یکشنبه ۱۲ بهمن ۱۳۹۳
عیسی کلانتری، وزیر پیشین کشاورزی و دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه در برنامه‌ای که به مناسبت روز جهانی تالاب‌ها در کنار تالاب بین المللی گاوخونی برگزار شد در جمع اعضای سازمانهای غیردولتی زیست محیطی، دوستداران محیط زیست، اهالی شهر ورزنه و شهرهای اطراف تالاب گاوخونی و برخی مدیران استانی و محلی به نکاتی در خصوص وضعیت فاجعه آمیز منابع آبی کشور اشاره کرد که در ادامه به بخش‌های از آن اشاره می‌شود.
- از زمان ساسانیان و هخامنشیان تا حدود ۳۵ سال پیش برداشت اضافه از منابع آبی کشور نداشتیم. در این ۳۵ سال فقط ۱۲۰ میلیارد مکعب آبهای شیرین فسیلی صد‌ها هزار ساله که حدود ۷۵% آبهای شیرین زیر زمینی بود را مصرف کردیم که حدود ۷۵ میلیارد متر مکعب آن در ۸ سال گذشته بوده است. یعنی منابع را تاراج کردیم.
- جمعیت را افزایش دادیم غافل از اینکه این جمعیت باید در یک کشور آباد زندگی کند. بدون توجه به نیازهای جمعیت، منابع کشور را برای رفع نیاز‌ها به تاراج گذاشتیم.
- امروز هیچ تالاب درون سرزمینی، آب ندارد، از بختگان تا هورالعظیم، گاوخونی و ارومیه.
- آبهای زیر زمینی ما در حال شور شدن است.
- ادامه این روند یعنی تخلیه ایران از جنوب البرز تا دریاهای آزاد و از شرق زاگرس تا مرزهای شرقی کشور.
- ما امانتدار بسیار بدی برای این تمدن ۷۰۰۰ ساله بودیم.
- زاینده رود ۹۰۰ میلیون متر مکعب از سرچشمه‌های کارون وارد آن می‌شود، یعنی نصف آب زاینده رود از سرچشمه‌های کارون می‌آید.
- در استاندارد جهانی هر کشوری که ۲۰% از آبهای تجدید پذیرش را هر سال استفاده کند هیچ خطری از نظر منابع آب متوجه‌اش نیست. اگر ۲۰ تا ۴۰% استفاده شود به شرطی که برنامه ریزی باشد در خطر هستند اما به شرط مدیریت می‌توانند در دراز مدت منابع آب را تامین کنند. اما اگر بالای ۴۰% استفاده کنند وارد بحران شده‌اند. دو کشور در دنیا بالای ۴۰% استفاده می‌کنند، اولی مصر است با ۴۶% و ایران با ۸۵%! این یعنی بزودی همه جای ایران مثل گاوخونی خشک خواهد شد. حتی امروز هم دیر شد.
- اگر سیاست‌هایمان را عوض نکنیم این کشور را همراه نسل خودمان خواهیم کشت.
- کار‌شناسان و دانشگاهیان مستقل معتقدند آبهای تجدید پذیر حدود ۹۹ میلیارد متر مکعب است اما وزارت نیرو معتقد است ۱۲۰ میلیارد متر مکعب آب تجدید پذیر داریم. اگر حرف دانشگاهیان و کار‌شناسان مستقل را ملاک قرار دهیم یعنی سالانه ۹۶% از منابع آب تجدید پذیرمان را استفاده می‌کنیم.
- کاری که ما با آبهای زیر زمینی می‌کنیم یعنی دزدی از نسل بعد. یعنی نسل کشی. نه تنها آب شیرین را تمام می‌کنیم، همه کشور را بیابان می‌کنیم.
- در حوضه گاوخونی به اندازه کافی آب از سرچشمه‌های کارون منتقل می‌شود و دیگر پتانسیلی برای انتقال آب نیست. آب مصرفی باید کاهش پیدا کند.
- گاوخونی که در زمان قدیم بدون انتقال آب از کارون زنده بود امروز خشک شده. هر چه آب هست در بالادست اصفهان بر می‌دارند. هر چه صنعت آب بر هست در اصفهان ایجاد کرده‌اند. نمی‌شه همه صنایع آب بر را در اصفهان متمرکز کرد. فضای سبز اصفهان از رشت و ساری بیشتر است. نمی‌شود تا قله کوه صفه در اصفهان درخت کاشت.
- دیگر پتانسیل انتقال آب از دیگر حوضه‌ها را نداریم. همین الان در غرب حوضه شامل غرب اصفهان و چهارمحال و بختیاری حداقل باید ۲۵%صرفه جویی انجام شود. نمی‌شود هر چه آب هست در بالا دست استفاده کنند. ۴۵۰ میلیون متر مکعب آب این منطقه را بالا دست دزدیده و باید برگرداند، هیچ راه دیگری وجود ندارد.
- برای کل کشور احساس خطر می‌کنم. پتانسیل برداشت بیش از حد از آبهای زیرزمینی را نداریم. سال گذشته برای ۴۴ میلیون نفر غذا وارد کردیم، فقط برای ۳۳ میلیون نفر در داخل کشور غذا تولید کردیم و بیش از این توانایی نداریم و اگر فشار بیش از حد وارد شود مرگ سرزمین ایران سریع‌تر اتفاق خواهد افتاد.