گروه واگنر، ارتش پنهان روسیه چیست؟
بی‌بی‌سی: این گروه در هشت سال گذشته در اوکراین، سوریه و کشورهای آفریقایی فعال بوده است و بارها به جنایات جنگی و نقض حقوق بشر متهم شده است.
گروه واگنر چگونه شروع به کار کرد؟
تحقیقات بی‌بی‌سی در مورد گروه واگنر به دخالت احتمالی یک افسر سابق ارتش روسیه، دیمیتری اوتکین، ۵۱ ساله اشاره کرده است. گمان می‌رود که او واگنر را تأسیس کرده است و نام رمزی سابق خود را بر روی آن گذاشته است.
او کهنه سرباز جنگ‌های چچن، افسر سابق نیروهای ویژه و سرهنگ دوم در GRU، سرویس اطلاعات نظامی روسیه است.
تریسی جرمن، استاد درگیری و امنیت در کینگز کالج لندن می‌گوید که گروه واگنر برای اولین بار در جریان الحاق کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴ وارد عمل شد.
او می‌گوید: “گمان می‌رود مزدوران آن عده‌ای از ‘مردان سبز کوچک’ باشند که منطقه را اشغال کردند. پس از آن حدود ۱۰۰۰ نفر از مزدوران آن از شبه نظامیان طرفدار روسیه که برای کنترل مناطق لوهانسک و دونتسک می‌جنگیدند، حمایت کردند.
مردان سبز کوچک، اشاره به سربازان نقابدار با یونیفرم‌های سبز رنگ بدون نشان دارد.
او می‌افزاید: “اداره یک ارتش مزدور خلاف قانون اساسی روسیه است. با این حال، واگنر نیرویی را در اختیار دولت قرار می‌دهد که می‌تواند منکر آن شود. واگنر می‌تواند در خارج از کشور درگیر شود و کرملین می‌تواند بگوید: ’ به ما ربطی ندارد’.”
ساموئل رامانی، همکار در موسسه خدمات متحد سلطنتی، می‌گوید که واگنر عمدتاً کهنه سربازان ارتش را به خدمت می‌گیرد که باید بدهی‌های خود را بپردازند: “آنها از مناطق روستایی می‌آیند که فرصت‌های کمی برای کسب درآمد برای آنها وجود دارد.”
چه کسی گروه واگنر را تأمین مالی می‌کند؟
برخی می‌گویند که آژانس اطلاعات نظامی روسیه، GRU، مخفیانه گروه واگنر را تأمین مالی و بر آن نظارت می‌کند.
منابع مزدور به بی‌بی‌سی گفته‌اند که پایگاه آموزشی آن در مولکینو در جنوب روسیه در کنار یک پایگاه ارتش روسیه است.
روسیه همواره هرگونه ارتباط واگنر با دولت را رد کرده است.
تحقیق بی‌بی‌سی که ارتباط اوتکین را با گروه واگنر شناسايی کرد، یوگنی پریگوژین، الیگارش معروف به “آشپز پوتین” را نیز با این گروه مرتبط می‌داند - یوگنی پریگوژین به دلیل این که رستوران‌دار و تهیه‌کننده غذا برای کرملین است به این نام شناخته می‌شود.
بسیاری از شرکت‌های آقای پریگوژین در حال حاضر زیر تحریم‌های ایالات متحده به دلیل آنچه که آن را “نفوذ بد سیاسی و اقتصادی او در سراسر جهان” می‌نامد، قرار دارند. او همیشه هرگونه ارتباط با گروه واگنر را رد کرده است.
گروه واگنر کجا فعالیت داشته است؟
در سال ۲۰۱۵، گروه واگنر در سوریه شروع به کار کرد و در کنار نیروهای طرفدار دولت جنگید و از میادین نفتی محافظت کرد.
این گروه از سال ۲۰۱۶ در لیبی فعال بوده و از نیروهای وفادار به ژنرال خلیفه حفتر حمایت کرده است. گمان می‌رود که تا ۱۰۰۰ مزدور واگنر در به قدرت رساندن حفتر در دولت رسمی در طرابلس در سال ۲۰۱۹ شرکت داشته‌اند.
در سال ۲۰۱۷، گروه واگنر برای محافظت از معادن الماس به جمهوری آفریقای مرکزی (CAR) دعوت شد. همچنین گزارش شده است که در سودان فعال است و از معادن طلا محافظت می‌کند.
در سال ۲۰۲۰ وزارت دارایی ایالات متحده گفت واگنر در این کشورها “به عنوان پوششی” برای شرکت‌های معدنی آقای پریگوژین، مانند M Invest و Lobaye Invest عمل کرده است و آنها را تحت تحریم قرار داد.
اخیراً، گروه واگنر توسط دولت مالی در غرب آفریقا دعوت شده است تا امنیت در برابر گروه‌های شبه‌نظامی اسلامی را تأمین کند. ورود این گروه در سال ۲۰۲۱ بر تصمیم فرانسه برای خروج نیروهایش از این کشور تأثیر گذاشت.
ساموئل رامانی می‌گوید که گروه واگنر در مجموع حدود ۵۰۰۰ مزدور در سراسر جهان دارد.
واگنر متهم به ارتکاب چه جنایاتی شده است؟
سازمان ملل متحد و دولت فرانسه مزدوران واگنر را به ارتکاب تجاوز به غیرنظامیان و سرقت از آنها در جمهوری آفریقای مرکزی متهم کرده‌اند و اتحادیه اروپا نیز به همین دلیل آنها را تحریم کرده است.
در سال ۲۰۲۰ ارتش ایالات متحده مزدوران واگنر را متهم کرد که مین‌های زمینی و سایر وسایل منفجره ابداعی را در طرابلس، پایتخت لیبی و اطراف آن کار گذاشته‌اند.
دریاسالار هیدی برگ، مدیر اطلاعات فرماندهی آفریقا در ارتش ایالات متحده، گفت: “استفاده خطرناک گروه واگنر از مین‌ها و تله‌های انفجاری به غیرنظامیان بی‌گناه آسیب می‌رساند.”
گروه واگنر در جنگ کنونی اوکراین چه می‌کند؟
تریسی جرمن می‌گوید گمان می‌رود در هفته‌های پیش از حمله روسیه به اوکراین، مزدوران گروه واگنر حملاتی با “پرچم دروغین” در شرق اوکراین انجام دادند تا به روسیه بهانه‌ای برای حمله بدهند.
اکنون، پیام‌هایی در رسانه‌های اجتماعی روسیه مبنی بر استخدام مزدوران با دعوت از آنها به ‘یک پیک نیک در اوکراین’ دیده شده است.
هرچند این گروه‌های مزدور با نام‌های دیگری مانند ‘هاکس’ (بازهای شکاری) فعالیت می‌کنند.
کندیس روندو استاد مطالعات روسی، اوراسیا و اروپای شرقی در دانشگاه ایالتی آریزونا، می‌گوید این ممکن است نشان‌دهنده گرایشی برای فاصله گرفتن از سابقه گروه واگنر باشد زیرا “این نام لکه‌دار شده است.”