به‌گزارش منابع خبری، اسرائیل به‌شدت نگران آن است که آمریکا در آستانه رسیدن به «توافقی بد» با ایران باشد؛ توافقی که به گفته مقامات اسرائیلی، شرایط اساسی و حیاتی مورد نظر اورشلیم را برای جلوگیری از دستیابی رژیم ایران به سلاح هسته‌ای برآورده نمی‌کند.
شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل روز پنجشنبه گزارش داد که اسرائیل بر این باور است مذاکراتی که به دستور رئیس‌جمهور دونالد ترامپ با ایران آغاز شده و به‌دست استیو ویتکوف، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، هدایت می‌شود، «بسیار بسیار پیشرفته» است و در عین حال آمریکا اطلاعات کافی درباره موضوعات کلیدی را با اسرائیل در میان نمی‌گذارد — با وجود آن‌که ظاهراً گفت‌وگوهای منظم و عمیقی میان ویتکوف و ران درمر، وزیر امور راهبردی اسرائیل، در جریان است.
در این گزارش که به نقل از منابع دیپلماتیک، سیاسی و امنیتی بدون نام تهیه شده، آمده است که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، اسرائیل کاتز، وزیر دفاع، و یکی از افسران ارشد ارتش اسرائیل که نامش فاش نشده، این هفته درباره این موضوع نشست اضطراری برگزار کردند.
طبق این گزارش، در گفت‌وگوی تلفنی روز سه‌شنبه میان نتانیاهو و ترامپ، نخست‌وزیر اسرائیل گفته است که «راهکار دیپلماتیک را منتفی نمی‌داند» اما تنها در صورتی که توافق حاصل‌شده «هیچ اثری» از برنامه هسته‌ای ایران باقی نگذارد.
بر اساس این گزارش، ترامپ نیز تأیید کرده است که هدف آمریکا دقیقاً همین است و مهلت ۶۰ روزه‌ای که برای رسیدن به توافق تعیین کرده، همچنان معتبر است.
گرچه این تبادل نظر اندکی از نگرانی‌های اسرائیل کاسته است، گزارش تلویزیون می‌گوید که نهادهای امنیتی اسرائیل همچنان نگرانی عمیقی درباره مسیر مذاکرات دارند. از یک سو، رهبران آمریکا علناً اعلام می‌کنند که ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت، اما از سوی دیگر، به‌گفته کارشناسان بی‌نام، «پیشرفت واقعی» در جهت رسیدن به توافق هسته‌ای در حال انجام است، آن‌هم به‌شکلی که «بسیار نگران‌کننده» است.
این گزارش همزمان با بیانیه دفتر نخست‌وزیری اسرائیل منتشر شد که اعلام کرده نتانیاهو روز پنجشنبه در دیدار با هیأتی دوحزبی از اعضای کنگره آمریکا درباره اهمیت گفت‌وگوهای مشترک در زمینه برچیدن برنامه هسته‌ای ایران گفت‌وگو کرده است.
قرار است سومین دور گفت‌وگوهای آمریکا و ایران که با میانجی‌گری عمان برگزار می‌شود، روز شنبه انجام شود. یک نشست فنی در سطح کارشناسان، که قرار بود چهارشنبه برگزار شود و طرفین احتمالاً در آن آغاز به تدوین چارچوب توافق کنند، به تعویق افتاد و طبق اعلام تهران، قرار است همزمان با دور اصلی مذاکرات در روز شنبه برگزار شود.
دفتر سیاست‌گذاری وزارت خارجه آمریکا روز پنجشنبه تأیید کرد که «مایکل آنتون»، مدیر این دفتر، نماینده اصلی دولت ترامپ در گفت‌وگوهای فنی خواهد بود.
آنتون در دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید بود و در دولت جورج دبلیو بوش نیز در همین نهاد فعالیت می‌کرد، اما پیش‌زمینه‌ای در زمینه علوم هسته‌ای ندارد.
تامِی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، نیز در یک نشست خبری گفت که ویتکوف نیز در نخستین دور گفت‌وگوهای فنی که روز شنبه در عمان برگزار می‌شود، حضور خواهد داشت.
اسرائیل نگران کاهش فشارها بر ایران است
دونالد ترامپ روز پنجشنبه در دفتر کار خود در کاخ سفید در جمع خبرنگاران گفت که ایالات متحده در جریان مذاکرات هسته‌ای با ایران «جلسات بسیار جدی» برگزار می‌کند.
او گفت: «فقط دو گزینه وجود دارد. یکی از این گزینه‌ها اصلاً گزینه خوبی نیست» — اشاره‌ای به گزینه احتمالی اقدام نظامی که در صورت تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای، مورد تهدید قرار گرفته است.
با این حال ترامپ تصریح کرد که احتمالاً نیازی به این گزینه نیست، چرا که «در مسیر رسیدن به توافق با ایران خیلی خوب پیش می‌رویم... این یکی مسیرش را به‌خوبی طی می‌کند.»
او افزود: «ممکن است به تصمیمی بسیار بسیار خوب برسیم، و جان‌های بسیاری نجات پیدا کند.»
گزارش‌ها حاکی از آن است که ترامپ خبر آغاز گفت‌وگوها با ایران را در ۷ آوریل، هنگامی که نخست‌وزیر اسرائیل به کاخ سفید فراخوانده شده بود، به‌طور ناگهانی به نتانیاهو اطلاع داده است. نتانیاهو روز بعد در بیانیه‌ای به زبان عبری گفت که او و ترامپ «بر این موضوع توافق دارند که ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد. این هدف می‌تواند از راه توافق حاصل شود، اما تنها در صورتی که توافق از نوع توافق لیبی باشد»؛ به این معنا که افرادی مسئول «وارد شوند، تأسیسات را منفجر کنند، تمام تجهیزات را برچینند، تحت نظارت آمریکا و با اجرای مستقیم آمریکایی‌ها. این خوب است.»
اما استیو ویتکوف پس از دور نخست مذاکرات اعلام کرد که واشینگتن به تعیین سقف برای غنی‌سازی هسته‌ای ایران رضایت خواهد داد و نیازی به برچیدن تأسیسات هسته‌ای ایران نمی‌بیند. یک روز بعد، او عقب‌نشینی کرد و گفت هرگونه توافق مستلزم آن است که جمهوری اسلامی «برنامه غنی‌سازی و تسلیحاتی هسته‌ای خود را متوقف و حذف کند.»
روز چهارشنبه، همزمان با انتشار تصاویر ماهواره‌ای از تقویت تأسیسات هسته‌ای زیرزمینی توسط رژیم ایران، وزیر امور خارجه آمریکا، مارکو روبیو، گفت ترامپ مصمم است مانع از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شود، و ترجیح می‌دهد این کار از راه مذاکره انجام گیرد، نه با ابزار نظامی. با این حال، روبیو افزود که ایالات متحده آمادگی دارد با داشتن یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی از سوی تهران کنار بیاید، مشروط بر آن‌که در آن غنی‌سازی اورانیوم انجام نشود.
در واکنش، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، اعلام کرد که جمهوری اسلامی باید بتواند اورانیوم را غنی‌سازی کند. او گفت: «مسئله اصلی، یعنی خودِ غنی‌سازی، قابل مذاکره نیست.»
بر اساس توافق‌های استاندارد بین‌المللی درباره برنامه‌های هسته‌ای غیرنظامی، ایالات متحده و جامعه بین‌الملل به کشورها کمک می‌کنند تا از انرژی هسته‌ای برای اهداف صلح‌آمیز استفاده کنند، در ازای آن‌که آن کشورها متعهد شوند سوخت هسته‌ای مورد نیازشان را خودشان تولید نکنند — زیرا این ظرفیت می‌تواند برای ساخت سلاح نیز به‌کار رود.
پس از آن‌که ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای با قدرت‌های جهانی خارج شد، ایران در واکنش نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر تأسیسات هسته‌ای خود را محدود کرد. به گفته آژانس، تهران برنامه غنی‌سازی و انباشت اورانیوم با غلظت نزدیک به سطح تسلیحاتی را پی گرفته است، موادی که هیچ کاربرد غیرنظامی ندارند.
به‌گزارش خبرگزاری رسمی چین (شین‌هوا) که روز جمعه منتشر شد، رافائل ماریانو گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز پنجشنبه با نمایندگانی از چین، روسیه و ایران برای بررسی برنامه هسته‌ای ایران دیدار کرد.
این دیدار مشترک میان نمایندگان کشورهای مربوط و مدیرکل آژانس پس از آن انجام شد که عباس عراقچی این هفته به پکن سفر کرده بود.
بر اساس گزارش شین‌هوا، در این نشست، گفت‌وگوهای عمیقی درباره نقش آژانس در روند حل‌وفصل سیاسی و دیپلماتیک برنامه هسته‌ای ایران صورت گرفت، و چین حمایت خود را از گفت‌وگوی ایران با همه طرف‌ها، از جمله با ایالات متحده، ابراز کرد.
منبع گزارش: تایمز اسرائیل