پس‌لرزه‌های گفتگوی تلفنی حسن روحانی و باراک اوباما در ایران، اسرائیل و آمریکا پس از گذشت یک هفته هنوز احساس می‌شود. راست افراطی وطنی با بهره‌گیری از حاشیه‌های امنیتی‌اش از پرتاب کفش به خودروی ریاست جمهوری گرفته تا هیاهوی رسانه‌ای، مخالفت خویش را علیه این گفتگو همچنان ادامه می‌دهد:
کیهان این گفتگو را عملی «زشت و پلشت» نامید. فرمانده سپاه آن را «یک اشتباه تاکتیکی» خواند و مجید بکایی، جانشین فرمانده وزیر دفاع در واکنش به سفر روحانی به نیویورک گفته است «ما نباید فریب لبخند دشمن را بخوریم. آن‌ها نظام جمهوری اسلامی ایران را قبول ندارند و اگر مسئله هسته‌ای حل شود مشکل دیگری را درست می‌کنند.» وی همچنین افزوده است «این مذاکرات یک بازی سیاسی برای گرفتن امتیاز از جمهوری اسلامی است و ما امیدواریم در این مذاکرات ماهیت پلید آمریکا و نظام سلطه را آشکار‌تر به دنیا نشان دهیم.»
بنا بر گزارش سایت افراطی «۵۹۸» که به مصباح یزدی وابسته است دومین گروه مخالف با مذاکره با آمریکا نیز بنام «برائت از مشرکین» در قم شروع بکار کرده و در پایان نشست خویش با سردادن شعار «مرگ بر آمریکا» پرچم این کشور را سوزانده است. این گروه دومین گروه از تشکل‌های تازه سبز شده مخالف مذاکره و برقراری رابطه با آمریکاست. گروه اول «صیانت از منافع ملی ایران» نام دارد که از گروهی از اعضای بسیج دانشجویی و حامیان مصباح یزدی تشکیل شده است. این گروه‌های تندرو بار‌ها به دولت روحانی در ارتباط با مذاکره با آمریکا هشدار داده‌اند.
در آخرین تلاش از این دست روزنامه جوان، وابسته به سپاه، در شماره پنجشنبه ۱۱ مهر، ابتکار دولت روحانی برای نظرسنجی از مردم در مورد مذاکره با آمریکا را مورد حمله قرار داده است. این روزنامه که احتمالا از نتایج این نظرخواهی در هراس است خطاب به دولت نوشته است «آقای رئیس جمهور شما به قانون عمل کنید نه به نظرسنجی.» نویسنده این روزنامه کوشیده این اقدام دولت روحانی را خلاف قانون اساسی جمهوری اسلامی جلوه دهد که به موجب اصل ۱۱۰ آن ولی مطلقه فقیه، مسئول تعیین سیاستهای کلی نظام از جمله سیاست خارجی است. این روزنامه می‌نویسد: «رئیس‌جمهور محترم به عنوان یک حقوقدان، حتما توجه دارد که هیچ قانونی به رئیس جمهور اجازه نمی‌دهد که درباره سیاستهای کلی نظام و وظایف مشخص دولت از مردم نظرسنجی کند.»
واکنش راست گرا‌ها در اسرائیل، آمریکا و دولت‌های امیرنشین خلیج فارس
در این میان نتانیاهو نخست‌وزیر راست‌گرای اسرائیل نیز از مذاکره آقای روحانی و باراک اوباما به هراس افتاده است. وی که درپی پیروزی روحانی در انتخابات و تمایلش به تعامل با جهان خشمگین شده بود و وی را «گرگی در لباس میش» می‌خواند، پس از سفر رئیس جمهور به آمریکا و گفتگوی کوتاه با اوباما برشدت حملاتش افزود و بیشترین بخش سخنرانی‌اش در مجمع عمومی سازمان ملل را به موضوع هسته‌ای ایران اختصاص داد. وی لبخند روحانی را «فریب‌کارانه» خواند و جهانیان را از اعتماد کردن به دیپلماسی روحانی برحذر داشت. لیبرمن رئیس کمیته دفاع و سیاست خارجی کنست اسرائیل نیز لبخند روحانی را ترفند دانست.
به گزارش خبرگزاری‌ها پس از سخنرانی آقای روحانی در سازمان ملل و گفتگوی تلفنی او با اوباما، برخی از سناتور‌ها و نمایندگان تندرو و محافظه‌کار آمریکا نیز بر بی‌اعتمادی نسبت به سیاستهای هسته‌ای ایران تأکید کرده‌اند و خواستار ادامه تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی شده‌اند.
دیپلماسی دولت ایران مبنی بر تشنج زدایی با غرب بویژه آمریکا، کشورهای شیخ نشین خلیج فارس را نیز به شدت نگران ساخته است. شبکه دوم تلوزیون اسرائیل گزارش داده که پس از نزدیکی ایران و آمریکا که نتیجه حضور حسن روحانی در آمریکاست، رهبران اسرائیل و کشورهای خلیج فارس را به این نتیجه رسانده که منافع مشترک آن‌ها ایجاب می‌کند در شرایط حاضر دست به یک ائتلاف زده و هماهنگی‌هایی را علیه برنامه اتمی ایران و رابطه با آمریکا انجام دهند. این شبکه افزوده است که نشست‌هایی میان نتانیاهو و نمایندگان این کشور‌ها نیز صورت گرفته است.
ناکامی مذاکرات هسته‌ای و دو جانبه با آمریکا به سود کیست؟
راست‌گرایان افراطی در مخالفت با تعامل دولت روحانی با غرب و بویژه با آمریکا یک هدف را دنبال می‌کنند و آن این است که این تلاش‌ها چه از جانب دولت روحانی و چه از جانب باراک اوباما با ناکامی روبرو گردد.
- اگر روابط آمریکا و غرب با ایران به حالت عادی باز گردد دیگر «دشمن» خارجی وجود نخواهد داشت که به بهانه «توطئه دشمن» صدای نیروهای منتقد، مخالف و دگراندیش در ایران سرکوب گردد.
- حل مسئله هسته‌ای و بحران اقتصادی، مهم‌ترین بخش وعده‌های انتخاباتی روحانی را تشکیل می‌داد. با ناکامی این مذاکرات بی‌تردید تحریم‌ها بیشتر خواهند شد و بحران اقتصادی کشور تشدید خواهد گردید. در نتیجه فشار اقتصادی بر مردم افزایش خواهد یافت. فضای امنیتی تشدید خواهد گردید و در پی ناامیدی مردم از دولت روحانی راه برای بازگشت راست افراطی به قدرت هموار خواهد گردید.
- در پی توافق روسیه و آمریکا در مورد سلاح‌های شیمیایی سوریه، دولت اسرائیل بهانه کمتری برای سرپوش گذاشتن بر نقض حقوق فلسطینیان در اختیار خواهد داشت. تعامل روحانی با غرب بر سر مسئله هسته‌ای این امر را تشدید خواهد کرد. این دولت با بهره گیری از یاوه‌گویی‌های احمدی‌نژاد در مورد هالوکاست و نابودی اسرائیل، توانست نه تنها رقیبان سیاسی داخلی‌اش را تضعیف کند بلکه با مظلوم‌نمایی در جهان به انزوای بیشتر جمهوری اسلامی یاری رساند. افزون براین، در سایه برنامه ناشفاف هسته‌ای ایران و تمرکز غرب بر حل این مسئله، اسرائیل توانست با جنجال بر سر خطر هسته‌ای ایران، بی‌سرو صدا به گسترش شهرک‌های یهودی‌نشین و اشغال زمین‌های بیشتر فلسطینیان ادامه دهد. با ناکامی مذاکرات هسته‌ای و دوجانبه با آمریکا، دولت راست گرای اسرائیل می‌تواند راهبرد جاری را ادامه دهد.
- در دهه ۷۰ میلادی تولید نفت ایران و عربستان تقریبا در یک سطح بود. اما در پایان سال گذشته، یعنی پس از ۴۳ سال، تولید نفت خام عربستان به کمی بیش از سه برابر ایران رسید. این امر نشان می‌داد که جمهوری اسلامی در امر اکتشاف، استخراج، پالایش و فن آوری و بازاریابی بین‌المللی از عربستان عقب افتاده است. سایر کشورهای خلیج فارس نیز تولید خود را به شدت افزایش دادند و تنها ایران از این غافله عقب ماند. اگر تا پیش از انقلاب تولید نفت ایران به ۲۰ درصد کل تولید اوپک می‌رسید در سال گذشته تنها ۱۳ درصد بود و با شدت گرفتن تحریم‌ها دولت عراق در تولید نفت از ایران جلو افتاد. هم اکنون با توجه به مشکلات جاری، رقیبان ایران چندین برابر این کشور از حوزه‌های نفتی و گازی مشترک بهره برداری می‌کنند. مشکلات صنعت نفت ایران با ناکامی راهبرد تنش‌زدایی با غرب بویژه با آمریکا ادامه خواهد یافت و این از جنبه اقتصادی به سود رقیبان جمهوری اسلامی در خلیج فارس است.
دولت روحانی در مواجهه با کارشکنی‌های راست افراطی تنها زمانی کامیاب خواهد شد که به توان‌های نهفته در جامعه مدنی تکیه کند. نظرسنجی در باره رابطه با آمریکا اقدامی مثبت است که می‌تواند با حضور رئیس جمهور در رسانه‌ها و در میان هواداران دولت در تهران و مراکز استان‌ها، راست افراطی را منزوی‌تر سازد. از بین بردن فضای امنیتی، آزادی زندانیان سیاسی و رفع تبعیض علیه زنان و اقلیت‌های قومی، پشتیبانی جامعه مدنی از راهبردهای دولت را افزایش خواهد داد.
۱۴ مهر ۹۲