بزرگ‌ترین دولت توتالیتر جهان متعلق به شوروی سابق بود.
ارتش آن کشور حتی مجهزتر از ارتش آمریکا بود.
یک سازمان امنیتی داشت که پدرجد تمام سازمان‌های امنیتی و در دنیا بی‌سابقه بود.
درآمد عظیم نفت و گاز هم داشتند.
رسانه‌های خارجی علیه آنها حرف می‌زدند اما هرگز انقلابی در شوروی نشد!
پس چگونه فروپاشیدند!؟
گورباچف به کنگره رفت و گفت که دیگر نمی‌توانیم و رسیدند به نقطه‌ای که همه در سر جای خود ایستاده‌اند اما هیچ‌کس نمی‌توانست کاری انجام دهد، همه به این جمع‌بندی رسیدند!
دشمنان خارجی و آمریکایی‌ها کاری نکردند!
بلکه خود کمونیست‌ها از صدر تا ذیل به این نتیجه رسیدند که ادامه وضع موجود امکان ندارد!
و علت آن تنها فراگیر شدن فساد مالی و فساد اخلاقی در میان مسئولان کشور، بی‌کفایتی، بی‌عرضگی و سوءمدیریت بود.
به ۴۰ سال پیش برگردید. بالاترین رقم سپرده در بانک‌های سوئیس متعلق به شوروی بود و سران فاسد آن فساد مالی، اخلاقی و فسادهای دیگر شوروی را به نقطه بدون تغییر برد!
نقطه فروپاشی!