اگر برای واکسن ۴ دلاری، پروفرم ۵۰ دلاری بیاید، علامت سوال جلوی آن وجود دارد و ما حق نداریم مجوز واردات اینچنینی را بدهیم.
شهروندآنلاین: کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو، در کلاب‌هاوس و در جمع فعالان بخش خصوصی درباره واکسن کرونا گفت: «نگران واکسن گیت در ایران هستیم و این بحث مرتبط با ظرفیت بخش خصوصی است باید شفاف با مردم صحبت کنیم. وقتی پروفرم ۵۰ دلاری واکسن آسترازنکا را یک شرکت ارایه می‌کند، آن هم به وسیله یک شرکت واسطه دیگر، مسأله مورددار است، بسیاری از پروفرم‌ها به دست ما می‌رسد که کارگروه و مأموریت آن شرکت در حوزه واکسن نیست و مشخص نیست که رابطه آنها با شرکت‌های واکسن‌ساز چیست و اغلب موارد تردید جدی درباره پروفرم‌های خرید واکسن وجود دارد.
می‌خواهند واکسن را به دوازده برابر قیمت وارد کنند
او با بیان اینکه بحث دوم قیمت واکسن‌هایی اعلامی از طریق بخش خصوصی است، گفت: «در پروفرم دوونیم تا دوازده برابری قیمت واکسن باید پرسید که واقعا دنبال چه چیزی هستیم؟ نباید انتطار داشت که وزارت بهداشت مجوز سفته‌بازی و فساد ارزی را بدهد و گاهی احتیاط می‌کنیم و این احتیاط‌‌ها منجر به سوء‌برداشت‌ها می‌شود. اگر برای واکسن ۴ دلاری، پروفرم ۵۰ دلاری بیابیم، علامت سوال جلوی آن وجود دارد و ما حق نداریم مجوز واردات اینچنینی را بدهیم.»
جهانپور با بیان اینکه در این صورت با واکسن تقلبی و فیک مواجه هستیم، بیان کرد: «تردید نکنید بسیاری از این پروفرم‌ها با اعداد و ارقام و حجم ارایه‌شده وجود ندارد؛ چنین تولیدهایی وجود ندارد که کسی بخواهد بفروشد. اکنون ۷ خط تولید در روسیه راه افتاده است و این کشور تولید بالایی ندارد و اینکه که در اسفند یا فروردین کسی ادعای خرید ۲۰ میلیون دوز اسپوتنیک‌وی در ماه را کند، جای سوال دارد و باید این حق را به طرف مقابل بدهیم که در مورد واکسن‌ها تصمیم بگیرد.»
نباید واردات موازی با دولت ایجاد شود
سخنگوی سازمان غذا و دارو افزود: «اغلب موارد دوستان در دقیقه ۹۰ می‌گویند به ما نامه بدهید. ما در روسیه و چین و هند مذاکره‌کننده رسمی داریم و پیشانی مذاکرات سفیر ایران است و خرید درخواست‌شده را سفیر تأیید نمی‌کند؛ چرا باید به بخش خصوصی یا غیردولتی به موازات سفیر خودمان نامه یا مجوز واردات واکسن بدهیم. این در حالی است که به طور رسمی سفیر از طرف دولت یا وزارت بهداشت می‌خواهد مذاکره کند، استفاده از بخش خصوصی وقتی است که بخش دولتی نتواند آن ظرفیت را فعال کند. نامه‌ای می‌خواهند که بعد از آن می‌شوند مذاکره‌کننده موازی با سفیر ایران در روسیه و هند و چین.»
جهانپور گفت: «تکلیف واکسن‌ها باید روشن باشد. اصالت واکسن وارداتی باید مشخص شود و در اختیار نظام شبکه بهداشت قرار بگیرد. در آمریکا مگر کمتر از ما میلیاردر دارند و کمتر از ما ضرر کرده‌اند؟ کجا سراغ دارید که کارفرما برای کارگرهای خود واکسن خریده باشد؟ تنها مورد توزیع واکسن به صورت پولی به وسیله بخش خصوصی در زیمباوه بود که به‌سرعت شکست خورد.»
او اظهار کرد: «بخش خصوصی هر جا بتواند واکسن وارد کند، منتظر سازمان غذا و دارو نمی‌ماند. در آینده هم اگر بتواند آن را تهیه کند، منتظر ما نمی‌ماند. اگر واکسنی پشت مرزهای ایران مانده بود تا کنون سازمان غذا و دارو ناشی از فشارها منحل شده بود و باید دانست که ما در وزارت بهداشت مشتری واکسن هستیم.»
پورسانت‌های نجومی در واردات واکسن کرونا
سخنگوی سازمان غذا و دارو بیان کرد: «وقتی واکسن ۴ دلاری، ۱۵ و ۱۶ و ۲۰ دلار می‌خواهد عرضه شود، قطعا یک شکافی وجود دارد و کسانی که پروفرم‌ها را می‌آورند باید توضیح بدهند. وقتی واکسن ۱۰ دلاری با پروفرم ۲۵ تا ۷۰ دلاری می‌آید ماجرا دارد و پایان ماجرای واردات این واکسن‌ها در حالت خوش واکسن گیت است، ما رستوران می‌رویم و به ما می‌گویند دوستی داریم که می‌خواهد ۴۰ میلیون اسپوتنیک‌وی وارد کند و وزارت بهداشت نمی‌گذارد. این تفاوت قیمتی شاید در شیک‌ترین حالت اسمش پورسانت باشد. منطق حکم می‌کند واکسنی که ارزش آن امروز حدود ۴ یا ۵ دلار است، اگر تا ۵۰ دلار فاکتور شود، مسأله‌دار است.»
جهانپور افزود: «ممکن است بپرسید مراکش چطور توانسته ۸ میلیون دوز واکسن بیاورد؛ باید بگویم در آنجا هم از ظرفیت بخش خصوصی به جای بخش دولتی صورت نگرفته است. کدام کشور را می‌توانید مثال بزنید که بخش دولتی ۸ میلیون دوز واکسن وارد کرده باشد. الگوی غلبه بخش خصوصی بر بخش دولتی، ایالات متحده آمریکاست، در این کشور که حداقل ۳ واکسن تولید می‌شود. کدام شرکت آمریکایی آماده است بگوید که واکسن فایزر یا مودرنا را می‌خریم تا افراد ته صف نایستند. اولین اصل در مراقبت بهداشتی عدالت در دسترسی است و اگر واکسن در دسترس است، باید بر اساس اولویت‌بندی و الگوریتم منطقی توزیع و تزریق شود. در آمریکا وقتی ۲۵۰ میلیون دوز تزریق کرده‌اند، حداقل ۳۰۰ میلیون دوز دیگر در نوبت قرار دارند.»
باید دست بخش خصوصی را در واردات غیر موازی دولت بوسید
سخنگوی سازمان غذا و دارو تأکید کرد: «اگر بخش خصوصی بتواند مازاد بر تعامل دولتی و دیپلماسی واکسن وارد کند، باید دست او را بوسید و پولش را نقد داد و از بخش خصوصی خرید؛ ولی اگر قرار باشد نظام شبکه بهداشت را به هم بریزد، با این نوع فعالیت بخش خصوصی مخالفم.»
جهانپور درباره ممنوعیت خرید واکسن از روسیه و هند به وسیله بخش خصوصی گفت: «این تصمیم ابتدا تصمیم ایران و بعد به نوعی به درخواست کشورهای مبدأ بود؛ زیرا واکسن در روسیه به صورت مستقیم از زیر دست ولادیمیر پوتین عبور می‌کند. تا کنون ۱۳ میلیون دوز واکسن اسپوتنیک‌وی به ۶۳ کشور صادر شده است. تقریبا ۵درصد از واکسن صادراتی روسیه به ایران داده شده است. توان تولید داخل روسیه ۵ میلیون است و این کشور تولید مشترک در ایران، هند، چین، کره جنوبی، الجزایر، آرژانتین، صربستان، ایتالیا و مکزیک را دنبال می‌کند و ۱.۲ میلیارد دوز واکسن تولید تا پایان سال ۲۰۲۱ بر این اساس است.»
هیچ پیش‌پرداختی برای قرارداد خرید ۶۰ میلیون واکسن روسی نداده‌ایم
سخنگوی سازمان غذا و دارو گفت: «ضریب تحقق قرارداد ۶۰ میلیون دوز واکسن روسی ۱۰۰درصد در نظر گرفته نشده است، درمجموع خریدهای قراردادی و تولید داخل بیش از ۲۴۰ میلیون دوز است اما در ۶ ماهه نخست سال ۲۰۲۱ ضریب تحقق واکسن ها ۲۵درصد بود و پیش‌بینی‌ها این گونه است که تعهدات خرید واکسن در نیمه دوم سال ۲۰۲۱ به ۵۰درصد برسد و بر این اساس تا پایان سال ۱۴۰۰ خواهیم توانست گروه‌های هدف را واکسینه کنیم و هیچ پولی برای قرارداد ۶۰ میلیون دوز اسپوتنیک‌وی نداده‌ایم و ۵۰درصد هزینه واکسن هنگام تحویل پروفرم و ۵۰درصد هنگام تحویل و ارسال پرداخت می‌شود.»
او بیان کرد: «امروز حجم ادعاها و پروفرم‌ها فراتر از دو، سه شرکتی است که می‌شناسید، حتی در فضای مجازی پول‌پاشی می‌کنند و فضا را به سمتی سوق می‌دهند که کانتینرهای یخچال‌دار واکسن دور تا دور ایران را محاصره کرده‌اند و اعلام می‌کنند سازمان غذا و دارو اجازه نمی‌دهد که واکسن‌ها وارد شود.»
جهانپور ادامه داد: «کل واکسنی که عمان از فایزر گرفته حدود ۲۰۰ هزار دوز است. ژاپن دسترسی و خرید هم داشت، اما دست به عصا جلو می‌رود و با فشار افکار عمومی واکسیناسیون را شروع کرد. بحث‌های بسیاری در این حوزه وجود دارد که بخشی از این موارد سیاسی و بخشی اقتصادی است. رضایت از واکسیناسیون در کشور ما زمانی حاصل می‌شود که حداقل نیمی از کشور را واکسینه کنیم، اما این واقع‌بینانه نیست.»