تقیزاده و دشمنان بی‌شمارش...!
علی مرادی مراغه‌ای
۸ بهمن سالروز درگذشت سیدحسن تقی زاده بود...
امروزه، تپق‌های وزیر امور خارجه ایران در سخنرانی‌اش در مجمع عمومی سازمان ملل که از روی کاغذ می‌خواند سوژه فضای مجازی شده است در حالیکه در زمان ما دانستن یک یا دو زبان خارجی حتی برای یک منشی معمولی یک شرکت معمولی امری عادی است!
و دردناک اینجاست که به یاد بیاوریم ۸۰ سال پیش وقتی نخستین مجمع عمومی سازمان ملل متحد در دی ۱۳۲۴ در لندن برگزار گردید ریاست هیئت نمایندگی ایران در این مجمع برعهدهٔ سیدحسن تقیزاده بود؛ مردی دانشمند، سیاستمدار، ادیب، مورخ و دارای تسلط کامل بر انواع زبان‌های بین‌المللی که حداقل می‌توان به مقالات بی‌شماری از او اشاره کرد که به زبان‌های فرانسه، عربی، انگلیسی، آلمانی، روسی، ترکی و فارسی در نشریات خارجی و داخلی نوشته است!
تقی زاده یکی از مردان سیاسی است که دشمنان و مخالفان بی‌شماری از طیف‌های مختلف دارد، از مشروعه‌خواهان و طرفداران شیخ فضل‌الله گرفته تا چپی‌های افراطی ضدغرب. حتی روشنفکران مذهبی مانند دکتر علی شریعتی که می‌گفت من از دو تا «ت» بدم می‌آید: یکی تاریخ و دومی تقیزاده...
طفللکی تقیزاده، که نام خانوادگی‌اش با «ت» شروع می‌گردد...!
اما در سالهای اخیر برخی دوستان تُرکِ و هویت‌طلب ما نیز از مخالفان سرسخت تقیزاده به شمار می‌آیند و اینها برای مخالفت‌شان، بدون در نظر گرفتن فضای سیاسی تقیزاده، تنها به دو یا سه عنوان کلی بسنده می‌کنند که مثلا تقی زاده دشمن قاجاریه و بدنبال «استبداد منور» یعنی رضاشاه بوده یا طرفدار زبان واحد... و فراموش می‌کنند که تقیزاده، جزوِ پنج نفری بوده که جانشان را بر کف دستشان گرفتند و با تبدیل رضاخان به رضاشاه مخالفت کردند چون این تغییر را، بدرستی خلاف قانون اساسی مشروطه می‌دانستند...
تقیزاده بارها خطر کرد. اولین خطر را در مجلس اول مشروطه در مصاف با شیخ فضل‌الله نوری کرد یعنی در جریان درخواست شیخ در خصوص اصل دوم متمم قانون اساسی و گنجاندنِ نظارت پنج تن از علما بر قوانین مجلس برای همیشه.
در آن زمان، تقی زاده ۲۷ سال بیشتر نداشت و از تبریز نماینده شده بود و او به همراه دو نماینده دیگر تبریز یعنی فرشی و صادق مستشارالدوله، خطر مخالفت را به جان خریدند و در حالیکه کل مجلس، مرعوب گشته بود و هیچکس جرات ابراز مخالفت را نداشت، تنها این سه تن با درخواست شیخ، مخالفت کرده و رای مخالف دادند.
در مورد خطر این مخالفت، مستشارالدوله در نامه‌ای به مرحوم ثقه الاسلام تبریزی می‌نویسد: «... دانستیم که ۶۰ نفر طلبه مسلح را آقاشیخ فضل‌الله در حیات مجلس نگهداشته که در صورت لزوم به قوت بازوی آنها مقصود خود را پیش ببرد».
اصل «نظارت مجتهدین بر مصوبات مجلس» هر چند با اکثریت آرا مجلس اول تصویب شد اما تنها سه تن یعنی تقی زاده، فرشی و مستشارالدوله با آن مخالفت کرده و از سوی شیخ، تکفیر شدند و در آن زمان به «سه تفنگدار» معروف شدند.
اما آنچه برای من شگفت انگیز است پاکدامنی تقی زاده است کسی که بیش از نیم قرن در مسندهای مهم دولتی مانند بارها نماینده مجلس، سفیر، رئیس مجلس سنا و وزیر ...بوده اما در زمان مردن، هیچ چیز در زندگی نداشت و در پیرانه سری، برای مداوای بیماریش، مجبور می‌گردد کتابخانه شخصی‌اش را بفروشد!
براستی شگفت‌انگیز است در ایرانی که فساد مالی در بین مقاماتش یک امری عادی به شمار می‌رود وجود چنین پاکدامنی جزو نوادر است...
می‌بینید که این شخصِ تکفیر شده!، غربزده!، مزدور و پناهنده سفارت انگلستان! و فراماسون و...پس از پنجاه سال نمایندگی مجلس و سفارت و وزارت ...چنین است که در گزارشی که ساواک از آخر عمر تقیزاده بدست داده می‌نویسد که:
«تقی زاده تقریبا هیچ چیز ندارد»!
تلگرام نویسنده
حسن تقیزاده
حسن تقی زاده در کنار صادق رضازاده شفق