احتمال موروثی شدن مقام رهبری در ایران و جانشینی بالقوه مجتبی خامنه‌ای، مورد توجه برخی رسانه‌ها از جمله وال استریت ژورنال و واشنگتن پست قرار گرفته است، اما روزنامه تهران تایمز این ادعاها را به شدت رد کرده و بر قاطعیت علی خامنه‌ای در مخالفت با جانشینی فرزندانش تأکید دارد.
ایران سال جدید میلادی را در حالی آغاز کرده است که اکثر نیروهای نیابتی خود در منطقه و مهم‌تر از همه، متحد اصلی خود در سوریه را در سال ۲۰۲۴ میلادی از دست داده است.
همزمان، ارزش ایران سراشیبی ۴۵ ساله خود را تحت فشار تحریم‌ها با سرعت بیشتری طی می‌کند و نارضایتی عمومی در حال افزایش است.
این در حالی است که دونالد ترامپ ۷۸ ساله، معمار سیاست «فشار حداکثری بر ایران» قرار است از روز بیستم ژانویه (یکم بهمن) بر صندلی ریاست جمهوری آمریکا تکیه بزند و ایران بین دو راهی «مذاکره و مقابله» با آمریکا قرار دارد.
روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست ضمن اشاره به موارد فوق، روز جمعه ۱۰ ژانویه (۲۱ دی) در سرمقاله‌ای تحت عنوان «ایران ضعیف شده است و باید آماده مذاکره باشد» در یک گمانه‌زنی اعلام کرد که آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران که در ماه فروردین ۸۶ ساله می‌شود، بر اساس گزارش‌ها «وضعیت سلامتی نامساعدی» دارد و «شایعاتی» وجود دارد که «پسر نامحبوب او» یعنی مجتبی خامنه‌ای، ممکن است جانشینش شود.
شائبه اینکه او گزینه مد نظر علی خامنه‌ای است باعث شد تا در جریان اعتراضات خیابانی سال‌های اخیر معترضان بدون آگاهی دقیق از هویت واقعی او و سر دادن شعارهایی نظیر «مجتبی بمیری، رهبری را نبینی» احساس خود را نسبت به موروثی شدن مقام رهبری در نظام جمهوری نشان دهند.
در همین حال، روزنامه انگلیسی‌زبان «تهران تایمز» چاپ ایران با واکنش به این مقاله مدعی شد که بیماری آقای خامنه‌ای و همچنین «اجماع مخفیانه خبرگان» برای انتخاب مجتبی خامنه‌ای به عنوان جانشین وی چیزی جز «ادعاهای بی‌اساس» نیست.
«ترس از علنی کردن تصمیم»
واشنگتن پست در ادامه مطلب خود اشاره کرده بود که توافق برای گزینه جانشینی رهبری در ایران انجام شده «اما از ترس خشم عمومی و ناآرامی‌های احتمالی، برای علنی کردن این تصمیم بیم دارند، چرا که اساسا مجتبی خامنه‌ای بیشتر به خاطر نقشش در سرکوب خشونت‌آمیز قیام مردمی سال ۲۰۰۹ [جنبش سبز ۱۳۸۸] شناخته می‌شود.»
اما روزنامه تهران تایمز در مقاله خود تحت عنوان «چرا رسانه های غربی مدام درباره مجتبی خامنه ای دروغ می‌گویند؟» که روز شنبه ۱۱ ژانویه (۲۲ دی) منتشر شد؛ «بیانات و اقدامات گذشته» آقای خامنه‌ای را شاهد بی‌اساس بودن گمانه‌زنی واشنگتن پست می‌داند و می‌نویسد که علی خامنه‌ای «حتی با ورود فرزندانشان به عرصه سیاست هم مخالف است و چه رسد به اینکه فرزندش جانشین او شود.»
تهران تایمز گزارش داد که «محمود محمدی عراقی، نماینده مجلس خبرگان رهبری نیز در تأیید این مطلب گفته است که [آقای خامنه‌ای] درخواست تعدادی از اعضای مجلس مبنی بر در نظر گرفتن یکی از فرزندان خود را برای مناصب آینده رهبری، رد کرده است.»
مجتبی خامنه‌ای تاکنون مقام انتصابی یا انتخابی پراهمیتی نداشته و مواضعش برای توده مردم شفاف نیست. با این حال، محمود محمدی عراقی، از اعضای مجلس خبرگان رهبری در ماه فوریه تاکید کرد که علی خامنه‌ای حتی با بررسی فرزندانش به عنوان نامزدهای جانشینی مخالفت کرده است.
پیش‌تر، ابوالحسن مهدوی، امام جمعه موقت اصفهان در خطبه‌های نماز جمعه ۲۵ آبان در این شهر ضمن اشاره به دیدار اعضای «مجلس خبرگان رهبری» با علی خامنه‌ای، رهبر ایران اعلام کرد که کمیسیونی «محرمانه» متشکل از اعضای این مجلس، ۳ نفر را برای گزینه رهبری پس از درگذشت آقای خامنه‌ای «شناسایی و اولویت‌بندی» کرده‌اند.
این در حالی است که تهران تایمز روز شنبه از طریق «منابع خود» تأیید کرد که «آیت‌الله خامنه‌ای در مخالفت با جانشینی فرزندانش قاطع است و مجلس خبرگان نیز به آن احترام می‌گذارد.»
مجتبی خامنه‌ای (پسر دوم خامنه‌ای و سیاسی‌ترین پسر او) و همچنین مصطفی خامنه‌ای (پسر ارشد او) در ماه‌های اخیر در رسانه‌های ایران مورد توجه قرار گرفته‌اند. از جمله اینکه همه چهار فرزند رهبر ایران به مناسبت کشته شدن یحیی سنوار، در روز چهارم آبان ۱۴۰۳ در دفتر نمایندگی «جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس)» حضور یافتند. همچنین در تاریخ ۱۲ دی، رسانه‌های ایران اولین سخنرانی عمومیِ پسر بزرگ آقای خامنه‌ای را پوشش دادند.
رسانه‌های غربی پس از مرگ ناگهانی ابراهیم رئیسی، به عنوان یکی از گزینه‌های بالقوه جانشینی علی خامنه‌ای، بار دیگر گمانه‌زنی‌های بر سر این که چه کسی رهبر آینده جمهوری اسلامی خواهد بود را به میان آوردند.
البته طرح احتمال جانشینی فرزند به جای پدر در جمهوری اسلامی بی‌سابقه نیست.
در آخرین روزهای حیات روح‌الله خمینی نیز با توجه به نقش پررنگ احمد خمینی در کنار گذاشتن حسینعلی منتظری از قائم مقام رهبری، زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال انتخاب او به جانشینی پدرش شنیده می‌شد اما در نهایت این علی خامنه‌ای بود که از جلسه مجلس خبرگان در سال ۱۳۶۸ با ردای رهبری و جانشینی روح‌الله خمینی بیرون آمد.
از دیگر موضوعاتی که همواره از مقام‌های رسمی دیپلماتیک ایران مورد توجه قرار می‌گیرد، موضع علی خامنه‌ای در قبال حرکت ایران به سمت سلاح هسته‌ای است.
آقای خامنه‌ای در دهه ۲۰۰۰ گفته بود که ایران «به دنبال بمب اتمی نیست» زیرا «اسلام اجازه این کار را نمی‌دهد.»
اما سخنان اخیر فرمانده ارشد سپاه مبنی بر احتمال تغییر در دکترین هسته‌ای ایران پس از حمله اسرائیل، احتمال تغییر موضع رهبر ایران و عدول از مواضع اعلامی وی را مورد توجه رسانه‌های غربی قرار داده است.
یورونیوز فارسی