ايران امروز

قهرمان علم سال ۲۰۰۸

محمدحسن دلير/خبر آنلاين
نيوساينتيست، نام ۸ نفر را به‌عنوان قهرمان علم در سال ميلادى‌اى كه آخرين روهايش را مى‌گذرانيم اعلام كرد.

در روزهاى پايانى سال، اكثر نشريات عامه‌پسند حوزه علم و فناورى (PopScience) اختراعات و اكتشافات مهم يك سال گذشته را اعلام مى‌كنند. دراين ميان، هفته‌نامه نيوساينتيست مهم ترين مشاهير و شخصيت‌هاى علمى سال را اعلام كرده كه در زير اسامى اين افراد را مى‌بينيد:
۱) استيون چو
▪ نوبليست، فعال محيط زيست
استيون چو، با پيشنهادات مهم علمى كه براى حل مشكل «تغييرات آب‌وهوايى» و استفاده از منابع انرژى تجديدپذير زيستى (carbon-neutral renewable) داده‌است، نه تنها عنوان مهم‌ترين و تاثيرگذارترين دانشمند سال را به‌دست آورده، بلكه از سوى پرزيدنت اوباما به سمت وزير آينده انرژى ايالات متحده هم برگزيده شد.
چو، پيش‌از اين در زمينه ليزر كولينگ و به‌دام انداختن اتم توسط تله‌هاى نورى (ليزرى) در سال ۱۹۹۷ برنده جايزه نوبل فيزيك شده‌بود. او در هردو رشته فيزيك و زيست‌شناسى سلولى و مولكولى، مقام استاد تمام در دانشگاه كاليفرنيا در بركلى را دارد و فعاليت علمى او هم‌اكنون در بيوفيزيك و روى سيستم‌هاى زيستى تك‌مولكولى است. او هم‌اكنون مدير يكى از برجسته‌ترين آزمايشگاه‌هاى علمى دنيا يعنى آزمايشگاه ملى لاورنس بركلى است.
۲) جورج چرچ
▪ پژوهش‌گر، فعال محيط‌زيست
اين استاد ژنتيك مولكولى دانشكده پزشكى هاروارد، كه سابقه تدريس در دانشگاه MIT را هم دارد، شركتى تاسيس كرده كه بنابه درخواست مشتريان، براى آن‌ها دنباله ژنتيكى (DNA) مورد نيازشان را توليد مى‌كند. او قصد دارد ۱۰۰هزار دنباله ژنتيكى توليد كند. چرچ تاكنون بيش از ۲۲ شركت در زمينه فناورى زيستى تاسيس كرده و مدير مراكز مهم تحقيقاتى به‌خصوص در زمينه سوخت‌هاى زيستى وابسته به وزارت انرژى آمريكا بوده است. او هم‌اكنون قصد دارد با دستكارى ژنتيكى باكترى‌ها، آن‌ها را وادار به توليد سوخت‌هاى زيستى كند.
۳) سوانته پابو
▪ پژوهش‌گر متولد سوئد
پابو كه پژوهش‌گر بخش انسان‌شناسى تكاملى موسسه ماكس پلانك در لايپزيك آلمان و برنده جايزه لايب‌نيتس است، امسال با اعلام دو خبر، دنيا را شگفت‌زده كرد. در نخستين خبر، او و تيم همكارش اعلام كردند كه توانسته‌اند با استخراج مواد ژنتيكى از صورت بقاياى انسان‌هاى اوليه،‌ توالى كامل ژنتيكى نئاندرتال‌ها رابسازند. آن‌ها همچنين مدتى بعد، خبر از استخراج نسخه‌اى اوليه از توالى ژنوم ماموت را دادند. به‌اين ترتيب از لحاظ نظرى، امكان بازگشت اين موجودات به‌روى زمين با استفاده از IVF روى رحم فيل‌ها، امكان‌پذير مى‌شود.
۴) آلن استرن
▪ سياره‌شناس، مدير فعاليت‌هاى فضايى
مدير برنامه‌هاى فضايى ناسا، امسال در اعتراض به كاهش بودجه تحقيقات فضايى استعفا داد. او در زمينه سياره‌شناسى يكى از پيشگامان است و البته از معترضان به تعريف جديد سياره‌ها كه پلوتو را از ليست سياره‌ها خارج مى‌كند. او در اعتراض به طبقه‌بندى جديد، عنوان «پلوتوييد» (پلوتوگونه) را كه به اجرام فراتر از كمربند كوييپر در منظومه شمسى كه ابعادى به‌اندازه پلوتو و جنسى از يخ دارند، اتلاق مى‌شود را شبيه واژه hemorrhoid (به معنى بواسير) خواند! او يكى از مجريان برنامه فضايى «نيوهورايزونز» براى كاوش در پلوتو است.
۵) سر جان پندرى
▪ فيزيكدان نظرى
اين استاد دانشگاه امپريال كالج لندن، اختراعى انجام داد كه پيش از اين، از آن به‌عنوان يكى از مهم‌ترين و برترين اختراعات سال، نام برده‌شد. شنل نامرئى كننده هرى پاتر، رويايى بود كه خيلى زود توسط او و همكارانش به واقعيت تبديل شد.
۶) پيتر اسميت
▪ فيزيك‌دان
اسميت يكى از مهم‌ترين و كليدى‌ترين اعضاى ناسا در فعاليت‌هاى اكتشافى در منظومه شمسى در ۳۰سال گذشته بوده است. اين استاد دانشگاه آريزونا، فعاليت‌هاى فضايى خود را با همكارى در پروژه تاريخى پايونير براى اكتشاف در سياره كيوان در سال ۱۹۷۸ شروع كرد. او با استفاده از تلسكوپ فضايى هابل، عكس‌هاى بى‌نظيرى از سياره كيوان و قمر جذابش تايتان در سال ۱۹۹۴ گرفت. بعد از آن فعاليت اصلى او روى مريخ متمركز شد. در برنامه خاطره انگيز پت‌فايندر (در ايران به رهياب معروف شد) دوربين‌هاى نخستين مريخ‌نورد تاريخ (سويورنو) را طراحى كرد. او پس از آن براى چند ماموريت مريخ‌نشين ديگر مانند MPL و MSL براى ناسا و بيگل۲ براى اسا (سازمان فضايى اروپا) تجهيزاتى طراحى كرد كه اين برنامه‌ها همگى با شكست مواجه شدند.
او همچنين طراح دوربين HiRISE براى مدارگرد مريخ MRO و عضو تيم MER است كه مريخ‌نوردهاى اسپريت و اپرتونيتى را هدايت مى‌كند. اما مهم‌ترين پروژه‌اى كه او تاكنون در آن نقش داشته، برنامه موفقيت آميز مريخ‌نشين «فينيكس» بود كه اسميت آن را طراحى كرد. برنامه‌اى كه در تابستان امسال، كشفيات عظيمى را در سطح اين سياره انجام داد.
۷) كن كلدريا
▪ اكولوژيست و فعال محيط‌زيست
اين پژوهش‌گر بخش اكولوژى جهانى در موسسه كارنگى، كه زمينه تحقيقاتى‌اش آثار زيست‌محيطى درختان و اسيديته اقيانوس‌هاست، مقالات و سخنرانى‌هاى مهمى در سال‌هاى اخير داشته كه لزوم توجه به تغييرات آب‌وهوايى ناشى از پديده گرمايش زمين را گوش‌زد كرده‌است. با نزديك‌شدن به سال‌هاى پايانى پيمان كيوتو، او در تلاش است كه كشورهاى دنيا را متقاعد به امضاى پروتكل ديگرى با نام كپنهاگ كند. به‌اين منظور، قرار است اجلاس جهانى بين سران كشورها در اين شهر در سال آينده برگزار شود.
۸) لين اوانز
▪ فيزيك‌دان
اوانز، رييس بزرگ‌ترين آزمايشگاه علمى دنيا در سرن است كه بالاخره ساختنش امسال به پايان رسيد. شتاب‌دهنده مركز تحقيقات هسته‌اى اروپا به نام برخوردهنده بزرگ هادرونى (LHC) قرار بود كه فعاليتش را براى پيداكردن ذره هيگز از پاييز امسال به‌طور آزمايشى شروع كند كه در ابتداى كار با مشكلاتى مواجه شد. هرچند آزمايش عقب افتاده است، اما اين هيچ‌چيزى از عظمت كار كم نمى‌كند.
مديريت بيش از ۱۰ ميليارد دلار پول و حضور حدود ۱۰هزار پرسنل كه حداقل ۳هزار نفر آن‌ها دكتراى فيزيك دارند و ۱۴ سال كار مداوم در نهايت نتيجه‌اش اثبات مكانيزمى خواهد بود كه در سال ۱۹۶۴ توسط فيزيك‌دان اسكاتلندى پيتر هيگز پيشنهاد شد مبنى‌بر اين‌كه با شكست تقارن، خاصيت «جرم» در ذرات بنيادى، توليد مى‌شود. البته از پس اين آزمايش، ممكن است نتايج ديگرى هم به‌دست بيايد كه از آن‌ جمله مى‌توان به كشف ذرات ابرتقارن و كشف آثار اندكى از ريسمان‌ها (درصورت وجود در انرژى‌هاى پايين) اشاره كرد. اين آزمايشگاه هم جز يكى از مهم‌ترين اختراعات سال نام‌گذارى شد.

http://www.khabaronline.ir