کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل روز دوشنبه ۲۵ اکتبر / سوم آبان ۱۴۰۰ جلسه‌ای درباره وضعیت وخیم حقوق بشر در ایران برگزار کرد. در این جلسه، جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل درباره وضعیت حقوق بشر در ایران، گزارش تازه خود را ارائه داد و کشورهای مختلف درباره نقض حقوق بشر در ایران اعلام موضع کردند.
گزارشگر ویژه ضمن اشاره به آمار بالای اعدام‌ها در ایران گفت که صدور و اجرای احکام اعدام در ایران تقریبا در همه موارد مصداق سلب خودسرانه حق حیات است زیرا رویه‌های قضایی همواره عمیقا معیوب هستند، ابتدایی‌ترین اصول دادرسی منصفانه رعایت نمی‌شوند و روال قضایی شدیدا متکی به اعترافات اخذ شده تحت شکنجه است.
گزارشگر ویژه همینطور با نگرانی به اعمال گسترده مجازات اعدام علیه زندانیان متعلق به اقلیت‌ها و ناپدیدسازی قهری آن‌ها اشاره کرد و توضیح داد که مقامات ایران مرتبا این زندانیان را به صورت مخفیانه اعدام می‌کنند و محل دفن پیکرهایشان را مخفی نگه می‌دارند.
گزارشگر ویژه به بازداشت و حبس ناعادلانه مدافعان حقوق بشر، روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی و سیاسی اشاره کرد و خواهان آزادی همه کسانی شد که فقط به خاطر استفاده مسالمت‌آمیز از حقوق مرتبط با آزادی بیان و عقیده بازداشت و زندانی شده‌اند.
گزارشگر ویژه در ادامه به جامعه بین‌المللی یادآوری کرد که استفاده از قوای قهریه مرگبار مشخصه‌ی بارز نحوه مواجه مقامات ایران با کاربست حق تجمع توسط مردم است. او سرکوب مرگبار معترضان در جریان اعتراضات اخیر در خوزستان را بخشی از یک الگوی سرکوب سابقه‌دار دانست که از جمله در اعتراضات آبان ۹۸ منجر به کشته شدن صدها نفر به دست نیروهای امنیتی شد.
گزارشگر ویژه به تعداد بسیار بالای موارد مرگ مشکوک در حین بازداشت در ایران هم پرداخت. در این رابطه او از امیرحسین حاتمی و شاهین ناصری که به تازگی در زندان جان باختند یاد کرد و گفت که ویدیوهای درز کرده از زندان اوین شواهد روشنی از استفاده گسترده از خشونت در زندان های ایران ارائه می‌دهند.
گزارشگر ویژه ضمن انتقاد شدید از بحران مصونیت در ایران گفت افرادی که شواهدی مبنی بر دست داشتن آن‌ها در نقض جدی حقوق بشر وجود دارد به جای اینکه پاسخگو نگه داشته شوند در مناصب بالای سیاسی قرار می‌گیرند. او گفت نتایج انتخابات ریاست جمهوری اخیر این نکته را به وضوح برجسته کرده است.
گزارشگر ویژه رویه مصونیت مرتکبان نقض فاحش حقوق بشر از مجازات در ایران را گسترده و سیستماتیک خواند و برای نمونه به مصونیت ادامه‌دار مسئولان ناپدیدسازی‌های قهری و اعدام‌های شتابزده در جریان کشتار تابستان سال ۶۷ و همین طور مصونیت مسئولان تیراندازی‌های مرگبار به معترضان در جریان اعتراضات آبان ۹۸ اشاره کرد.
در رابطه با مصونیت سیستماتیک مرتکبان نقض حقوق بشر از مجازات، گزارشگر ویژه خاطرنشان کرد که حتی کسانی که در رابطه با همه گیری کرونا به دنبال پاسخگو کردن مسئولان بوده‌اند با آزار قضایی مواجه شده‌اند. وی خواستار آزادی فوری وکلا مصطفی نیلی و آرش کیخسروی و فعال مدنی مهدی محمودیان شد.
گزارشگر ویژه در سخنان پایانی خود تأکید کرد که در حال حاضر مجراهای قضایی لازم برای دادخواهی در ایران موجود نیست. وی جامعه جهانی را ترغیب کرد که برای برقراری عدالت تلاش‌شان را افزایش دهند از جمله با به کارگیری سازوکارهای ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل، و هشدار داد که بدون اقدام جامعه جهانی، نقض فاحش حقوق بشر در ایران ادامه خواهد یافت.
عفو بین‌الملل