iran-emrooz.net | Wed, 05.09.2007, 17:59
ما به سرعت به‌سوی یک ورطه درحال حرکت هستیم
برگردان: علی‌محمد طباطبایی
گفتگوی اشپیگل آن لاین با رئیس آژانس انرژی اتمی محمد البرادعی در باره‌ی آخرین فرصت ایران برای متقاعد ساختن جهان از صلح آمیز بودن برنامه‌ی هسته‌ی خود و مشکلاتی که او با دولت ایالات متحده دارد و هراس او از این که بالاخره سلاح‌های هسته‌ای به دست تروریست‌ها بیفتند.
اشپیگل: آقای البرادعی جامعه‌ی بین‌الملل دچار این سوء ظن شده است که ایران به دنبال ساخت سلاح‌های هسته‌ای است. تهران این موضوع را تکذیب می‌کند. آیا ما اکنون به آن مرحله‌ی سرنوشت ساز رسیده ایم که در آن بالاخره برای این پرسش تعین کننده در سیاست جهانی پاسخی داشته باشیم؟
البرادعی: بله. چند ماه آتی برای وضعیت کلی خاورمیانه سرنوشت ساز خواهد بود. بالاخره روشن می‌شود که ما به سوی افزایش بحران در حرکت هستیم یا به طرف راه حل صلح آمیز گام بر می‌داریم.
اشپیگل: در این میان نقش اصلی به عهده‌ی شخص شما گذارده شده است. گزارش جدید شما در باره‌ی ایران که توسط آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای منتشر شده است می‌تواند به تحریم‌های به مراتب شدیدتری بر علیه تهران بینجامد.
البرادعی: جامعه‌ی بین‌المللی این تصمیم را خواهد گرفت. ما فقط اطلاعات لازم و ارزیابی خود را از وضعیت ارائه می‌دهیم. نشانه‌های امیدوار کننده و مثبتی دیده می‌شود. برای اولین بار ما با ایران در باره‌ی نوعی نقشه‌ی راه یا اگر بیشتر می‌پسندید در باره‌ی یک برنامه‌ی زمان بندی شده جهت روشن کردن موضوعات بسیار مهمی به تفاهم رسیده ایم. ما باید در ماه نوامبر یا حداکثر دسامبر بدانیم که آیا ایرانی‌ها به وعده‌های خود عمل کرده‌اند یا نه. اگر چنین نکنند تهران یک فرصت بزرگ را از دست خواهد داد. شاید حتی آخرین فرصت خود را.
اشپیگل: دولت ایالات متحده تمایل جدید ایران برای این همکاری را به عنوان تلاشی برای منحرف ساختن افکار عمومی جهان از مقاصد اصلی خود و پیشرفت‌های مستمرش در توانایی‌های تولید سلاح‌های هسته‌ای توصیف نموده است. آیا آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای تا این اندازه زود باور و ساده لوح است؟
البرادعی: من با این نوع از تهمت زدن‌ها کاملاً آشنا هستم. آنها کاملاً نادرست هستند. کسی نمی‌تواند ما را آلت دست خود قرار دهد. ما نه زودباوریم و نه از کسی جانبداری می‌کنیم. گزارش جدید ما در باره‌ی ایران همچنین نشان می‌دهد که حکومت ایران به خواست‌هایی که توسط سازمان ملل اعلام گردیده وفادار نبوده است. در اینجا منظور من همان توقف غنی‌سازی اورانیوم است.
اشپیگل: این یک واقعیت اثبات شده است که تهران سالها برای پنهان نگاه داشتن ویژگی‌های مهمی از برنامه‌ی هسته‌ای اش از برابر دیدگان جامعه‌ی بین‌المللی تلاش بسیار نموده.
البرادعی: بله حق با شما است.
اشپیگل: قائم مقام شما اولی هاینونن (Olli Heinonen) که با ایرانی‌ها به گفتگو نشسته است اکنون از یک موفقیت تازه و از یک «نقطه‌ی عطف» سخن می‌گوید. با توجه به تاریخ این کشور آیا یک مقدار قابل ملاحظه سوء ظن نسبت به ایران عاقلانه نیست؟
البرادعی: ما همگی آشکارا به دنبال یک هدف استراتژیک هستیم. یعنی این که ایران نباید به سلاح هسته‌ای دسترسی یابد. ما به طور دائم در جستجوی شواهدی که نشان دهد ایران قصد ساختن سلاح‌های هسته‌ای را دارد بوده‌ایم و نشانه‌های مشکوکی هم پیدا کرده‌ایم. اما در هر حال نه خود سلاح اتمی را. ما اکنون می‌توانیم در کنارگذاردن این سوء ظن‌ها به توسط بازدید و سرکشی دقیق توانایی‌های ایران و آموختن جزئیاتی از تاریخ آنها به پیشرفت‌هایی نائل شویم.
اشپیگل: انتظار شما از تهران چیست؟
البرادعی: ما متوقع داشتن اطلاعاتی در باره‌ی توانایی‌ها و ویژگی‌های برنامه‌ی غنی سازی اورانیوم آنها هستیم و منتظر شنیدن اظهارت آنها در باره‌ی برخی مطالعات شبهه برانگیزی که داشته ایم می‌باشیم. سرنوشت ساز ترین اصل در برآوردهای ما این است که آیا ایران با ما همکاری کامل و فعال خواهد داشت یا خیر.
اشپیگل: به نظر می‌رسد که فعلاً در ایران تعدا کمتری سانتریفوژ نسبت به آنچه اخیراً کارشناسان تصور نموده بودند در حال فعالیت است. بعضی‌ها بر این گمان‌اند که تعداد آنها کمتر از 3000 است. یعنی کمترین مقدار لازم برای آن که بتوان طی یک سال به مواد لازم برای ساخت سلاح هسته‌ای دست یافت. آیا این تعداد شکفت آور کم از سانتریفوژ نشانه‌ای است از موافقت سیاسی ایران یا این که کارشناسان آنها با دشواری‌هایی در خود فن آوری غنی سازی روبر شده‌اند.
البرادعی: هردوی آنها می‌تواند صحیح باشد. احساس غریزی من این است که ایران به نحو مثبتی به درخواست‌های مکرر برای تقلیل دادن برنامه‌ی هسته‌ای اش پاسخ داده است.
اشپیگل: آیا هنوز هم پرسش‌هایی وجود دارد که شما در باره‌ی آنها فاقد اطلاعات کافی باشید؟
البرادعی: خیر. ما موارد بسیاری را می‌توانیم به دقت کنترل کنیم. من تمایلی به گفتن آن ندارم که ایران به طور قطع در حال دنبال کردن وعده‌های خود از طرق اقدامات عملی است. من فقط نمی‌خوام که به سهم خود این فرصت از دست برود. تحریم‌های سازمان ملل بر علیه تهران در خلال این مدت به قوت خود باقی خواهد ماند. وارد آوردن فشار بسیار مهم است. اما علاوه بر این تحریم‌ها ما باید مشوق‌هایی هم داشته باشیم.
اشپیگل: و اکنون شما به این باور رسیده اید که وقتش رسیده است . . .
البرادعی: برای تشویق ایران جهت رفتن به مسیر جدید. بله این عقیده‌ی من است. اگر کسی نزد من آید و بگوید که می‌خواهد با من همکاری کند من باید پیشنهاد او را مورد بررسی قرار دهم تا از این بابت به اطمینان برسم. ما باید تمامی اسناد را مورد بررسی قرار دهیم و بتوانیم با هرکسی گفتگو کنیم و به تمامی امکانات ایران دستیابی بدون محدودیتی داشته باشیم. تمامی این‌ها نیازمند دو الی سه ماه فرصت است. آنگاه ما اطلاعات بیشتری خواهیم داشت.
ادامه دارد . . .