ايران امروز

تغییر واحد پول ملی در مسیر آزمون و خطا

*وقایع اتفاقیه/آلبرت بغزیان

*کارشناس اقتصادی
تغییر واحد پولی، سیاستی است که در بسیاری از کشورها با تجربه موفقی همراه بوده؛ چند سال پیش ترکیه با حذف 6 صفر از پول ملی خود توانست شکوفایی و رونق اقتصادی را برای کشورش به ارمغان آورد. برای درک آنچه موجب شد تغییر واحد پولی در این کشور با دستاوردهای بزرگ اقتصادی همراه باشد ذکر چند نکته ضروری است. لازم به ذکر است سیاست‌گذاران اقتصادی در این کشور، همزمان با ایجاد این رفورم پولی نرخ برابری با پول ملي‌شان در برابر انواع ارزها را نیز مدنظر قرار دادند. درواقع ترکیه توانست با یک تصمیم‌گیری درست و به‌موقع اقتصادی، همراه با تغییر واحد پول ملي‌اش بستری را برای شکوفایی در بخش‌های مختلف اقتصادی فراهم کند. نگاه به این تجربه از آن جهت حائزاهمیت است که دولت به‌تازگی تصمیم به تغییر واحد پولی کشور از ریال به تومان گرفته است. برای ارائه تحلیلی درست درباره این تصمیم، ابتدا باید هدف از این رفورم پولی مشخص شود. چند پرسش اساسی دراین‌باره قابل طرح است؛ آیا دولت در نظر دارد کاری شبیه به آنچه در اقتصاد ترکیه انجام شد را صورت دهد؟ به این مفهوم که قصد دارد با تغییر واحد پول کشور تحولی اقتصادی را ایجاد کند؟ با فرض اینکه هدف دولت از تغییر واحد پول کشور از ریال به تومان، همان نکته‌ای باشد که در پرسش به آن اشاره شد، باید گفت، با حذف یک صفر از پول ملی هیچ تغییری در اقتصاد ایجاد نخواهد شد. در واقع دولت تمرکز خود را بر اجرای سیاستی گذاشته که سازوکار مشخصی را برای آن ندیده است. پرسش دیگر قابل طرح آن است که آیا همزمان با تغییر واحد پول از ریال به تومان، فکری برای برابری تومان در برابر دیگر ارزها هم شده است؟ روشن‌ترین پاسخی که مي‌توان به این پرسش داد آن است حتی در صورتي‌که بانک مرکزی به این موضوع فکر کرده باشد، هنوز هیچ صحبتی دراین‌باره مطرح نیست؛ معقول آن است که همه جوانب یک تصمیم از سوی دولت مطرح شود تا بتوان کارشناسي‌بودن آن سیاست را ارزیابی کرد اما به نظر مي‌رسد ایده تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان، بسیار خام بوده و نیاز به بازنگری دارد زیرا جزئیات اقتصادی و مهم این تصمیم هنوز از سوی سیاست‌گذاران اعلام نشده است. مسائل دیگری در تحلیل این تصمیم مطرح مي‌شود، اینکه باید هزینه چاپ پول را هم در پروسه تغییر واحد پولی در نظر گرفت که به اعتقاد من این اعتراض وارد نیست زیرا دولت مي‌تواند با الکترونیکي‌کردن پرداخت‌ها این هزینه را از دوش خود بردارد؛ کاری که از سال‌ها پیش در بسیاری از کشورهای پیشرفته انجام شده است.