با گسترده شدن فناوری های نو، مرزها در جهان معنای جدیدی یافته و همزمان، زمان و مکان نیز در حال فشرده شدن بوده و جغرافیای تازه ای در دنیا شکل گرفته است.
به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، جهان به کدام سمت در حال حرکت است؟ آیا جهانی را که در آن زیست می کنیم کروی شکل است یا مسطح؟! به نظر می رسد جهان کروی ما، به یک معنا امروزه مسطح شده است؛ از این جهت که فناوری های ارتباطی، جهان گستر شده اند.
فناوری های نوین ارتباطی، از طریق ابزارها و نرم افزارهای جدید صورت می گیرد و همین امر موجب شده از مرحله نخست تا پایانی کارکرد یک رسانه روی گوشی های تلفن همراه به انجام برسد.
در این میان روزنامه نگاری نیز دچار تحول گسترده ای شده است. به عبارت دیگر با پیدایش عصر اطلاعات و فناوری های نوین ارتباطی، مسیری تازه پیش پای این حرفه ایجاد شد. خبررسانی نیز در این فضا تغییر کرد و انتشار اخبار و اطلاعات رویکردی جدید یافت.
بر این اساس نرم افزارهای موبایلی، خبررسانی و روزنامه نگاری را وارد ساحت جدیدی کرده اند. در حالی که در گذشته از تولید به مخاطب می رسیدیم اکنون از مخاطب به تولید می رسیم زیرا پدیده جدیدی با عنوان «شهروند- خبرنگار» شکل گرفته است و همه مردم می توانند تولید کننده خبر باشند.
جایگزینی رسانه ای؛ امکان یا امتناع
سوالی که مطرح می شود این است که آیا رسانه های مدرن توانسته اند جای رسانه های سنتی را بگیرند. در این زمینه البته دیدگاه های مختلفی مطرح شده است؛ برخی بر این باورند که رسانه های سنتی جایگاه خود را از دست داده اند، دسته ای دیگر معتقدند که رسانه های سنتی در حال از دست دادن جایگاه خود هستند و گروهی نیز اعتقاد دارند که رسانه های مدرن هر چند از قابلیت های بسیاری برخوردارند اما نمی توانند به راحتی جای رسانه های سنتی را بگیرند.
واقعیت موجود نشان می دهد که هنوز هم از رسانه های سنتی به اشکال مختلف استفاده می شود چون هر رسانه ای دارای ویژگی های منحصر به فرد خود است که رسانه دیگر آن ویژگی را ندارد. همچنین مرجعیت خبری، صحت و دقت در رسانه های سنتی به مراتب بیشتر از رسانه های مدرن است. زیرا رسانه های اصلی دارای سازمان مشخص بوده و به صورت حرفه ای عرصه رسانه ای را دنبال می کنند و باید پاسخگوی مطالب خود باشند اما چنین مساله ای چندان برای رسانه های مدرن صادق نیست.
رقابت یا رفاقت
در حال حاضر رقابت بیشتر رسانه های سنتی و مدرن برای جذب مخاطب بیشتر است؛ چرا که افزایش منابع فرستنده به رقابت رسانه ها منجر شده است. رقابتی که در جهت جذب هر چه بیشتر مخاطبان است؛ مخاطبانی که امروزه با ویژگی هایی چون متنوع بودن، فعال بودن و گزینشی عمل کردن نسبت به گذشته مشخص می شوند.
البته به دلیل گستره رسانه های مدرن و قابلیت چندرسانه ای که دارند نوعی تنوع در آن ها دیده می شود و همین امر خود جذب مخاطبان را تسریع بخشیده است اما همین گستره به مثابه آفتی برای رسانه های مدرن است چرا که شایعه پراکنی، فقدان مرجعیت رسانه ای و نداشتن منبع خود آفتی است که باعث اعتمادزدایی مخاطب در فرایند زمانی می شود.
رسانه های تعاملی و سلسله مراتبی
یکی از ویژگی های که با آمدن رسانه های مدرن رواج یافته است، حضور فعالانه رسانه های اصلی در فضای مجازی و روزنامه نگاری سایبر است. از همین رو، امروز رسانه های جریان اصلی خبری در دنیا سعی می کنند از ابزارها و شیوه های نوینی برای ایجاد سرویس های تعاملی استفاده کنند.
از طرفی نیز روزنامه نگاری سنتی با روزنامه نگاری آنلاین دارای تمایزهای مهمی هستند از جمله این که برخلاف روزنامه نگاری سایبر که در تولید اطلاعات فاقد سلسله مراتب قدرت است، روزنامه نگاری سنتی دارای سلسله مراتب قدرت است. در حالی که روزنامه نگاری سایبر یک روزنامه نگاری تعاملی است که بخش وسیعی از اجزای آن را خود مخاطبان آن می سازند و همین دلیل کافی است که بگوییم، روزنامه نگاری سایبر بر روزنامه نگاری سنتی تاثیر گذاشته و آزادی بیان را نیز تقویت می کند.
رسانه ها به کدام سمت می روند؟
برای مدت های مدید منازعه ای میان رسانه های جریان ساز و مخاطبان وجود داشت و مبتنی بر وب 1 بود که جریان ارتباط یک طرفه در اینترنت است. گوگل ، فیسبوک، توییتر و یوتیوب با ایجاد شرایطی، ارتباطی دوسویه بین مخاطبان برقرار کردند که این مرحله وب2 است.
شاید چنان که کارشناسان این حوزه معتقدند در ۱۰ سال آینده ما شاهد تغییر دیگری به سمت وب3 خواهیم بود که بر اساس آن فناوری نوین درک و کیفیت بهتری را در فضای چند پلتفورمی ارایه می کنند.
به طور طبیعی خبرگزاری ها و رسانه های اصلی نیز در همین راستا در حال دگرگونی های اجتماعی تکنولوژیکی و نرم افزارانه هستند. بر اساس حتی خروجی ها و ورودی مطالب و اخبار در خبرگزاری ها و رسانه های اصلی بخش های تازه ای همچون خروجی موبایلی و تبلتی، رایانه ای و مکتوب را شامل می شود.