ایران و ایالات متحده دور جدیدی از مذاکرات هسته‌ای را روز شنبه در رم آغاز کردند تا بن‌بست دهه‌ها اختلاف بر سر برنامه‌های اتمی تهران را حل کنند. این مذاکرات در حالی صورت می‌گیرد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، تهدید کرده در صورت شکست دیپلماسی، اقدام نظامی انجام خواهد داد.
به گفته مقامات ایرانی، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، و استیو ویتکوف، فرستاده دونالد ترامپ به خاورمیانه، به‌صورت غیرمستقیم و از طریق یک مقام عمانی که پیام‌ها را بین دو طرف منتقل می‌کند، مذاکره خواهند کرد. این مذاکرات یک هفته پس از دور اول گفت‌وگوهای غیرمستقیم در مسقط انجام می‌شود که هر دو طرف آن را سازنده توصیف کردند.
عراقچی و ویتکوف در پایان دور اول به‌صورت کوتاه با یکدیگر تعامل داشتند، اما مقامات دو کشور از سال ۲۰۱۵ و در زمان ریاست‌جمهوری باراک اوباما، مذاکرات مستقیمی انجام نداده‌اند.
عراقچی در دیدار با همتای ایتالیایی خود پیش از مذاکرات گفت که ایران همواره متعهد به دیپلماسی بوده و از «تمام طرف‌های درگیر در مذاکرات خواست تا از این فرصت برای دستیابی به یک توافق منطقی و معقول هسته‌ای استفاده کنند.»
به نقل از رسانه‌های دولتی ایران، او گفت: «چنین توافقی باید حقوق مشروع ایران را محترم بشمارد، منجر به لغو تحریم‌های ناعادلانه علیه کشور شود و در عین حال هرگونه ابهام درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران را برطرف کند.»
عراقچی روز جمعه در مسکو گفته بود که ایران معتقد است در صورتی که واشنگتن واقع‌بینانه عمل کند، دستیابی به توافق هسته‌ای با آمریکا امکان‌پذیر است.
آنتونیو تاجانی، وزیر امور خارجه ایتالیا، در پستی در ایکس نوشت: «رم به پایتخت صلح و گفت‌وگو تبدیل شده است. من (عراقچی) را به ادامه مسیر مذاکره علیه تسلیحات هسته‌ای تشویق کردم. امید دولت ایتالیا این است که همه با هم بتوانند راه‌حلی مثبت برای خاورمیانه پیدا کنند.»
با این حال، تهران تلاش کرده تا انتظارات برای دستیابی سریع به توافق را کاهش دهد، پس از آنکه برخی مقامات ایرانی پیش‌بینی کردند تحریم‌ها ممکن است به زودی لغو شوند. بالاترین مقام ایران، آیت‌الله علی خامنه‌ای، این هفته گفته بود که او «نه خوش‌بین است و نه بدبین».
از سوی دیگر، ترامپ روز جمعه به خبرنگاران گفت: «من به سادگی مخالف دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای هستم. آن‌ها نمی‌توانند سلاح هسته‌ای داشته باشند. من می‌خواهم ایران عالی، مرفه و فوق‌العاده باشد.»
در همین حال، یک مقام اسرائیلی و دو منبع آگاه دیگر گفته‌اند که اسرائیل حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران در ماه‌های آینده را رد نکرده است.
ترامپ که در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران با شش قدرت جهانی خارج شد و تحریم‌های فلج‌کننده را علیه تهران بازگرداند، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه، سیاست «حداکثر فشار» علیه ایران را از سر گرفته است.
واشنگتن از ایران می‌خواهد تولید اورانیوم غنی‌شده در سطح بالا را متوقف کند، چرا که معتقد است این اقدام با هدف ساخت بمب اتمی انجام می‌شود.
تهران که همواره تاکید کرده برنامه هسته‌ای آن صلح‌آمیز است، اعلام کرده حاضر است در ازای لغو تحریم‌ها، برخی محدودیت‌ها را بپذیرد، اما خواهان تضمین‌های محکمی است که واشنگتن دوباره از توافق خارج نشود.
از سال ۲۰۱۹، ایران از محدودیت‌های توافق ۲۰۱۵ در زمینه غنی‌سازی اورانیوم عبور کرده و ذخایری بسیار فراتر از آنچه غرب برای برنامه انرژی غیرنظامی لازم می‌داند، تولید کرده است.
یک مقام ارشد ایرانی که خواست نامش فاش نشود، خطوط قرمز ایران را اینگونه برشمرد: عدم موافقت با از کار انداختن سانتریفیوژهای غنی‌سازی اورانیوم، توقف کامل غنی‌سازی یا کاهش ذخایر اورانیوم غنی‌شده به سطحی پایین‌تر از مقدار توافق شده در سال ۲۰۱۵.
همچنین ایران هرگونه مذاکره درباره توانمندی‌های دفاعی مانند برنامه موشکی بالستیک و برد موشک‌های ساخت داخل را رد کرده است.
روسیه که یکی از طرف‌های توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران است، اعلام کرده «آماده کمک، میانجی‌گری و ایفای هر نقشی است که برای ایران و آمریکا مفید باشد.»
پریسا حافطی / خبرگزاری رویترز