از انواع سس گرفته تا کره بادام زمینی؛ “شکر افزوده” را می‌توان حتی در غیرمنتظره‌ترین محصولات غذایی نیز یافت. بسیاری از مردم برای وعده‌های غذایی و میان وعده‌های خود به غذاهای سریع و فرآوری شده متکی هستند. از آنجایی که این محصولات اغلب حاوی شکر اضافه شده هستند، بخش زیادی از کالری دریافتی روزانه افراد را به خود اختصاص خواهند داد.
بر اساس گزارشی که از طریق وب سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا قابل دسترسی است، یک فرد بالغ در این کشور به طور متوسط روزانه ۱۷ قاشق چایخوری شکر افزوده مصرف می‌کند. این مقدار در واقع ۱۴ درصد از کل کالری دریافتی بزرگسالان که از یک رژیم غذایی ۲۰۰۰ کالری پیروی می‌کنند را تشکیل می‌دهد.
متخصصین بر این باور هستند که مصرف شکر عامل اصلی چاقی و بسیاری از بیماریهای مزمن مانند دیابت نوع ۲ است. به همین دلیل است که در دستورالعمل‌‌های غذایی پیشنهاد می‌شود که کالری حاصل از قند افزوده به کمتر از ۱۰ درصد در روز محدود شود.
و اما مهم ترین مضرات شکر برای سلامت انسان:
- می‌تواند باعث افزایش وزن شود
نرخ چاقی در سرتاسر جهان در حال افزایش است و شواهد نشان می‌دهند که شکر افزوده، اغلب در نوشیدنیهای شیرین شده با شکر، عامل اصلی چاقی به شمار می‌رود.
نوشیدنیهای شیرین شده با شکر مانند نوشابه، آب میوه و چای شیرین سرشار از فروکتوز هستند که نوعی قند ساده است.
مصرف فروکتوز گرسنگی و میل شما را به غذا بیشتر از گلوکز، نوع اصلی قند موجود در غذاهای نشاسته‌ای افزایش می‌دهد. علاوه بر این، مطالعات حیوانی نشان می‌دهند که مصرف بیش از حد فروکتوز ممکن است باعث مقاومت در برابر لپتین شود؛ هورمون مهمی که گرسنگی را تنظیم می‌کند و به بدن فرمان توقف مصرف غذا را می‌دهد.
به عبارت دیگر، نوشیدنیهای قندی نه تنها گرسنگی را مهار نمی کنند، بلکه مصرف سریع کالری مایع را افزایش می‌دهند. این وضعیت واضحا می‌تواند منجر به افزایش وزن شود.
- خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد
رژیمهای غذایی با قند بالا با افزایش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌‌ها، از جمله بیماریهای قلبی که علت شماره یک مرگ و میر در سراسر جهان هستند، مرتبط‌اند.
شواهد نشان می‌دهند که رژیمهای غذایی با قند بالا می‌توانند منجر به چاقی و التهاب و همچنین سطوح بالای تری گلیسیرید، قند خون و فشار خون شوند که همگی از عوامل خطر امراض قلبی هستند.
علاوه بر این، مصرف بیش از حد قند به ویژه از طریق استفاده از نوشیدنیهای شیرین شده با قند، با تصلب شرایین؛ بیماری که با رسوب چربی و گرفتگی عروق مشخص می‌شود، مرتبط است.
مطالعه‌ای روی بیش از ۲۵۸۷۷ بزرگسال نشان داد افرادی که قند افزوده بیشتری مصرف می‌کنند در مقایسه با افرادی که مصرف کمتری دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماریهای قلبی و عوارض عروق کرونر قرار دارند. این مطالعه از طریق مجله فرونتیرز قابل دسترسی است.
- منجر به ایجاد آکنه می‌شود
رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات‌های تصفیه شده، از جمله غذاها و نوشیدنیهای شیرین، با افزایش خطر ابتلا به آکنه مرتبط است.
غذاهای دارای شاخص گلیسمی بالاتر، مانند شیرینی‌های فرآوری شده، قند خون را با سرعت بیشتری نسبت به غذاهایی که شاخص گلیسمی پایین تر دارند، افزایش می‌دهند. مصرف مواد غذایی شیرین شده با شکر می‌تواند باعث افزایش سطح قند خون و انسولین شود که آنها نیز خود منجر به افزایش ترشح آندروژن، تولید چربی و التهاب خواهند شد. همه این موارد نهایتا در ایجاد آکنه نقش دارند.
- خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد
دیابت عامل اصلی مرگ و میر و کاهش امید به زندگی است. شیوع آن طی ۳۰ سال گذشته بیش از دو برابر شده است و پیش بینی‌ها تخمین می‌زنند که بار آن همچنان در حال افزایش است.
مصرف بیش از حد قند از نظر تاریخی با افزایش خطر ابتلا به دیابت مرتبط بوده است. در حالی که همچنان هیچ مطالعه‌ای ثابت نکرده است که مصرف شکر باعث دیابت می‌شود، ارتباطات قوی و مهمی در این میان وجود دارد.
مصرف مقادیر زیاد قند می‌تواند به طور غیرمستقیم خطر دیابت را از طریق افزایش وزن و چربی بدن بالا ببرد که هر دو از عوامل خطر اصلی ابتلا به دیابت هستند. چاقی که اغلب به دلیل مصرف بیش از حد قند ایجاد می‌شود، قوی ترین عامل خطر برای دیابت در نظر گرفته می‌شود.
- ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد
مصرف مقادیر زیاد شکر ممکن است خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را افزایش دهد.
نخست، رژیم غذایی غنی از غذاها و نوشیدنیهای شیرین شده می‌تواند منجر به چاقی شود که به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. همچنین، رژیمهای غذایی سرشار از قند، التهاب را در بدن افزایش می‌دهند و ممکن است باعث مقاومت به انسولین شوند که هر دو خطر ابتلا به سرطان را بالا خواهند برد.
یک بررسی سیستماتیک با تجزیه و تحلیل ۳۷ مطالعه آینده نگر نشان داد که در دو مورد از پنج مطالعه در خصوص قند افزوده، ۶۰ تا ۹۵ درصد افزایش خطر ابتلا به سرطان با مصرف بیشتر شکر مشاهده شد.
همین بررسی نشان داد که در ۸ مطالعه از ۱۵ مطالعه روی غذاها و نوشیدنیهای شیرین شده، ۲۳ تا ۲۰۰ درصد افزایش خطر سرطان با مصرف بیشتر نوشیدنیهای شیرین رخ می‌دهد.
از جمله دیگر آسیب‌های احتمالی مصرف شکر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش ریسک افسردگی
- تسریع روند پیری پوست
- افزایش پیری سلولی
- تخلیه انرژی
- افزایش احتمال ابتلا به کبد چرب
- افزایش ریسک بیماریهای کلیوی
- تاثیر منفی بر سلامت دندان
- تسریع روند افت عملکردهای شناختی
شکر و یک آزمایش جالب
محققان دریافته‌‌اند که موش‌‌های آزمایشگاهی آب شیرین شده با ساخارین (نوعی شکر مصنوعی) را به کوکائین ترجیح می‌دهند، یافته‌ای که پتانسیل اعتیادآور شکر را نشان می‌دهد!
بر اساس این گزارش، حتی ارائه دوزهای بالاتر از کوکائین نیز ترجیح موش‌ها نسبت به ساخارین را تغییر نداد. این مطالعه که سال‌ها پیش در سن دیگو در نشست سالانه انجمن علوم اعصاب معرفی شد، به توضیح علت افزایش چاقی در انسان کمک کرده است که تا حد زیادی ناشی از مصرف بیش از حد غذاهای شیرین است.
در این آزمایش، ۴۳ موش در قفس‌‌هایی با دو اهرم قرار گرفتند که یکی از آنها دوز کوکائین داخل وریدی و دیگری جرعه‌‌ای آب بسیار شیرین را تحویل می‌دادند. در پایان آزمایش ۱۵ روزه، ۴۰ موش به طور مداوم ساخارین را به جای کوکائین انتخاب کردند.
به گفته محققان، زمانی که آب قند جایگزین محلول ساخارین شد نیز نتایج یکسان بود.
دانشمندان در ادامه ۲۴ موش معتاد به کوکائین را تحت آزمایش مشابهی قرار دادند. در پایان ۱۰ روز، اکثر آنها هم ساخارین را ترجیح دادند.
در پایان امیدواریم مطالعه این مطلب اثری در جلب توجه شما به میزان شکر مصرفی روزانه‌تان داشته باشد تا گامی در مسیر تضمین سلامتی و کاهش هزینه‌های درمان برداشته شود.
عصر ایران