بیانیه‌ی مشترک انجمن قلم آمریکا و بنیاد بین‌المللی حمایت از مدافعان حقوق بشر در سالگرد قتل بکتاش آبتین
کانون نویسندگان ایران
با وجود گذشت سه سال از درگذشت بکتاش آبتین، ایران هنوز از پذیرش مسئولیت مرگ او در دوران بازداشت سرباز می‌زند.
۸ ژانویه ۲۰۲۵ سومین سالگرد درگذشت بکتاش آبتین، شاعر، فیلم‌ساز و مدافع حقوق بشر است که در دوران همه‌گیری کووید۱۹، ناعادلانه، به شش سال حبس در زندان اوین محکوم شده بود.
«در این روز تلخ، که به سوگ از دست دادن زندگی و کلمات و آثار بکتاش آبتین نشسته‌ایم، هم‌چنان خواستار پاسخگویی در قبال مرگ نابهنگام و قابل‌اجتناب او هستیم. با توجه به ناتوانی مقامات ایرانی در انجام تعهدات بین‌المللی خود، بنیاد بین‌المللی حمایت از مدافعان حقوق بشر (Front Line Defenders) و انجمن قلم امریکا (PEN America) به‌طور مشترک خواهان تحقیق بین‌المللی و بی‌طرفانه در مورد مرگ بکتاش آبتین و دیگر افرادی هستند که به خاطر فعالیت در زمینه‌ی مسائل حقوق بشر و آزادی بیان هدف قرار گرفته‌اند. این تحقیقات باید با هدف انتشار نتایج و به محاکمه کشاندن مسئولان این‌گونه بی‌عدالتی‌ها باشد. ما هم‌چنین از دیگر کشورهای عضو سازمان ملل می‌خواهیم که در چهارمین چرخه‌ی بررسی ادواری جهانی (UPR) در مورد ایران در شورای حقوق بشر، که تا چند هفته‌ی دیگر برگزار خواهد شد، مقامات ایرانی را به‌ویژه در ارائه‌ی مراقبت‌های پزشکی مناسب و به‌موقع و بدون تبعیض به زندانیان زیر فشار بگذارند تا توصیه‌های شورا را بپذیرند و اجرا کنند.»
در ۳ دسامبر ۲۰۲۱، علائم شدید کووید ۱۹ در بکتاش آبتین مشاهده شد. در دوران بیماری، او را میان زندانیان هم‌بند و درمانگاه زندان نگه داشتند تا شب ۶ دسامبر ۲۰۲۱ که به بیمارستان طالقانی منتقل شد. او در زمان درمان در بیمارستان طالقانی به تخت خود زنجیر شده بود. دو روز طول کشید تا خانواده از طریق هم‌بندی‌هایش از انتقال او به بیمارستان مطلع شدند زیرا مقامات زندان ایران از ارائه‌ی هرگونه اطلاعات بیش‌تر درباره‌ی مکان او خودداری می‌کردند. دو روز بعد، در ۸ دسامبر ۲۰۲۱، این مدافع حقوق بشر به دلیل وخامت حال به بخش مراقبت‌های ویژه منتقل شد. در ۱۳ دسامبر ۲۰۲۱، به او مرخصی پزشکی دادند تا ادامه‌ی درمان زیر نظر پزشکان معتمد خانواده‌اش صورت گیرد. اما، به گفته‌ی کانون نویسندگان ایران( IWA) و خانواده‌‌ی بکتاش، دیگر بسیار دیر شده بود. گروهی از سازمان‌های حقوق بشری پس از شنیدن این خبر که او در ۱ ژانویه در کمای مصنوعی قرار گرفته است از ایران خواستند که متعهد به ارائه‌ی بهترین مراقبت‌های تخصصی پزشکی ممکن به آبتین شود، اما او روز بعد درگذشت.
از زمان زندانی‌شدن بکتاش آبتین در اواخر سپتامبر ۲۰۲۰، این دومین بار بود که به کووید۱۹ مبتلا می‌شد. نخستین‌بار در آوریل ۲۰۲۱ در زندان اوین تهران به این ویروس مبتلا شده بود. آن زمان، گزارش‌ها از بحرانی بودن وضعیت سلامتی او خبر می‌دادند که به دلیل مشکلات ریوی پیشین آسیب‌پذیر بود و با شرایط نامناسب زندگی زندانیان در زندان‌های ایران تشدید شده بود.
در ۱۵ مه ۲۰۱۹، شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران بکتاش آبتین را به اتهام «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» به پنج سال و به اتهام «تبلیغ علیه نظام» به یک سال حبس محکوم کرد که به همکاری مشترک او در نگارش کتابی درباره‌ی تاریخ کانون نویسندگان ایران (IWA) مربوط می‌شود که هدف آن ترویج آزادی بیان و محکوم کردن سانسور در ایران است. دوران حبس شش‌ساله‌ی او از ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۰ آغاز شد، پس از موج اول همه‌گیری کووید که زندان‌های ایران را درنوردیده بود.
بکتاش آبتین از ابتدا نباید به خاطر فعالیت‌های حقوق بشری و استفاده از حق آزادی بیان زندانی می‌شد. بنیاد بین‌المللی حمایت از مدافعان حقوق بشر و پن امریکا حکومت را مسئول مرگ آبتین می‌داند زیرا دسترسی او به درمان مناسب و مرخصی پزشکی پس از ابتلا به کووید ۱۹ در زندان اوین به تأخیر افتاد.
مقامات ایران، به‌جای بررسی رویه‌های مطرح‌شده و انجام تحقیقات فوری و جامع و بی‌طرفانه درباره‌ی مرگ بکتاش آبتین، بر اقدامات تلافی‌جویانه درباره افراد بازداشت‌شده به دلیل دفاع از حقوق بشر افزوده‌اند، این انتقام‌گیری شامل احضارهای خودسرانه به زندان، ممانعت از دسترسی به‌موقع به درمان و مرخصی پزشکی و در برخی موارد محدودیت دسترسی به پیکر بی‌جان آن‌ها و ممنوعیت شیوه‌ها و مکان‌های عزاداری مورد‌نظر خانواده‌ها است.
دولت ایران این الگوی غفلت عمدی پزشکی را به عنوان یک مشکل پذیرفته، که به معنای تأیید توصیه‌ی سازمان ملل در سال ۲۰۱۹ است که در پی بررسی سوابق حقوق بشری ایران در چرخه‌ی پیشین UPRارائه شد و تضمین می کرد که همه‌ی زندانیان بدون تبعیض به مراقبت و درمان مناسب پزشکی دسترسی داشته باشند.
مرگ بکتاش آبتین و حکایت ادامه‌دار دیگر زندانیانی که از دریافت مراقبت‌های پزشکی محروم شده یا با تأخیرهای طولانی به آن دست یافته‌‌اند نشان می‌دهد که این وضعیت بحرانی در کم‌وبیش شش‌ساله اخیر به قوت خود باقی است بی‌آن‌که به آن توجهی شده باشد.
نویسندگان و مدافعان حقوق بشر بکتاش آبتین را با جمله‌ی «... به امید روزی که هیچ‌کس در دنیا به خاطر افکارش و داشتن خواسته‌ی زیبایی هم‌چون آزادی در زندان نباشد» به یاد خواهند آورد.