شرق: روز گذشته جمعی از فعالان سیاسی زن در نشستی خبری بر لزوم انتخاب وزیر زن در کابینه حسن روحانی تأکید کردند. به گزارش خبرنگار «شرق»، در آستانه انتخاب وزیر آموزشوپرورش و همچنین تبدیل‌شدن سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه، دوباره یکی از مطالبات مهم زنان مرکز توجه قرار گرفته است. وزارت زنان که از وعده‌های حسن روحانی بود، دوباره نقل محافل زنان فعال در حوزه سیاست شده است. روز گذشته نیز به همین بهانه، در دفتر نشر معارف انقلاب، جلسه‌ای به میزبانی فائزه هاشمی‌رفسنجانی و با حضور فاطمه راکعی، آذر منصوری، طیبه سیاوشی‌شاه‌عنایتی، سیده‌فاطمه ذوالقدر و خانم طهماسبی، مؤسس و رئیس کمیسیون زنان حزب جمهوریت برگزار شد.
در ابتدای این جلسه، فائزه هاشمی با اشاره به اینکه داشتن وزیر زن یکی از مطالبات مهم زنان ایرانی به شمار می‌رود، تصریح کرد: حالا که وزارت آموزشوپرورش با سرپرست انتخاب می‌شود و وزارت میراث فرهنگی نیز به‌زودی تشکیل می‌شود، می‌توان دوباره روی مطالبه وزیر زن صحبت کرد. تا جایی که ما اطلاع داریم، قرار نبوده است آقای حسینی به‌عنوان وزیر آموزشوپرورش معرفی شوند و ما فکر کردیم در این شرایط می‌توانیم دوباره مطالبه خود را مطرح کنیم.
او با اشاره به اینکه یکی از شاخص‌های مهم سرزمینی، حضور زنان در پست‌های مدیریتی است، گفت: وقتی احمدی‌نژاد توانست وزیر زن در کابینه خود داشته باشد، چرا آقای روحانی نتواند این مطالبه را تأمین کند؟ در مدت کوتاهی که خانم دستجردی به‌عنوان وزیر در کابینه احمدی‌نژاد حضور داشت، از خود نامی ماندگار باقی گذاشت و ما از ایشان بابت این مدت تشکر می‌کنیم. باید به این موضوع باور داشت و برای این مطالبه جنگید. حتی به خاطر داریم وقتی با رئیس دولت اصلاحات درباره داشتن وزیر زن صحبت می‌شد، ایشان اظهار می‌کردند نمی‌شود در میان این همه مشکل درباره وزیر زن هم جنگید. حال سؤال من این است که چرا درباره همه چیز می‌شود جنگید، اما نمی‌شود درباره مطالبه نیمی از زنان کشور جنگید؟
زنان به حقشان نرسیدند
در ادامه این نشست خبری، فاطمه راکعی، عضو شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان، نیز با بیان اینکه حالا مسئله زنان مسئله‌ای جهانی است، گفت: می‌بینیم در تمام جهان برای رسیدن به مطالبات زنان تلاش می‌شود و این نشان می‌دهد مسئله چیزی نیست که بشود بی‌تفاوت از کنار آن عبور کرد. عده‌ای معتقدند چرا ما مسئله زنان را به صورت خاص مطرح می‌کنیم؟ آنها می‌گویند شما به‌جای مسئله زنان، شایسته‌سالاری را مطرح کنید و مسئله سهمیه برای زنان را طرح نکنید. اتفاقا بحث ما هم همین است و اشتباه آنها، فهم موضوع مدنظر ماست. ما درباره زنانی صحبت می‌کنیم که شایسته هستند، اما به دلیل زن‌بودن، شایستگی آنها دیده نشده و نتوانسته‌اند به سهم خود برسند. آقای احمدی‌نژاد به دلیل تفکرات و ادبیاتش که اصلاح‌طلبانه نبود، خواست با انتخاب وزیر زن ثابت کند این سد را نه اصلاح‌طلبان بلکه ما شکستیم؛ هرچند که برخورد او با خانم دستجردی و برکنارکردن ایشان نشان داد حاضر به حفظ حرمت نیستند و انتقادها را برنمی‌تابند.
او افزود: مسائل زنان، اصلاح‌طلب و اصولگرا نمی‌شناسد؛ البته از اصولگراها انتظاری نداریم، اما میان مردان اصلاح‌طلب نیز چندان این مسئله درک نشده است که ما زنان چه می‌خواهیم و چگونه طالب مشارکت در قدرت هستیم. راکعی با اشاره به قول‌های روحانی برای انتخاب وزیر زن گفت: با وجود آنکه آقای روحانی قول داده بودند وزیر زن انتخاب کنند، این وعده محقق نشد که درباره آن حدس‌هایی می‌زنیم. ما در‌حال‌حاضر زنان توانمند فراوانی داریم که می‌توانیم از آنها در کابینه استفاده کنیم، اما دلیل این استفاده‌نشدن برای ما مشخص نیست.
توسعه بدون مشارکت زنان امکان‌پذیر نیست
سخنران دیگر این نشست خبری، آذر منصوری، قائم‌مقام حزب اتحاد ملت بود. او سخن خود را با طرح این سؤال که چرا وزیر زن مطالبه ماست، آغاز کرده و گفت: اگر توجه کرده باشید، ما بر گزارش مجمع جهانی اقتصاد تکیه می‌کنیم و آن را منبع و سندی می‌دانیم که اطلاعاتش بر اساس داده‌های آماری دقیق منتشر می‌شود. اگر دقت کنید، از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۸ گزارشی با عنوان بررسی شکاف جنسیتی در کشورهای دنیا منتشر می‌شود که ما در این سال‌ها همواره جزء ۱۰ کشور آخر بوده‌ایم؛ یعنی میزان دسترسی زنان به فرصت‌های برابر به‌گونه‌ای است که در بررسی و کسب این رتبه، ما جزء ۱۰ کشور آخر جهان هستیم. بیشترین عامل این رتبه، نرخ مشارکت سیاسی و اقتصادی زنان است. وضع ما در بهداشت و سلامت خوب است، اما در کسب‌وکار و قدرت اقتصادی زنان و مشارکت سیاسی آنها وضع خوبی نداریم. ما در همه نهادهای قدرتی که در کشور وجود دارد، از مجمع تشخیص مصلحت و شورای نگهبان گرفته تا قوه قضائیه و هیئت وزیران، هیچ زنی را نداریم و تنها یک بار در مجلس خبرگان و در دوره اول این مجلس، خانم منیره گرجی حضور داشتند. او همچنین با طرح این سؤال که چرا عربستان هر روز در حوزه زنان گشایش پیدا می‌کند، گفت: برای اینکه این مسئله یکی از الزامات توسعه‌یافتگی کشورها محسوب می‌شود؛ یعنی ما نمی‌توانیم کشور در‌حال‌توسعه‌ای باشیم، اما نرخ مشارکت سیاسی زنان در کشور از بین ۱۴۷ کشور جهان، رتبه ۱۳۹ را داشته باشد.
منصوری تصریح کرد: اولین دلیل ما برای انتخاب وزیر زن، این است که اگر در مسیر توسعه قدم گذاشته‌ایم، در این مسیر نمی‌توانیم توان ۵۰ درصد از جمعیت کشور را نادیده بگیریم. دلیل دوم ما این است که بعد از انقلاب، تصویر زنان از انقلاب همین بود؛ ما قرار بود الگوی متفاوتی از مدیریت زنان به دنیا ارائه بدهیم. زنان گفتند الگوی رژیم قبل و مجلس بیست‌وششم را که ۲۰ نماینده زن داشت و ما سفیر و وزیر زن داشتیم و بنیادی هم راه افتاده بود که به مسائل زنان رسیدگی کند، نمی‌خواهند؛ آنها زمانی که علیه رژیم گذشته مبارزه می‌کردند، لابد این توسعه را نمی‌خواستند و دنبال الگویی جدید از حضور زن در مقدرات اساسی مملکت بودند. به همین دلیل در قانون اساسی کشور مقدمه‌ای به زنان اختصاص داده شده است.
منصوری با اشاره به مشکلات و مناقشات درباره پوشش زنان، دوچرخه‌سواری و موتورسواری آنان اظهار کرد: سطح مطالبات از بالاترین سطوح به مسائل دیگری کشیده شد و امروز می‌بینیم که چه مشکلاتی در زمینه پوشش زنان و برخورد با آنان پیش آمده و باید راه دیگری در این زمینه در پیش گرفته شود. او با تأکید بر اینکه اراده‌ای جدی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم برای حضور زنان در قدرت وجود نداشته است، تصریح کرد: وقتی این‌گونه برخورد می‌شود، چطور می‌خواهیم زنان و دختران ما اعتمادبه‌نفس داشته باشند؟ در شرایط فعلی اگر آقای روحانی بخواهد وزیر زن انتخاب کند، فضا به شکلی است که جامعه هم از او حمایت می‌کند.
مطالبات زنان را ندیدند
طیبه سیاوشی‌شاه‌عنایتی، نماینده مجلس و عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی، نیز در این جلسه گفت: من از تلاش‌هایمان برای مطالبات زنان در این دوره از مجلس شروع می‌کنم. تأکیدی که برای اولین‌بار زنانی که بیشترین تعداد را در تاریخ مجلس شورای اسلامی داشتند، از ابتدا تلاششان بر این بود که بتوانند یک سهمی از قدرت را برای زنان بگذارند. منتها این کسب سهم از قدرت به این معنا نیست که بنای مطالبه جنسیتی زنان را داشته باشیم، بلکه بحثمان این بود که این جامعه یک جامعه نامتوازن و نامتعادلی شده و این به دلیل عدم استفاده از توانمندی‌های جمعیت؛ یعنی زنان است. عدم استفاده از این توانمندی‌ها باعث شده بود که تعادل و توازن برهم بخورد و تلاش ما این بود که در این مجلس یک سهم حداکثری را برای زنان در ساختار سیاسی- اقتصادی جامعه ببینیم. تلاشی را که ما شروع کرده بودیم می‌شود در برنامه ششم توسعه دید؛ یعنی موردی که ما در ماده ۱۰۱ دیدیم و با وجودی که خواندن متن ماده به ذهن می‌رساند که متن ساده‌ای است و ظاهرا تلاشی رویش نشده، اما هم معاونت زنان و هم اعضای زن مجلس بسیار در این جهت تلاش کردیم.
وی با اشاره به اینکه یکی از حوزه‌هایی که به سختی می‌شود در آن قدم گذاشت حوزه زنان است، تصریح کرد: در ماده ۱۰۱ با تمام مشکلات توانستیم این موارد را به تصویب برسانیم و متن آن از این قرار است: کلیه دستگاه‌های اجرائی موظفند به‌منظور تحقق اهداف مندرج در اصول دهم (۱۰)، بیستم (۲۰) و بیست‌ویکم (۲۱) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اهداف سند چشم‌انداز ۲۰ ساله و سیاست‌های کلی برنامه ششم و سیاست‌های کلی خانواده مبنی‌بر «تقویت نهاد خانواده و جایگاه زن در آن و استیفای حقوق شرعی و قانونی زنان در همه عرصه‌ها و توجه ویژه به نقش سازنده آنان» و نیز به‌منظور بهره‌مندی جامعه از سرمایه انسانی زنان در فرایند توسعه پایدار و متوازن، با سازماندهی و تقویت جایگاه سازمانی امور زنان و خانواده در دستگاه، نسبت به اعمال رویکرد عدالت جنسیتی بر مبنای اصول اسلامی در سیاست‌ها، برنامه‌ها و طرح‌های خود و ارزیابی آثار و تصمیمات بر اساس شاخص‌های ابلاغی ستاد ملی زن و خانواده شورای‌عالی انقلاب فرهنگی اقدام كنند.
سیاوشی گفت: درهرحال حتی قرار بر این شد که بر اساس رعایت عدالت جنسیتی این ماده پیش برود و این رویکرد ما بود. اما علی‌رغم رویکرد آقای روحانی متأسفانه این مطالبه محقق نشد.
فاطمه ذوالقدر، نماینده دیگر فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی، نیز در این جلسه گفت: ما سامانه مشخصی از اطلاعات زنان را راه‌اندازی کرده‌ایم که دیگر بهانه‌ای برای اینکه اطلاعاتی از زنان شاخص و توانمند برای پست‌های مدیریتی نداریم وجود نداشته باشد و امیدواریم با هم‌فکری زنان و دولت بتوانیم به این هدف که خواسته و مطالبه و حق ماست برسیم. به نظر من حتی سهم ۳۰ درصدی هم نباید باشد، ما وقتی ۵۰ درصد زن در جامعه داریم، باید به میدان بیایند و به خودشان اطمینان کنند و زنان را از صندوق بیرون بیاورند.
پیگیری بدیهی‌ترین حقوق
سمیه طهماسبی، عضو هیئت مؤسس حزب جمهوریت، نیز به‌عنوان سخنران پایانی این مراسم تأکید کرد: همه می‌دانیم زنان مطالبات انباشته‌شده فراوانی دارند و با وجود اینکه سرمایه اجتماعی بسیار مهمی برای هر کشوری به حساب می‌آیند، اما به اندازه‌ای که درخور و شایسته است، به این سرمایه اهمیت داده نمی‌شود. امروزه ما به نقطه‌ای رسیده‌ایم که بسیاری از مردان منصف هم به این نکته رسیده‌اند که مطالبات زنان آنچنان که شایسته جایگاه و فرهیختگی آنهاست دیده نشده و در پیگیری مطالبات زنان همگام با زنان فعالیت می‌کنند.
وی افزود: من متأسفم که وقتمان را برای چنین جلساتی بگذاریم و پیرامون بدیهی‌ترین حقوقمان صحبت کنیم و بخواهیم این بدیهی‌ترین حقوق را پیگیری کنیم، چراکه تحصیلات بالا و توانمندی‌های چندجانبه به‌دست‌آمده توسط زنان، این منطق را تقویت می‌کند که باید جایگاه شایسته به آنها داده شود و ما نگران هستیم که این عدم پاسخ‌گویی معقول به خواسته‌های زنان موجب افزایش نارضایتی‌ها در زنان شود، به دلیل اینکه جامعه تحصیل‌کرده و توانمند زنان در این زمینه احساس پیرشدگی می‌کند و مسلما هیچ قشر تحقیرشده‌ای نمی‌تواند همپا با سیاست‌های کلی یک نظام پیش برود.
در پایان این نشست فائزه هاشمی با تأکید بر اینکه اولویت اصلی ما وزیر زن است، اظهار کرد: نظر ما برای انتخاب وزیر زن، خانم فاطمه سعیدی است و معتقدیم در کنار وی، کاندیداهای دیگری هم می‌توانند مطرح شوند، چراکه همان‌طور که کاندیدای مرد برای وزارتخانه‌ها معمولا یک نفر نیست، دلیلی ندارد کاندیدای زن هم صرفا یک نفر باشد.