به گزارش خبرنگار «بازتاب»، شش سال قبل، زمانی که اولین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در پرونده هسته ای ایران صادر می شد، این سوال در افکار عمومی مطرح بود که تحریم ها چه اثری می تواند بر کشور داشته باشد.
اشتراک واژه تحریم در مورد کلیه محرومیتهایی که کشور در گیر آن می شود، این ابهام را در افکار عمومی پدید آورده بود که مگر ایران از ابتدای انقلاب همیشه تحریم نبوده است؟
در این باره باید گفت، تحریم شدن به وسیله آمریکا با تحریم شدن به وسیله شورای امنیت سازمان ملل متفاوت است و حتی تحریم های آمریکا نیز چند لایه دارد و تحریم به وسیله شرکتهای آمریکایی به همراه لازم الاجرا کردن تحریم برای هر شرکتی که می خواهد در آمریکا فعالیت اقتصادی داشته باشد، به علاوه تحریم بانک مرکزی، اقداماتی است که شدت و همه جانبه بودن آن، تا کنون در هیچ کجای دنیا سابقه نداشته است.
اما نکته کلیدی مساله تحریم ها برادران و دانه درشت هایی در داخل کشور هستند که به بهانه دور زدن تحریم ها، صاحب ثروتهای نجومی و درآمدهای هنگفت می شوند و شاید دقیق تر آن باشد که در کنار خسارتهای شدید مردم ایران، برادران از نوع ایرانی و آمریکاییش، برنده واقعی تحریم ها هستند.
البته این برای نخستین بار نیست که این اتفاق رخ می دهد. در پرونده ایران کنترا مشهور به مک فارلین که به معاملات پنهانی سلاح میان ایران و آمریکا در دوران جنگ تحمیلی اختصاص داشت، موسسات پوششی وابسته به پنتاگون موشک های ضدهوایی آمریکایی را به دو برابر قیمت، در قبال آزادی گروگانهای آمریکایی در لبنان به ایران فروختند و بخش عمده سود این معامله را هزینه شورشیان نیکاراگوئه کردند که امکان پرداخت بودجه رسمی به آنها از طرف آمریکا وجود نداشت.
اکنون نیز به نظر می رسد شرایط مشابهی در حال تکرار است، با این تفاوت که اگر در تحریم های دهه اول نفع داخلی از تحریم ها عاید کسی نمی شد، در تحریم های جدید، برنده اصلی واسطه های داخلی می باشند.
اتفاقی که اکنون و به خصوص در سه سال اخیر در حال رخ دادن است، این است که گروهی از افراد که دارای ارتباطات امنیتی یا سیاسی با حاکمیت هستند، تحت عنوان واسطه دور زدن تحریمها و شرکتهای پوششی، به کانال خرید کالا و فروش نفت و محصولات پتروشیمی تبدیل شده اند و از این راه، ارقام نجومی را به دست آورده اند.
با از بین رفتن شفافیت معاملات به دلیل دور زدن تحریم، عملا مشخص نیست کالاها به چه قیمتی خریداری شده و صادرات نفتی به چه قیمتی فروش رفته است و این گروه واسطه، علاوه بر مبلغی که به عنوان پورسانت دریافت می کنند، کالاها را بسیار گران تر از قیمت واقعی فاکتور کرده و صادرات را پایین تر از قیمت بازار ثبت می کنند و از این راه صاحب درآمد غیرقابل تصوری می شوند.
اگر مجموع مبادلات سالانه ایران را سال گذشته میلادی دویست میلیارد دلار و سال جاری دست کم یکصد میلیارد دلار در نظر بگیریم، حداقل درآمد این طیف از تحریم ها که سه درصد پورسانت آنها می باشد، سه میلیارد دلار و با احتساب دستکاری ده درصدی در قیمت خرید و فروش، رقمی معادل 13 میلیارد دلار یا 40 هزار میلیارد تومان می شود.
به بیان دیگر، درآمد تحریم برای برادران و شبه برادران شاغل در رشته دور زدن تحریم ها، سالانه رقمی معادل 40 هزار میلیارد تومان است که بزرگترین بیزینس کشور محسوب می شود. بنابراین، ساده لوحی است که نقش این گروه در بحرانی زنده نگه داشتن شرایط دیپلماتیک کشور و اقداماتی که منجر به تداوم تحریم شود را نادیده بگیریم.