بسیاری از اسرائیلیها از اعلام رئیسجمهور ترامپ مبنی بر آغاز مذاکرات «مستقیم» با ایران برای مهار برنامه هستهای این کشور شگفتزده شدند.
نخستوزیر بنیامین نتانیاهو در گذشته سه تهدید اصلی پیش روی اسرائیل را اینگونه فهرست کرده بود: «ایران، ایران و ایران.» او بخش عمدهای از دوران فعالیت حرفهای خود را بر اساس ایفای نقش محافظ اسرائیل در برابر جاهطلبیهای هستهای ایران بنا کرده و در یک سال و نیم اخیر آشکارا با این کشور و با شبهنظامیان مورد حمایت آن در سراسر منطقه درگیر بوده است.
از همین رو، بسیاری از اسرائیلیها از اعلام روز دوشنبه رئیسجمهور ترامپ، آن هم با حضور آقای نتانیاهو در نقش حامی در کنارش، مبنی بر اینکه ایالات متحده روز شنبه وارد مذاکرات «مستقیم» با ایران خواهد شد، متعجب شدند؛ مذاکراتی که تلاشی در آخرین لحظه برای مهار برنامه هستهای ایران توصیف شده است.
این اظهارات آقای ترامپ، صبح سهشنبه به تیتر اصلی روزنامههای مهم اسرائیل تبدیل شد. با گذشت روز، تحلیلگران بیشتری وارد بحث شدند و به بررسی مزایا و معایب این تحول غیرمنتظره پرداختند.
با توجه به اینکه برنامه هستهای ایران در پیشرفتهترین مرحله خود ارزیابی میشود، برخی کارشناسان اسرائیلی پیشنهاد کردهاند که اکنون بهترین زمان برای حمله به تأسیسات هستهای ایران است. متحدان سنتی ایران در مرزهای اسرائیل — یعنی گروه لبنانی حزبالله و سوریه — اکنون تضعیف شدهاند، و هرگونه حمله میتواند از آسیبپذیری تهران پس از حملات هوایی اسرائیل در پاییز که سامانههای پدافند هوایی در اطراف سایتهای کلیدی هستهای را هدف گرفتند، بهرهبرداری کند.
در صورت برگزاری مذاکرات مستقیم، این اولین گفتوگوهای رسمی رودررو میان دو کشور از زمان خروج آقای ترامپ از توافق هستهای دوران اوباما در هفت سال پیش خواهد بود — خروجی که با تشویق آقای نتانیاهو صورت گرفت؛ کسی که آن توافق را «توافقی بد» خوانده بود.
آقای نتانیاهو روز دوشنبه در دفتر بیضی (کاخ سفید) گفت که او و آقای ترامپ درباره ایران گفتوگو کردهاند و «در هدف» جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای «متحد» هستند. او گفت اگر این هدف بتواند به شیوهای کاملاً دیپلماتیک تحقق یابد، «این اتفاق خوبی خواهد بود.»
بسیاری از اسرائیلیها با این نظر موافقاند.
«ایدهآل برای اسرائیل، دستیابی به توافقی بسیار خوب است،» یائل گوزانسکی، پژوهشگر ارشد و رئیس برنامه خلیج فارس در مؤسسه مطالعات امنیت ملی دانشگاه تلآویو، گفت. او ابراز امیدواری کرد که رویکرد آقای ترامپ در برخورد با ایران «تهاجمیتر» از دولتهای قبلی باشد.
اما آقای گوزانسکی در ادامه گفت: «هیچ چیز در دنیا ایدهآل نیست،» و نگرانی گستردهای را مطرح کرد مبنی بر اینکه آقای ترامپ «ممکن است بیش از آنچه اسرائیل مایل باشد، از خود انعطاف نشان دهد» و این مسئله ممکن است شکافی میان اسرائیل و واشینگتن ایجاد کند.
به گفته آقای گوزانسکی، منافع دو طرف از همین حالا هم با یکدیگر تفاوت دارند، چرا که اسرائیل در نزدیکی ایران قرار دارد و باید با نیروهای نیابتیاش در مرزهای خود کنار بیاید، در حالی که ایالات متحده هزاران مایل دورتر است و با مشکلات دیگری دست و پنجه نرم میکند. او ابراز امیدواری کرد که آقای نتانیاهو همچنان مورد توجه دولت آمریکا باشد و در جریان امور قرار داشته باشد.
برخی تحلیلگران اسرائیلی با اشاره به اینکه ایرانیها مذاکرهکنندگان سرسختی هستند، بر شکست مذاکرات احتمالی حساب باز کردهاند.
بسیاری نیز با شنیدن اظهارات آقای ترامپ مبنی بر اینکه تهران در صورت نرسیدن به توافق «در معرض خطر جدی» قرار خواهد گرفت، احساس آرامش کردند و به گزارشهایی مبنی بر استقرار اخیر دستکم شش بمبافکن B-2 توسط پنتاگون در جزیره دیهگو گارسیا در اقیانوس هند بهعنوان نشانهای از وجود گزینه نظامی علیه ایران استناد کردند.
آریل کاهانا، مفسر امور دیپلماتیک در روزنامه راستگرای «اسرائیل هیوم»، روز سهشنبه نوشت: «هیچ شانسی وجود ندارد که آیتاللهها با دیکتهها موافقت کنند.» او پیشبینی کرد که دولت ترامپ شرایط سختی را برای رسیدن به توافق به ایران تحمیل خواهد کرد.
کاهانا ادامه داد: «بنابراین، درگیری نظامی با ایران تنها مسئله زمان است.»
ایزابل کرشنر | گزارش از اورشلیم | نیویورک تایمز | ۸ آوریل ۲۰۲۵