در حالی که پیش از این نسبت به افزایش زندگی زوجهای جوان بدون ازدواج ابراز نگرانی شده بود، اینک آمار نشان میدهد که ۳۰ درصد سقط جنینها از سوی دختران مجرد اتفاق میافتد.
این مطلب در جلسه دیروز گروه آسیبهای اجتماعی انجمن جامعهشناسی ایران مطرح شد و جامعهشناس سخنران اظهار داشت: این یعنی اینکه آزادی جنسی در کشور وجود دارد و این مسئله ممکن است نیازهای افراد پس از ازدواج را تغییر دهد.
این آمار در حالی عنوان میشود که رابطه جنسی قبل از ازدواج و سقط جنین هر دو در ایران غیرقانونی است و سقط جنین تنها با شرایط خاصی امکانپذیر است.
چندی پیش مرتضی طلایی عضو شورای شهر تهران با ابراز نگرانی از افزایش زندگی زوجها بدون ازدواج گفته بود: دختران و پسران دانشجو در شمال شهر تهران زندگی بدون ازدواج با یکدیگر را انتخاب کردهاند.
کلمه: دکتر سید حسن حسینی با موضوع «نظام گسیختگی خانواده و طلاق در ایران» در ابتدا به وضعیت آمار طلاق در ایران طی سالهای گذشته اشاره کرد و گفت: اولین آمار رسمی طلاق و ازدواج در دهه ۳۰ شمسی ارائه شد، این آمارها طی سالهای ۴۰ تا ۵۰ موثقتر شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی مدتی این آمار مخدوش شد، ولی بعد از آن به درستی ثبت گردید. اگر آمار مرکز ثبت احوال را در نظر بگیریم متوجه میشویم که در دهه اخیر به دلیل انفجار جمعیتی، میزان ازدواجها افزایش یافته و به همان میزان نیز با رشد طلاق مواجه هستیم.
افزایش قابل توجه آمار طلاق در جوامع روستایی از دهه ۶۰ به بعد
حسینی به مقایسه آمار طلاق در استانهای مختلف طی سالهای ۸۳ و ۹۰ پرداخت و ادامه داد: بر طبق این آمارها در کل ایران نسبت طلاق به ازدواج از ۱۰٫ ۲ در سال ۸۳ به ۱۶ در سال ۹۰ رسیده است و نشان دهنده روند افزایش طلاق در همه استان هاست. البته برخی استانها چون سیستان و بلوچستان در این سالها روند ثابت طلاق را طی کردهاند.
مدیر گروه آسیب هابی اجتماعی انجمن جامعهشناسی به روند طلاق در جامعه روستایی اشاره کرد و افزود: میزان طلاقها در جامعه روستایی طی سالهای ۱۳۳۰ تا ۱۳۶۵ خیلی کم افزایش داشته است، اما در همین جامعه از دهه ۶۰ به بعد افزایش قابل توجهی داشته است.
به گفته وی همیشه استانهای البرز، تهران، قم، خراسان رضوی، کرمانشاه و کردستان در صدر آمار طلاق قرار دارند و نسبت ازدواج به طلاق از در این استانها از میانگین ۱۶ بالاتر است.
حسینی با اشاره به پژوهشی در خصوص آمار طلاق ایرانیان مقیم کشور سوئد، اضافه کرد: مطالعهای طی سالهای ۸۰ تا ۹۰ در خصوص طلاق ایرانیان مقیم سوئد صورت گرفته است که نشان میدهد آمار طلاق در میان خانوادههای ایرانی مقیم آن کشور چند برابر همان وضعیتی است که در ایران رخ میدهد.
پافشاری به سنتهای خانوادگی نادرست به اضمحلال خانواده میانجامد
مدیر گروه آسیبهای اجتماعی انجمن جامعهشناسی به مشکلات پیش روی خانواده ایرانی اشاره کرد و گفت: یکی از این مشکلات، پافشاری به سنتهای خانوادگی نادرست است که به اضمحلال خانواده ایرانی کمک میکنند. کسانی که میخواهند جامعه را به سمت ازدواجهای سالم تشویق کنند و نگاهی اصلاح گرایانه دارند باید به سمتی پیش بروند که شرایط فعلی جامعه را جهانی درک کرده و جامعه ایران را در کل جامعه جهانی ببینند.
وی گذر زنان از سنتی به مدرن را به عنوان مسئله بعدی معرفی کرد و ادامه داد: در گذار جدید، زنان تعریف جدیدی از خود، خانواده، روابط زناشویی و جامعه دارند و باید به نیاز زنان در این گذار جدید توجه شود.
ماهواره سبک زندگی را عوض میکند نه ذائقه جنسی را
به اعتقاد حسینی تماشای فیلمهای پورنو و ماهواره ذائقههای جنسی را آن طور که همه میگویند، تغییر نداده است؛ بلکه اصل این است که زنان و مردان ما با تماشای ماهواره با سبک زندگی جدیدی مواجه میشوند و مدام زندگی خود را با آن مقایسه میکنند و خودشان نقشهای این سبک زندگی جدید را انتخاب کرده و این انتخاب بر روی مسائل و رفتارهای آنها تأثیر میگذارد.
اینجامعهشناس وضعیت نامتعادل خانوادههای مهاجر را به عنوان مشکل دیگر خانوادههای ایرانی دانست و اظهار داشت: در بحث مهاجرت، ما با سه رویکرد مواجه هستیم؛ اول اینکه افراد مهاجر کاملاً در قالب فرهنگی خود باقی بمانند، یا اینکه وضعیت جامعه جدید را به طور کامل بپذیرند و سوم اینکه افراد در وضعیت عدم تعادل قرار گیرند و این وضعیت نامتعادل مشکلات زیادی را به همراه داشته است. در حال حاضر بسیاری از خانوادهها شکل سنتی را ندارند و این دیدگاهها بیشتر در طبقات مرفه مذهبی و برخی جوامع روستایی وجود دارد، به علاوه اینکه گروههای خویشاوندی کمتر با هم در ارتباط هستند.
رشد فردگرایی و افزایش آمار طلاق
وی رشد فردگرایی را به عنوان عامل دیگر معرفی کرد و ادامه داد: فردگرایی باعث میشود افراد زندگی را در چارچوب فردی مثل خودشان معنا میکند و اگر همسر با ذهنیت فرد فاصله داشته باشد، با مشکلاتی مواجه میشوند.
حسینی به اشتغال زنان در بیرون از خانه اشاره کرد و افزود: در جامعه ما اولویت با اشتغال مرد است و زنان در اشتغال و درآمد احساس تبعیض میکنند و با خود فکر میکنند که اگر شاغل بودند شاید همسرشان رفتار بهتری با آنها میداشت.
این آسیبشناس در ادامه با اشاره به بحث آزادیهای جنسی، افزود: طی پژوهشی نشان داده شده است که ۳۰ درصد سقط جنینها از سوی دختران مجرد اتفاق میافتد و این یعنی اینکه آزادی جنسی در کشور وجود دارد و این مسئله ممکن است نیازهای افراد پس از ازدواج را تغییر دهد.
چه باید کرد؟
حسینی به ارائه راهکارهایی در زمینه کاهش طلاق پرداخت و تأکید کرد: به اعتقاد من تأکید بیش از حد درخصوص روابط زناشویی و جنسی در مقوله ازدواج، امر پسندیدهای نیست و باید بیشتر بر روابط کلامی و عاطفی در زندگی زناشویی تأکید داشت؛ چراکه داشتن روابط عاطفی خوب با همسر، فرزندان بهتری را به جامعه تحویل میدهد.
وی ادامه داد: باید به مشکلات اقتصادی و اشتغال جوانان توجه شود و تشکیل زندگی به سمت سادگی پیش رود نه تجملات؛ چراکه سنت سنگین جهیزیه بیشتر از اینکه به خانواده کمک کند، به یاری تولیدات صنعتی میآید. در بسیاری از کشورهای پیشرفته صندوق کمک معاش خانواده وجود دارد که به جوانان در حال ازدواج کمک میکند، ولی در کشور ما تأخر سیاستگذاری موجب تخریب و نظام گسیختگی خانوادهها گردیده و آمار طلاق را افزایش میدهد و باید به این وضعیت رسیدگی شود.