ايران امروز

استعفا از شورای هم‌آهنگی همبستگی ملی ایرانیان

دکتر حسين باقرزاده
سه شنبه 17 مهر 1386 – 9 اكتبر2007
.(JavaScript must be enabled to view this email address)

دو هفته پیش، شورای همآهنگی همبستگی ملی ایرانیان («هما») بیانیه‌ای صادر كرد كه از دید من با اهداف و خصوصیت فراگیر بودن یك حركت سراسری برای دموكراسی و حقوق بشر تباین داشت، و به این دلیل من از عضویت این شورا استعفا كردم. متن این بیانیه و استعفای من در پایین آمده است. این تصمیم برای من كه سرمایه مادی و معنوی زیادی در شكل‌گیری این حركت در سال‌های اخیر صرف كرده‌ام آسان نبود. ولی اهمیت مسئله برای من تا آن حد بود كه این استعفا را اجتناب‌ناپذیر می‌كرد. اكنون برای روشن شدن مسئله، و دفع و رفع هرگونه سوء تفاهم و سوء تعبیر، توضیحات زیر را به آن چه كه در متن استعفانامه آمده است اضافه می‌كنم.

هما در طول سه سال گذشته در طی حركتی كه از نشست‌ برلن (سپتامبر 2005) شروع شد و پس از نشست لندن (ژوئن 2006) به همایش پاریس (ژوئن 2007) انجامید شكل گرفته است. این تشكل هم‌چنان كه در اسناد متعدد آن آمده، «نه ائتلاف و نه اتحاد جبهه ای و نه در صدد تشكیل حزب و سازمان سیاسی جدیدی است و نه ادعای رهبری دارد» و بلكه «هدف اصلی آن آسان سازی امر ضروری همكاری و همسوئی آزادیخواهان طرفدار استقرار دمكراسی در ایران است». اصول راهنمای این جمع در منشور برلن تنظیم شده است. تأكید منشور بر لزوم نفی جمهوری اسلامی بر این واقعیت بنا شده كه جمهوری اسلامی به دلایل ساختاری اصلاح‌ناپذیر است. نظام جمهوری اسلامی با یك ساختار حقوقی نادموكراتیك راه هرگونه اصلاح از درون را بسته است، و از این رو هر گونه تحول دموكراتیك در جامعه ایران عملا به معنای نفی این نظام خواهد بود.

اسناد هما در عین حال بر این نكته تأكید می‌كنند كه «تنها یك حركت فراگیر سیاسی ــ اجتماعی كه نیروهای دمكرات جامعه را در بر گیرد» می‌تواند مبارزه دموكراتیك مردم ایران را به ثمر برساند. از این‌رو این حركت باید عملا همه نیروهایی را كه به اصول و موازین دمكراتیك تن می‌دهند در درون خود بپذیرد و هیچ مانع و رادعی در برابر آن ایجاد نكند. اگر قرار است این حركت «فراگیر» و دربرگیرنده نیروهای «دموكرات» باشد و اگر «تنها» چنین حركتی می‌تواند برای معضل مردم ایران «چاره اساسی» فراهم كند، در این صورت هرگونه موضع‌گیری از سوی گردانندگان این تشكل كه این فراگیری را به خطر بیندازد معنایی جز سنگ انداختن در راه شكل‌گیری این حركت نمی‌تواند داشته باشد.

در تلاش برای شكل‌گیری هما از آغاز بر این نكته تأكید می‌شد كه برای تأمین موفقیت این حركت، تلاشگرانی كه سنگپایه‌های آن را كار می‌گذارند باید از هر نوع موضع‌گیری مستقیم در مسایل مورد اختلاف اپوزیسیون دموكرات ایران اجتناب كنند تا خصوصیت فراگیری این حركت را به خطر نیندازند. این امر البته ساده نبوده است. در واقع، حضور نمایندگان برخی از گرایش‌های سیاسی ایران در درون جمع، رعایت این اصل را در مورد اختلافات بین این گرایش‌ها تضمین می‌كرد. ولی رعایت آن در مورد گرایش‌هایی كه نمایندگان آنان در جمع نبودند مشكل بود، و تنها دقت و روشن‌بینی گردانندگان هما می‌توانست از چنین موضع‌گیری‌هایی مانع شود.

برای‌ نمونه، اپوزیسیون دموكرات در مورد راه‌كارهای مربوط به مكانیزم تحول یا تغییر نظام جمهوری اسلامی‌ به یك نظام دموكراتیك (به جز توافق عمومی در مورد فقدان راه اصلاح از درون، آن هم به دلایل ساختاری و حقوقی) به راه حل مشتركی دست نیافته است. این راه‌كارها، از انتخابات آزاد و رفراندوم گرفته تا سرنگونی، موضوع بحث‌های حادی در درون اپوزیسیون است. هر یك از گردانندگان هما نیز ممكن است این یا آن روش را بپسندند و روش‌های دیگر را نادرست بدانند و یا حتا محكوم كنند. این مواضع، اما، به آنان اجازه نمی‌دهد كه به نام هما یك راهكار خاص را تأیید كنند و یا دیگری را مردود بشمارند. این كار فقط در صلاحیت یك سازمان سیاسی است، و اتخاذ چنین مواضعی از سوی هما نتیجه‌ای جز فروكشیدن آن به حد یك سازمان سیاسی و نفی خصوصیت فراگیر و «ملی» بودن آن نمی‌تواند داشته باشد.

مباحثی كه اخیرا از سوی برخی از نیروهای اپوزیسیون در مورد جلوگیری از جنگ یا چگونگی مقابله با آن مطرح شده و بحث‌های زیادی برانگیخته است نیز از این مقوله بشمار می‌رود. پیشنهاددهندگان در این مقولات، به وضوح، نه هدف حفظ و نجات جمهوری اسلامی را دنبال می‌كنند و نه از آرمان‌های دموكراتیك خود دست كشیده‌اند. اگر كسانی در شرایط استثنایی راه‌كارهایی استثنایی را پیش می‌كشند كه به روشنی، انگیزه‌ای جز حفظ و نجات ایران از خطر جنگ و عواقب شوم آن ندارد آیا روا است كه به نام یك جریان «فراگیر» (كه جای بالقوه آنان نیز باید باشد)‌، نظر آنان را رد یا تقبیح كرد؟ و آیا اگر جریانی مانند هما به چنین كاری دست زد، به خصوصیت فراگیری این حركت ضربه نزده است؟

بیانیه اخیر شورای هم‌آهنگی هما متأسفانه دقیقا چنین كرده است. سخن در این نیست كه آن‌چه شورای هم‌آهنگی در این بیانیه آورده درست است یا نادرست. سخن در این است كه هما صلاحیت چنین موضع‌گیری‌هایی را نداشته و ندارد (اعضای شورای هم‌آهنگی البته می‌توانستند و می‌توانند به نام خود و نه به نام هما هر موضعی در این باره بگیرند). من در عین تأكید بر پایداری در اهداف هما و مبارزه در راه تحقق آن‌ها نمی‌توانم شاهد تبدیل شدن هما به یك طرف منازعه در بحث‌های بین اپوزیسیون دموكرات باشم و مسئولیت عواقب آن را بپذیرم، و به این دلیل از عضویت شورای‌ هم‌آهنگی كناره گرفته‌ام. متن اطلاعیه شورا و استعفای‌ من در این جا بدون توضیح بیشتر آمده است:

مبارزه علیه جمهوری اسلامی برای دموکراسی حقوق بشر و صلح
هم میهنان:
شورای هماهنگی "همبستگی ملی ایرانیان"(هما)، ضروری می داند تا در این مقطع حساس تاریخ کشورمان مواضع اساسی همبستگی را بار دیگر و بر اساس اسناد مصوبه همایش پاریس با افکار عمومی داخل و خارج کشور در میان بگذارد .
1 ــ خطر فاجعه جنگ ، میهن مارا تهدید می کند . مسبب این خطر خانمانسوز رژیم ضد ملی و آزادی کش جمهوری اسلامی حاکم بر کشور است . از اینرو هر نوع تلاش و توجیهی برای نزدیکی یا آشتی با رژیم نه تنها بی ثمر در مبارزه برای رفع جنگ ، بلکه اساسا ضد منافع مردم میهن ماست . همچنین این راه کارها نه تنها همبستگی ملی را مخدوش می کند بلکه به رژیم امکان می دهد تا به دنیا نشان دهد که حتی بخشی از «اپوزیسیون» را هم در کنار خود دارد .
2 ــ همبستگی ملی ایرانیان به نوبه خود تلاش می کند ،تا برای استقرار دمکراسی و حقوق بشر، همراه و همپای همه نیروهای آزادیخواه برکناری رژیم حاکم را سرعت بخشیده و از این طریق جلوی وقوع فاجعه جنگ و یا هر فاجعه احتمالی دیگررا گرفته و همچنین ادامه سرکوب همه جانبه در داخل کشور و ماجراجوئی های خارجی رژیم را به تاریخ بسپارد .
3 ـــ ما بار دیگر همه نیروها و شخصیت های طرفداردمکراسی و حقوق بشر را فرامی خوانیم تا مشترکا برای پی ریزی جنبشی بین المللی برای صلح و آزادی و برعلیه رژیم جمهوری اسلامی به پا خیزند . ما براین باوریم که برای جلوگیری از خطر فاجعه جنگ بسیج افکار عمومی و برپاداری جنبش جهانی مبارزه پی گیر با رژیم جمهوری اسلامی برای وادار کردن رژیم به عقب نشینی ، برای صلح ، دمکراسی و حقوق بشر ضروری است . ما در این راه، با همه توان خود در اختیار جنبش قرار داریم .

شورای همآهنگی همبستگی ملی ایزانیان(هما)
تاریخ: 26 سپتامبر 2007 برابر با 4 مهر ماه 1386

هیئت رییسه محترم شورای‌ هم‌آهنگی همبستگی ملی ایرانیان
در بیانیه اخیر این شورا «هر نوع تلاش و توجیهی برای نزدیکی یا آشتی با رژیم ... ضد منافع مردم میهن ما» اعلام شده است. این موضع بخشی از هم‌وطنان ما را كه خواهان تغییرات ساختاری در نظام حاكم بر كشور و استقرار نظامی دموكراتیك در آن هستند و در عین حال در شرایط بحرانی فعلی راه‌كار‌هایی را برای رفع خطر جنگ از طریق اقناع رژیم حاكم به تغییر سیاست‌های بحران‌زای خارجی و ضد مردمی داخلی آن پیش می‌كشند عملا از شركت در «همبستگی ملی ایرانیان» باز می‌دارد. صرف نظر از درستی یا نادرستی این راه كارها، موضع اخیر شورا به شمول و فراگیری جنبش همبستگی ضربه می‌زند و گستره «ملی» آن را نفی‌ می‌كند. این امر با خصوصیت بنیادین یك جنبش همبستگی در تضاد است و از این رو من از عضویت در شورای همآهنگی استعفا می‌دهم.
البته من به عنوان یكی از پیش‌كسوت‌ترین و پیگیرترین داعیان و مدافعان این حركت، هم‌چنان در جنبش هم‌بستگی باقی‌ خواهم ماند و به مبارزات توأم خویش علیه جنگ و برای استقرار نظامی دموكراتیك و مبتنی بر ارزش‌‌های حقوق بشری در ایران ادامه خواهم داد.
با تقدیم احترام
حسین باقر زاده
28 سپتامبر 2007 - 6 مهر 1386