سایت “فرارو”
حسن روحانی و امانوئل مکرون، روسای‌جمهور ایران و فرانسه، بار دیگر شامگاه شنبه تلفنی گفت‌وگو کردند. این تماس، که به ابتکار طرف فرانسوی انجام شد، کمتر از یک‌هفته پس از ابراز امیدواری مکرون برای دیدار سران ایران و آمریکا صورت گرفت.
بیانیه‌ای که پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری ایران درباره تماس روحانی و ماکرون منتشر کرد، نشان می‌دهد که ادبیات روحانی هشدارآمیز بوده است. روحانی تهدید کرده تعهدات هسته‌ای را بیش از پیش کاهش دهد. اما روایت طرف فرانسوی از این تماس، خوشبینانه است.
در بیانیه کاخ ریاست جمهوری فرانسه آمده است که که مکرون مجددا بر “اهمیت تحرکات فعلی برای آماده‌سازی شرایط کاهش تنش از طریق گفتگو و رسیدن به یک راه‌حل دائمی در منطقه” تاکید کرد.
پس از دیدار اخیر محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران، با ماکرون در بیاریتس، فرانسوی‌ها امیدوار شدند که ایران و آمریکا مذاکرات را از سر بگیرند. اما تغییر ظاهری موضع روحانی، طرف فرانسوی را نگران کرد.
ازاین‌رو، به گفته یک منبع دیپلماتیک فرانسوی، مکرون با روحانی تماس گرفت تا مطمئن شود روحانی هنوز آماده مذاکره است که البته مطمئن شد.
خبرگزاری فرانسه به نقل از این منبع گزارش کرد از نظر فرانسه مهم این است که پس از گفتگو‌های اجلاس سران گروه هفت درباره ایران، اطمینان حاصل شود که مختصات مذاکرات هنوز قابل استفاده و روحانی هنوز آماده مذاکره است. این منبع مدعی شد روحانی هنوز هم آماده مذاکره است.
پشت پرده چه خبر است؟ موضع روحانی درباره دیدار با ترامپ، کاملا تغییر کرده، ولی منابع فرانسوی‌ها می‌گویند رییس‌جمهور ایران هنوز هم آماده مذاکره است. سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است: چرا روایت‌ها این‌قدر متفاوت هستند؟ ماجرا چیست؟
به نظر می‌رسد دلیل تفاوت مواضع روحانی، بخشی از یک استراتژی جدید و دووجهی است. روزنامه نیویورک‌تایمز به نقل از منابع آگاه در تهران، مدعی شد اعلام آمادگی روحانی برای دیدار با ترامپ و سپس عقب‌نشینی از این دیدار، باید بخشی از یک استراتژی جدید دیده شود.
این منابع ادعا کردند استراتژی جدید دولت، دو مسیر موازی را دنبال می‌کند: اتخاذ مواضع سختگیرانه نظامی و هسته‌ای و در عین حال اعلام آمادگی برای گفتگو‌ها تحت شرایط مشخص.
این استراتژی می‌تواند تغییر مواضع روحانی و حتی اقدامات جدید هسته‌ای ایران را توضیح دهد. از یک طرف، ایران برای تحت فشار قرار دادن غرب، به توقف اجرای برخی محدودیت‌های هسته‌ای تهدید می‌کند و از طرف دیگر، روحانی برای دیدار با ترامپ اعلام آمادگی می‌کند.
نیویورک‌تایمز در ادامه مدعی شد دولت ایران در حال بررسی ایده مذاکره با کاخ‌سفید است. طبق ادعای این روزنامه، حدود یک ماه پیش، اوایل ماه آگوست، اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور ایران، با گروهی از مشاوران و دستیاران سیاسی جلسه گرفت تا ایده تعامل با آمریکا را بررسی کند. حاضران در جلسه گفتند اگر ترامپ یک “توافق جامع‌تر” از برجام می‌خواهد، ایران درخواست او و حتی بخش‌هایی از برنامه موشک بالستیکی و نفوذ منطقه‌ای خود را بررسی خواهد کرد؛ اما ایران در ازای این کار، از آمریکا تضمین‌های جامع‌تری برای رفع طولانی‌مدت تحریم‌ها درخواست خواهد کرد.
هنوز معلوم نیست که آیا این استراتژی جدید دولت روحانی موفق می‌شود یا نه. فرانسه در پی این است که از دو طرف منازعه - ایران و آمریکا - “سلسله‌ای از تعهدات” بگیرد.
پاریس از تهران می‌خواهد که کاملا به برجام پایبند باشد و در ازای این پایبندی از واشنگتن می‌خواهد که برای فروش “مقادیر اندکی از نفت ایران” معافیت‌های تحریمی صادر کند. هنوز آمریکایی‌ها با این راهکار موافقت نکرده‌اند و حتی بر تحریم‌های نفتی علیه ایران افزوده‌اند.
بنابراین، اگر استراتژی جدید دولت روحانی به راهکار فرانسه گره بخورد؛ ممکن است احتمال موفقیت آن اندک باشد.