و درگیری ادامه خواهد داد.

موارد قابل قبولی برای پایان دادن به تمامی این مشکلات سال‌ها است که به طور مداوم بین گروه‌های مختلف مورد مذاکره قرار گرفته است. اکنون صلح در این منطقه تنها نیازمند یک عزم سیاسی قوی است تا بتوان به یک توافقنامه صلح دست پیدا کرد.

اما همین عزم سیاسی قوی همان چیزی است که بین اسراییلی‌ها و فلسطینی‌ها وجود ندارد. ایهود المرت، نخست وزیر اسراییل و محمود عباس، رییس تشکیلات خود گردان فلسطین از قدرت بالایی در منطقه برخوردار نیستند و با ضعفهایی که از خود نشان می‌دهند برای صلح احتمالی خطر می‌کنند.

تمام اینها در مورد جورج بوش، رییس جمهور آمریکا نیز صدق می‌کند. دولت آمریکا حتی به طور کامل از آنچه خود پیشنهاد آن را ارائه کرده است حمایت نمی‌کند. کاندلیزا رایس، وزیر امور خارجه آمریکا خواستار برگزاری این کنفرانس شده است. اما در این ماجرا آقای بوش چه میزان خطر پذیری را متحمل خواهد شد؟

خوشبختانه تابوها در خصوص آنچه که در نهایت مورد پذیرش قرار خواهد گرفت در هر دو طرف شکسته شده است. محمود عباس اعلام کرده است که هر دو طرف خواهان رسیدن به صلح هستند. در واقع هر دو (محمود عباس و ایهود المرت) می‌خواهند که با رسیدن به یک توافقنامه صلح زندگی سیاسی خود را نجات دهند؛ ایهود المرت در انتخابات جدید و محمود عباس در رفراندوم برای پیروزی بر حماس. بنابراین آیا شکست "صلح قدرتمندان" به پیروزی " صلح ضعیفان" می‌انجامد؟

از آنجا که اوضاع سیاست داخلی اسراییل و فلسطین تغییر کرده است، فضای سیاسی منطقه نیز به سمت مثبتی در حرکت است. چراکه امروز بیشتر کشورهای عربی بیش از آنکه از اسراییل واهمه داشته باشند ترس از ایران را در سر می‌پرورانند. چنین وضعیتی منطقه را در یک موقعیت فوق العاده قرار می‌دهد.

هر چند تله‌های دیگری نیز وجود دارد. فضای ایهود المرت برای مانور بدون وجود حزب و ائتلافش بسیار محدود است. آیا وی صلاحیت تعیین مرزها و تصمیم گیری در خصوص اورشلیم را دارا است؟ همین شرایط برای محمود عباس نیز صدق می‌کند. آیا وی می‌تواند امنیتی را که اولمرت خواهان آن است تضمین کند؟ بخصوص ترسی که فلسطینی‌ها از نرسیدن به خواسته‌های خود دارند را برطرف کند؟

از این گذشته، آنچه بیش از مذاکرات از حساسیت برخوردار است اجرایی کردن چیزی است که در این توافقنامه گنجانده خواهد شد که به نظر می‌رسد بهای سیاسی بالایی خواهد داشت. فلسطینی‌ها در حال حاضر در درون خود جنگ دارند. مصالحه‌های لازم برای برقراری صلح در منطقه مسلما آغازگر یک سری از درگیریها در اسراییل خواهد بود. به طور مشخص ایهود المرت به یک توافقنامه نهایی فکر می‌کند.

در چنین شرایطی تنها وجود یک گروه سوم برای پادرمیانی کردن در این توافقنامه می‌تواند گروه‌ها را به صلح نزدیک کند. در غیر اینصورت با وجود تمام تلاشها برای رسیدن به یک وضعیت قابل قبول به نتیجه نخواهد رسید و خاورمیانه در همین وضعیت فعلی درجا خواهد زد.

بنابراین با یک دیدگاه منطقی به این نتیجه می‌رسیم که رسیدن به یک نتیجه مثبت در کنفرانس آناپولیس غیر ممکن است. چرا باید این درگیرهای که تاکنون لاعلاج بوده به ناگاه توسط جورج بوش، ایهود المرت و محمود عباس که هر سه سیاست مدارانی ضعیف در حوزه‌های داخلی خود هستند حل شود؟

کارل مارکس می‌نوسید که تاریخ همواره تکرار می‌شود، ابتدا به صورت یک تراژدی و سپس به شکل یک نمایش کمدی. ممکن است اینطور فکر کنیم که کمپ دیوید سمبل تراژدی بوده است و آناپولیس یک نمایش کمدی خواهد بود. اما اکنون در مورد خاورمیانه صحبت می‌کنیم. جایی که پیشرفت‌های پیشین از دل شکست‌ها بیرون آمده است نه پیروزی‌ها. بنابراین نباید امیدمان را از دست بدهیم حتی اگر امید هوایی برای تنفس نداشته باشد.

Deja-vu in the Middle East
Joschka Fischer

November 23, 2007

Does history repeat itself, after all? Recent developments in the Middle East suggest that the answer is "yes," because the situation at the end of President George Bush's tenure increasingly resembles that of Bill Clinton's final year in the presidency. Both presidents, at the end of their respective terms, sought to resolve one of the world's most dangerous conflicts, while facing the threat that time was running out on them.
One could despair: the Bush administration has obviously wasted almost seven years during which it could have pursued a solution. We are now back to the starting point: the Camp David and Taba talks - flippantly abandoned in January 2001 - are to be taken up again. Still, as the wise saying goes, better late than never!
The Middle East conference to be held in Annapolis, Maryland should be a forum for final status negotiations between the parties, dealing above all with the establishment of a Palestinian state and its borders (those of June 1967, with some negotiated exchanges of territory), its capital (Jerusalem), Israeli settlements, and the right of return for Palestinian refugees. It should also address questions of security, the termination of the decades-long state of war, and recognition of Israel by the Arab states. Indeed, it is high time for progress on a two-state solution, because the Palestinians are increasingly losing hope of ever having a state of their own. Without it, the Middle East conflict will remain at a stalemate and violence will only intensify.
Acceptable compromises on all of these questions have been negotiated repeatedly by the parties and stowed away for many years. The only missing ingredient is the political will and strength to enter into a peace agreement.
But this very political strength is precisely what both the Israeli and Palestinian governments lack. Israeli Prime Minister Ehud Olmert and Palestinian President Mahmoud Abbas are very weak domestically, and, given the compromises needed on both sides, they will be risking a lot.
The same is true of President Bush. Indeed, the US government does not even stand whole-heartedly behind its own initiative. Secretary of State Condoleezza Rice wants the conference to happen and has done much to push it ahead. But how much risk is Bush - without whom a real breakthrough will be impossible - prepared to accept?
Fortunately, existing taboos about what is acceptable in the final status talks have fallen - on both sides. The parallel weakness of Olmert and Abbas has produced a parallel interest in a peace settlement. Indeed, both men hope for political survival through a peace agreement: Olmert by means of new elections and Abbas by a referendum through which he can regain ascendancy over Hamas. So will a failed "Peace of the Strong" be followed by a successful "Peace of the Weak"?
As the domestic situations in Israel and Palestine have changed, so, too, has the regional political environment changed in a positive direction, because most Arab states today are more afraid of Iran's regional domination than they are of Israel. This development offers an unprecedented opportunity.
There are obvious pitfalls, to be sure. Olmert's room for manoeuvre within his party, and particularly within his coalition, is very small. Can he make sufficient concessions on borders and Jerusalem? Similar doubts apply to Abbas. Can he deliver the security guarantees that Olmert needs, especially given the Palestinians' fear that, in the end, they will give too much, without getting back concessions on what they see as their fundamental demands?
Moreover, the critical hurdle will not be the negotiations, but rather implementation of whatever agreement may emerge - and its political cost will be very high. The Palestinians are already in the midst of a civil war. The compromises necessary for peace are likely to lead to a stark political confrontation in Israel as well. Obviously, Olmert is thinking of fusing an agreement on the final status with the Road Map mechanism. Such an agreement should be implemented gradually, and progress should depend on the parties' fulfillment of their obligations each step of the way.
Yet a mechanism of this kind can only work if a third party (the US, the "US plus," or the Middle East Quartet) is available to monitor the agreement. Otherwise, disputes about fulfillment of this or that provision will lead the entire process back into the familiar quicksand of Middle East futility.
So, from a realistic point of view, a positive outcome for the Annapolis talks seems almost impossible. Why should this conflict, which has proven to be unsolvable in the past, be suddenly solved (or brought closer to a solution) by three actors - Bush, Olmert, and Abbas - who are all in a state of profound domestic weakness?
Karl Marx wrote that history always repeats itself, first as tragedy, then as farce. One might fear that Camp David proves to be the tragedy and Annapolis the farce. But, then, this is the Middle East, where earlier breakthroughs grew out of defeat, not victory. So one should never give up hope, even when hope seems impossible to sustain.

In cooperation with Project Syndicate, 2007.