ايران امروز

از اسب افتادگان

همشهری
جمعه ۱۴ مهر ۱۳۸۵
سيدمحسن حسينی‌طاها: علی همت محمودنژاد، مديرعامل انجمن دفاع از حقوق معلولان ايران است.
در خلال چند سالی که از تأسيس اين انجمن می‌گذرد، وی توانسته است با فعاليت‌های گسترده، مشکلات و مسائل معلولان کشور را در سطح رسانه‌ها، دستگاه‌های اجرايی و نهادهای قانونگذاری مطرح و راهکارهايی برای تسهيل وضعيت زندگی معلولان ارائه کند. موفقيت نسبی اين فعاليت‌ها در حالی است که اصولاً سازمان‌های غيردولتی به خصوصی مراکز پيگيری کننده حقوق معلولان در اين راه با موانع زيادی روبه‌رو هستند. اين فعال حقوق معلولان در اين مصاحبه بخشی از فعاليت‌های انجمن را تشريح می‌کند.

* به عنوان شروع از فرهنگ بگوييد. فکر می‌کنيد ديد جامعه نسبت به معلول و معلوليت چگونه است. آيا اين ديد در حال بهبود است يا خير؟

- خير. متأسفانه در کشور ما با اينکه زمينه‌های فرهنگی و دينی وجود دارد و ما به اين باورها اعتقاد داريم، معلولان جايگاه اصلی خود را ندارند و به آنها به عنوان شهروند درجه ۲ نگاه می‌شود و با اينکه مانند ساير همشهريان عوارض و ماليات خود را پرداخت می‌کنند مانند آنها از حقوق اجتماعی برخوردار نيستند.همه شهروندان از اتوبوس و مترو به راحتی استفاده می‌کنند، اما استفاده از اين وسايل برای معلولان امکان‌پذير نيست. پس به نوعی می‌‌توان گفت معلولان از حقوق اجتماعی خود برخوردار نيستند و عملاً آنها را شهروند درجه دو به حساب می‌آورند. وقتی در دولت ما حتی وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها حاضر نيستند قانون ۳درصد استخدام معلولان را رعايت کنند پس شهروند درجه دو يعنی چه، همين الان که من با شما مصاحبه می‌کنم دختر خانمی از مشهد تماس گرفتند و گفتند که در شهرداری مشهد مشغول به کار هستند و به خاطر معلوليتی که دارند مانع از کار ايشان شده‌اند. اين از نظر فرهنگی، ولی آنچه که می‌شود به آن اميدوار بود اين است که با تصويب قانون جامع حمايت از حقوق معلولان و خودباوری که در معلولان به خصوص معلولان تحصيلکرده وجود دارد. مثلاً همين که شما به عنوان يک خبرنگار معلول تشريف آورديد اين نشان می‌دهد که معلولان به خودباروی رسيده و به دنبال جايگاه خود در جامعه هستند و من به اين گونه حرکت‌ها در جهت فرهنگ‌سازی برای معلولان خوش‌بين هستم و ناگفته نماند دراين زمينه خود معلولان بايد گام اصلی را بردارند، مثلاً شما به عنوان يک خبرنگار معلول و من به عنوان يک مسئول در سازمان‌های غيردولتی و کسانی که اهل علم هستند چه با قلمشان و چه با قدمشان در اين عرصه تلاش می‌کنند و همه ما بايد در جامعه اين نکته را جا بيندازيم که ما معلولان از اصل افتادگان نيستيم، بلکه از اسب افتادگانيم، در صورتی که جامعه به ما طوری نگاه می‌کند که گويا از اصل افتادگانيم، ولی در حقيقت اين طور نيست.

* درباره انجمن و چگونگی تأسيس آن توضيح دهيد؟

- حدود سال ۸۲ جمعی از معلولان نخبه که تحصيلات عالی دارند دور هم جمع شدند که می‌خواستند در جهت امور معلولان گام بردارند ما شنيديم که قانونی در زمينه معلولان تصويب شده، ولی دولت آن را به صورت لايحه رد کرده، دور هم جمع شديم و با تأسيس انجمن دفاع توانستيم اين قانون را به صورت طرح در مجلس مطرح کنيم.اين قانون در ۱۶ ماده در ۱۶/۲/۸۳ که بيشتر به وضعيت اقتصادی ومعيشتی معلولان توجه دارد تصويب شد و با همکاری‌هايی که با دفتر رياست جمهوری و ساير ارگان‌ها صورت گرفت، دستور تشکيل شورای عالی دفاع از حقوق معلولان را از رئيس‌جمهوری گرفتيم و با رايزنی‌هايی بامجمع تشخيص مصلحت نظام توانستيم دستور تدوين چشم‌انداز ۲۰ ساله معلولان ايران را اخذ کنيم. اين همه فعاليت يعنی يک گام به جلو، يعنی ما به خودباوری رسيده‌ايم، يعنی انجمن دفاع از حقوق معلولان ايران به هيچ وجه حاضر نيست از منافع کلان معلولان چشم‌پوشی کند و از نظر فرهنگ‌سازی اردوهای کلانی داريم. از قبيل اعزام معلولان به مکه مکرمه برای دومين بار، اعزام کاروان‌های ۵۰۰ نفره معلولان به مشهد و ساير مناطق تفريحی کشور که ما در اين حرکت‌های دسته‌جمعی می‌خواهيم افکار جامعه را به اين سمت سوق دهيم که ما هم حق داريم.

* درباره دفاع از حقوق معلولان بگوييد. در اين زمينه چه اقداماتی انجام داده‌ايد و چه هماهنگی‌هايی با دولت صورت گرفته است؟

- ما قانون را تصويب کرديم.

* اين قانون که بود!

- نه نبود ما قانون را تصويب کرديم و شورای عالی آن را تشکيل داديم و چشم‌انداز ۲۰ساله را تدوين کرديم. ما وزير رفاه را مجبور کرديم که هر دو ماه يک بار با سازمان‌های غيردولتی معلولان جلسه داشته باشد. همه اينها يعنی دفاع از حقوق معلولان. ما يک سازمان غيردولتی هستيم و از نظر مالی دستمان خالی است، ولی از نظر روحی و فکری می‌توانيم به معلولان کمک کنيم و سال گذشته براساس قانون جامع، ۸۳۰۰ نفر را رايگان در دانشگاه آزاد ثبت‌نام کردند. الان هر معلولی به دفتر انجمن مراجعه کند برای گرفتن بليت نيم‌بهای هواپيما معرفی می‌شود و هر معلولی بخواهد به محاکم قضايی شکايت کند ما به او وکيل رايگان می‌دهيم و با پيگيری در شهرداری تهران توانستيم کميته مناسب سازی شهر تهران را داير کنيم و حتی رئيس آن را خودمان پيشنهاد داده‌ايم و طی يک توافق ضمنی با کارشناسان ارشد برج ميلاد قرار شد از طبقه اول برج ميلاد تا آخر آن برای معلولان مناسب‌سازی شود، الان معاون فنی شهرداری تهران مصوب کرده که هيچ ساختمانی نمی‌تواند پايان کار بگيرد مگر اينکه امضای ما را داشته باشد.

* برنامه‌های آينده انجمن چيست؟

- برنامه‌های ما در گذشته، حال و آينده همه يک هدف دارند و آن دفاع ازحقوق معلولان است. نکته ديگر در زمينه فعاليت، توافق با وزارت فناوری اطلاعات است که قرار است تمام دفاتر ما را در سراسر کشور برای آموزش IT و تجارت الکترونيکی به معلولان، مجهز کند و در دراز مدت برای معيشت معلولان به دنبال تجارت الکترونيکی هستيم، چون معلولان از اهرم و ماهيچه فيزيکی برخوردار نيستند و در عوض تفکر بالايی دارند، لذا تجارت الکترونيکی عرصه خوبی برای مانور آنهاست. پس کارعمده ما در اين فرهنگ‌سازی برای تجارت الکترونيکی معلولان است. ما حدود ۱۲ کميته داريم، ورزش، بانوان، حقوقی، جانبازان و... که فعاليت‌های خود را در زمينه معلولان دنبال می‌کنند.
* وحدت معلولان را چطور می‌بينيد و برای وحدت بيشتر اين قشر چه راهکارهايی توصيه می‌کنيد؟

- من فکر می‌کنم معلولان ايران وحدت آن‌چنانی نداشته‌اند و متأسفانه از ماست که بر ماست ما چون قطرات پراکنده هستيم و چون مثل دريا جمع نشده‌ايم، نتوانستيم موفق شويم. ما با انگيزه ايجاد وحدت بين انجمن‌ها اين انجمن را تأسيس کرديم. هر معلول با هر معلوليتی که داشته باشد ما به او خدمات می‌دهيم و هيچ محدوديتی نداريم. شما می‌دانيد انجمن‌های تخصصی نابينايان و ناشنوايان و... در کشور وجود دارد و ما تنها انجمن عام هستيم و ما سعی می‌کنيم محوريت بين انجمن‌های ديگر را برقرار کنيم.

* آيا در مورد کنوانسيون حقوق معلولان که اکنون در دستور کار مجمع عمومی سازمان ملل قرار دارد، فعاليتی انجام داده‌ايد؟

- ما با همکاری کميسيون حقوق بشر اسلامی دو نشست تخصصی در اين زمينه برگزار کرديم. در اين نشست‌ها بنده ديدگاه انجمن را در اين زمينه به تفصيل بيان کردم. اکنون در حال رايزنی با مجلس شورای اسلامی هستيم تا کشورمان جزو نخستين کشورهای پذيرنده کنوانسيون باشد. تصويب قانون جامع معلولان در واقع بستر را برای پيوستن ايران به اين کنوانسيون فراهم آورده است.

نشانی انجمن دفاع از حقوق معلولين ايران: تهران - خيابان کميل- بين پمپ‌بنزين و پل نواب - پلاک ۱۳۴ / تلفن: ۵۵۷۵۲۷۸۵ - ۵۵۷۵۲۸۱۹