* اسرائیل طرح‌هایی برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران تدوین کرده بود که نیازمند کمک ایالات متحده بود. اما برخی از مقامات دولت در این باره تردید داشتند.
اسرائیل قصد داشت تا ماه آینده به تأسیسات هسته‌ای ایران حمله کند، اما در هفته‌های اخیر، رئیس‌جمهور ترامپ این طرح را متوقف کرد و به جای آن، مذاکره با تهران برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران را ترجیح داد. این اطلاعات از مقامات دولت و افرادی که در جریان بحث‌ها بودند، به دست آمده است.
ترامپ این تصمیم را پس از ماه‌ها بحث داخلی درباره اینکه آیا باید دیپلماسی را دنبال کرد یا از اسرائیل در تلاش برای عقب راندن توانایی ایران در ساخت بمب هسته‌ای حمایت کرد، اتخاذ نمود. این در حالی است که ایران از نظر نظامی و اقتصادی تضعیف شده است.
این بحث‌ها شکاف‌هایی را بین مقامات کابینه آمریکایی که به طور سنتی تندرو بوده‌اند و سایر مشاوران که نسبت به موفقیت حمله نظامی به ایران برای نابودی جاه‌طلبی‌های هسته‌ای این کشور و جلوگیری از یک جنگ بزرگ‌تر تردید داشتند، آشکار کرد. نتیجه این بحث‌ها، اجماع نسبی برای خودداری از اقدام نظامی بود، در حالی که ایران نیز نشانه‌هایی از آمادگی برای مذاکره نشان داده است.
مقامات اسرائیلی اخیراً طرح‌هایی برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران در ماه مه تدوین کرده بودند. آنها آماده اجرای این طرح‌ها بودند و گاهی خوش‌بین بودند که ایالات متحده با این حملات موافقت خواهد کرد. هدف این طرح‌ها، طبق گفته مقاماتی که در جریان جزئیات بودند، عقب انداختن توانایی تهران برای توسعه سلاح هسته‌ای به مدت یک سال یا بیشتر بود.
تقریباً تمام این طرح‌ها نیازمند کمک ایالات متحده بود، نه تنها برای دفاع از اسرائیل در برابر واکنش ایران، بلکه برای اطمینان از موفقیت حمله اسرائیل، که این امر ایالات متحده را به بخشی مرکزی از خود حمله تبدیل می‌کرد.
در حال حاضر، ترامپ دیپلماسی را به اقدام نظامی ترجیح داده است. در دوره اول ریاست‌جمهوری خود، او توافق هسته‌ای ایران که توسط دولت اوباما مذاکره شده بود را لغو کرد. اما در دوره دوم، با اشتیاق برای اجتناب از گرفتار شدن در جنگی دیگر در خاورمیانه، او مذاکراتی را با تهران آغاز کرده و ضرب‌الاجلی چندماهه برای دستیابی به توافقی بر سر برنامه هسته‌ای ایران تعیین کرده است.
اوایل این ماه، ترامپ به اسرائیل اطلاع داد که ایالات متحده از حمله حمایت نخواهد کرد. او این موضوع را با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، زمانی که نتانیاهو هفته گذشته به واشنگتن سفر کرده بود، در میان گذاشت و در جلسه‌ای در دفتر بیضی کاخ سفید اعلام کرد که ایالات متحده مذاکرات با ایران را آغاز کرده است.
نتانیاهو پس از این دیدار در بیانیه‌ای به زبان عبری اظهار داشت که توافق با ایران تنها در صورتی مؤثر خواهد بود که به امضاکنندگان اجازه دهد «وارد شوند، تأسیسات را منفجر کنند، تمام تجهیزات را نابود کنند، تحت نظارت و اجرای آمریکا.»
این مقاله بر اساس گفت‌وگو با چندین مقام آگاه از طرح‌های نظامی محرمانه اسرائیل و بحث‌های محرمانه در داخل دولت ترامپ تهیه شده است. اکثر افرادی که با آنها مصاحبه شده، به دلیل حساسیت برنامه‌ریزی‌های نظامی، به شرط ناشناس ماندن صحبت کردند.
طرح‌های اسرائیل برای حمله به ایران
اسرائیل مدت‌هاست که برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران برنامه‌ریزی کرده و تمرین‌های بمباران را انجام داده و میزان خسارتی که با یا بدون کمک آمریکا می‌تواند وارد کند را محاسبه کرده است.
اما حمایت در داخل دولت اسرائیل برای انجام چنین حمله‌ای پس از مجموعه‌ای از ناکامی‌های ایران در سال گذشته افزایش یافت.
در حملات ایران به اسرائیل در آوریل، اکثر موشک‌های بالستیک ایران نتوانستند از دفاع‌های آمریکا و اسرائیل عبور کنند. حزب‌الله، متحد کلیدی ایران، در نتیجه کارزار نظامی اسرائیل در سال گذشته به شدت تضعیف شد. سقوط دولت بشار اسد در سوریه، متحد حزب‌الله و تهران، مسیر اصلی قاچاق تسلیحات از ایران را قطع کرد.
سیستم‌های دفاع هوایی در ایران و سوریه نیز نابود شدند و تأسیسات تولید سوخت موشک ایران از بین رفتند، که این امر توانایی ایران برای تولید موشک‌های جدید را برای مدتی مختل کرد.
ابتدا، به دستور بنیامین نتانیاهو، مقامات ارشد اسرائیلی همتایان آمریکایی خود را در جریان طرحی قرار دادند که شامل یک حمله کماندوهای اسرائیلی به تأسیسات هسته‌ای زیرزمینی همراه با کارزار بمباران بود. اسرائیلی‌ها امیدوار بودند که این تلاش با مشارکت هواپیماهای آمریکایی انجام شود.
اما مقامات نظامی اسرائیل اعلام کردند که عملیات کماندویی تا اکتبر آماده نخواهد بود. نتانیاهو خواستار اجرای سریع‌تر این طرح بود. مقامات اسرائیلی شروع به تغییر طرح به سمت یک کارزار بمباران گسترده کردند که آن هم نیازمند کمک آمریکا بود، طبق گفته مقاماتی که در جریان طرح بودند.
برخی از مقامات آمریکایی، دست‌کم در ابتدا، نسبت به بررسی طرح‌های اسرائیل تمایل بیشتری نشان دادند. ژنرال مایکل ای. کوریلا، رئیس فرماندهی مرکزی ایالات متحده، و مایکل والتز، مشاور امنیت ملی، درباره چگونگی حمایت احتمالی ایالات متحده از حمله اسرائیل در صورت حمایت ترامپ از این طرح بحث کردند، طبق گفته مقاماتی که در جریان این گفت‌وگوها بودند.
با تشدید جنگ ایالات متحده علیه شبه‌نظامیان حوثی مورد حمایت ایران در یمن، ژنرال کوریلا با تأیید کاخ سفید شروع به انتقال تجهیزات نظامی به خاورمیانه کرد. یک ناو هواپیمابر دوم، کارل وینسون، اکنون در دریای عرب مستقر است و به ناو هواپیمابر هری اس. ترومن در دریای سرخ پیوسته است.
ایالات متحده همچنین دو سامانه موشکی پاتریوت و یک سامانه دفاع موشکی ارتفاع بالا (THAAD) را به خاورمیانه منتقل کرد.
حدود شش بمب‌افکن B-2 که قادر به حمل بمب‌های ۳۰,۰۰۰ پوندی ضروری برای نابودی برنامه هسته‌ای زیرزمینی ایران هستند، به پایگاه جزیره‌ای دیگو گارسیا در اقیانوس هند اعزام شدند.
انتقال هواپیماهای جنگنده اضافی به منطقه، احتمالاً به پایگاهی در اسرائیل، نیز مورد بررسی قرار گرفت.
تمام این تجهیزات می‌توانند برای حملات علیه حوثی‌ها استفاده شوند، که ایالات متحده از ۱۵ مارس برای متوقف کردن حملات آنها به کشتی‌های تجاری در دریای سرخ با آنها درگیر بوده است. اما مقامات آمریکایی به طور خصوصی گفتند که این تسلیحات همچنین بخشی از برنامه‌ریزی برای حمایت احتمالی از اسرائیل در درگیری با ایران بودند.
حتی اگر ایالات متحده تصمیم می‌گرفت که هواپیماها را برای مشارکت در حمله به ایران مجاز نکند، اسرائیل می‌دانست که جنگنده‌های آمریکایی برای دفاع در برابر حملات متحدان ایران در دسترس هستند.
تردیدهای داخلی در دولت ترامپ
نشانه‌هایی وجود داشت که نشان می‌داد آقای ترامپ نسبت به حمایت آمریکا از اقدام نظامی اسرائیل علیه ایران تمایل دارد. ایالات متحده مدت‌هاست که ایران را متهم به تأمین تسلیحات و اطلاعات برای حوثی‌ها و اعمال حداقل درجه‌ای از کنترل بر این گروه کرده است. در ۱۷ مارس، زمانی که آقای ترامپ به حوثی‌ها در یمن هشدار داد که حملات خود را متوقف کنند، او همچنین ایران را مورد خطاب قرار داد و گفت که ایران کنترل حوثی‌ها را در دست دارد.
ترامپ در پستی در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «از این پس، هر شلیکی که توسط حوثی‌ها انجام شود، به عنوان شلیکی از تسلیحات و رهبری ایران تلقی خواهد شد.» او افزود: «ایران مسئول شناخته خواهد شد و عواقب آن را متحمل خواهد شد، و این عواقب بسیار سنگین خواهد بود!»
دلایل زیادی وجود داشت که مقامات اسرائیلی انتظار داشتند آقای ترامپ موضعی تهاجمی علیه ایران اتخاذ کند. در سال ۲۰۲۰، او دستور ترور ژنرال قاسم سلیمانی، فرمانده ارشد‌ترین واحد نظامی ایران را صادر کرد. همچنین، طبق کیفرخواستی از وزارت دادگستری، ایران در جریان کمپین انتخاباتی سال گذشته تلاش کرد تا افرادی را برای ترور آقای ترامپ استخدام کند.
اما در داخل دولت ترامپ، برخی مقامات نسبت به طرح اسرائیل تردید پیدا کرده بودند.
در جلسه‌ای که این ماه برگزار شد - یکی از چندین بحث درباره طرح اسرائیل - تولسی گابارد، مدیر اطلاعات ملی، ارزیابی اطلاعاتی جدیدی ارائه کرد که نشان می‌داد تجمیع تسلیحات آمریکایی ممکن است به درگیری گسترده‌تری با ایران منجر شود که ایالات متحده تمایلی به آن ندارد.
طیف وسیعی از مقامات در جلسات مختلف نگرانی‌های خانم گابارد را تکرار کردند. سوزی وایلز، رئیس کارکنان کاخ سفید؛ پیت هگست، وزیر دفاع؛ و جِی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور، همگی نسبت به این حمله ابراز تردید کردند.
حتی آقای والتز، که اغلب یکی از تندروترین صداها در مورد ایران بود، نسبت به موفقیت طرح اسرائیل بدون کمک قابل‌توجه آمریکا تردید داشت.
این جلسات اخیر اندکی پس از آن برگزار شد که ایرانی‌ها اعلام کردند آماده مذاکرات غیرمستقیم - ارتباط از طریق یک واسطه - هستند. در ماه مارس، آقای ترامپ نامه‌ای ارسال کرده بود و پیشنهاد مذاکرات مستقیم با ایران را داده بود، پیشنهادی که به نظر می‌رسید آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر انقلاب، آن را رد کرده است. اما در ۲۸ مارس، یک مقام ارشد ایرانی نامه‌ای ارسال کرد که نشان‌دهنده آمادگی برای مذاکرات غیرمستقیم بود.
هنوز بحث‌های قابل‌توجهی در تیم آقای ترامپ درباره نوع توافقی که با ایران قابل‌قبول خواهد بود، وجود دارد. دولت ترامپ سیگنال‌های متفاوتی درباره نوع توافقی که می‌خواهد و عواقب عدم توافق ایران ارسال کرده است.
در یکی از بحث‌ها، آقای ونس، با حمایت دیگران، استدلال کرد که آقای ترامپ فرصت منحصربه‌فردی برای دستیابی به یک توافق دارد.
به گفته مقامات دولت، ونس اظهار داشت که اگر مذاکرات شکست بخورد، آقای ترامپ می‌تواند در آن زمان از حمله اسرائیل حمایت کند.
در جریان سفری به اسرائیل در اوایل این ماه، ژنرال کوریلا به مقامات آنجا گفت که کاخ سفید می‌خواهد طرح حمله به تأسیسات هسته‌ای را متوقف کند.
آقای نتانیاهو در ۳ آوریل با آقای ترامپ تماس گرفت. به گفته مقامات اسرائیلی، آقای ترامپ به نتانیاهو گفت که نمی‌خواهد درباره طرح‌های مربوط به ایران تلفنی صحبت کند. اما او نتانیاهو را دعوت کرد تا به کاخ سفید بیاید.
مذاکرات علنی با ایران و گزینه‌های جایگزین برای حمله
آقای نتانیاهو در ۷ آوریل به واشنگتن سفر کرد. اگرچه این سفر به عنوان فرصتی برای بحث در مورد مخالفت او با تعرفه‌های آقای ترامپ ارائه شده بود، اما مهم‌ترین موضوع برای اسرائیلی‌ها طرح حمله به ایران بود.
اما در حالی که نتانیاهو هنوز در کاخ سفید بود، آقای ترامپ به طور علنی اعلام کرد که مذاکراتی با ایران آغاز شده است.
در گفت‌وگوهای خصوصی، آقای ترامپ به نتانیاهو به صراحت اعلام کرد که تا زمانی که مذاکرات در جریان است، ایالات متحده از حمله اسرائیل در ماه مه حمایت نخواهد کرد، طبق گفته مقاماتی که در جریان این گفت‌وگوها بودند.
روز بعد، آقای ترامپ اشاره کرد که حمله نظامی اسرائیل به ایران همچنان یک گزینه است. او گفت: «اگر نیاز به اقدام نظامی باشد، ما اقدام نظامی خواهیم داشت. بدیهی است اسرائیل پیشرو این اقدام خواهد بود.»
پس از سفر نتانیاهو، آقای ترامپ، جان رتکلیف، رئیس سازمان سیا، را مأمور سفر به اورشلیم کرد. چهارشنبه گذشته، آقای رتکلیف با نتانیاهو و دیوید بارنیا، رئیس سازمان جاسوسی موساد، دیدار کرد تا درباره گزینه‌های مختلف برای برخورد با ایران گفت‌وگو کند.
علاوه بر مذاکرات و حملات، گزینه‌های دیگری نیز مورد بحث قرار گرفت، از جمله عملیات مخفیانه اسرائیل با حمایت ایالات متحده و اجرای تحریم‌های شدیدتر، طبق گفته فردی که در جریان سفر رتکلیف بود.
برایان هیوز، سخنگوی شورای امنیت ملی، گفت که «کل تیم رهبری امنیت ملی» دولت متعهد به سیاست ایران آقای ترامپ و تلاش‌ها برای «تضمین صلح و ثبات در خاورمیانه» است.
هیوز افزود: «رئیس‌جمهور ترامپ صراحتاً اعلام کرده است: ایران نمی‌تواند سلاح هسته‌ای داشته باشد و همه گزینه‌ها روی میز باقی می‌مانند. رئیس‌جمهور مجوز گفت‌وگوهای مستقیم و غیرمستقیم با ایران را برای روشن کردن این موضوع صادر کرده است. اما او همچنین تأکید کرده که این روند نمی‌تواند به طور نامحدود ادامه یابد.»
کاخ سفید و سازمان سیا به درخواست‌ها برای اظهارنظر پاسخ ندادند. دفتر مدیر اطلاعات ملی سؤالات را به شورای امنیت ملی ارجاع داد. وزارت دفاع از اظهارنظر خودداری کرد. دفتر نتانیاهو و نیروهای دفاعی اسرائیل نیز از اظهارنظر خودداری کردند.
نتانیاهو در تلاش برای متقاعد کردن آقای ترامپ به مشارکت در حمله، بحثی را تکرار می‌کرد که نزدیک به دو دهه با رؤسای جمهور آمریکا داشته است.
نتانیاهو که از سوی همتایان آمریکایی خود متوقف شده بود، به جای آن بر عملیات خرابکارانه مخفی علیه تأسیسات خاص و ترور دانشمندان هسته‌ای ایران تمرکز کرده است. اگرچه این تلاش‌ها ممکن است برنامه هسته‌ای ایران را کند کرده باشد، اما این برنامه اکنون بیش از هر زمان دیگری به توانایی تولید شش یا بیشتر سلاح هسته‌ای در چند ماه یا یک سال نزدیک شده است.
مقامات آمریکایی مدت‌هاست که گفته‌اند اسرائیل به تنهایی نمی‌تواند با یک کارزار بمباران به تأسیسات هسته‌ای ایران آسیب قابل‌توجهی وارد کند. اسرائیل مدت‌هاست که به دنبال بزرگ‌ترین بمب متعارف آمریکا - یک بمب سنگرشکن ۳۰,۰۰۰ پوندی - است که می‌تواند به تأسیسات هسته‌ای کلیدی ایران که در زیر کوه‌ها قرار دارند، آسیب جدی وارد کند.
گزینه‌های اسرائیل برای حمله به ایران
اسرائیل گزینه‌های مختلفی برای حمله در ماه مه بررسی کرد که بسیاری از آنها با مقامات آمریکایی مورد بحث قرار گرفت.
آقای نتانیاهو ابتدا بر گزینه‌ای اصرار داشت که ترکیبی از حملات هوایی و عملیات کماندویی بود. این طرح نسخه‌ای بسیار جاه‌طلبانه‌تر از عملیاتی بود که اسرائیل در سپتامبر گذشته انجام داد، زمانی که نیروهای اسرائیلی با هلیکوپتر به سوریه پرواز کردند تا یک پناهگاه زیرزمینی که برای ساخت موشک برای حزب‌الله استفاده می‌شد را نابود کنند.
در آن عملیات، اسرائیل از حملات هوایی برای از بین بردن پست‌های نگهبانی و سایت‌های دفاع هوایی استفاده کرد. سپس کماندوها با طناب به زمین فرود آمدند. تیم‌های جنگجو، مجهز به مواد منفجره و سلاح‌های سبک، به تأسیسات زیرزمینی نفوذ کردند و با کار گذاشتن مواد منفجره، تجهیزات کلیدی برای ساخت تسلیحات را نابود کردند.
اما مقامات آمریکایی نگران بودند که تنها برخی از تأسیسات کلیدی ایران با عملیات کماندویی قابل حذف باشند. اورانیوم غنی‌شده ایران با درصد بالا، که نزدیک به درجه تسلیحاتی است، در چندین سایت در سراسر کشور مخفی شده است.
برای موفقیت، مقامات اسرائیلی می‌خواستند هواپیماهای آمریکایی حملات هوایی را انجام دهند تا از تیم‌های کماندویی در زمین محافظت کنند.
اما حتی اگر کمک آمریکا فراهم می‌شد، فرماندهان نظامی اسرائیل اعلام کردند که چنین عملیاتی ماه‌ها زمان برای برنامه‌ریزی نیاز دارد. این موضوع مشکلاتی ایجاد می‌کرد. با توجه به اینکه دوره خدمت ژنرال کوریلا قرار بود در چند ماه آینده به پایان برسد، مقامات اسرائیلی و آمریکایی می‌خواستند طرحی تدوین کنند که در زمان فرماندهی او قابل اجرا باشد.
و آقای نتانیاهو می‌خواست سریع عمل کند.
پس از کنار گذاشتن ایده کماندویی، مقامات اسرائیلی و آمریکایی شروع به بحث درباره طرحی برای یک کارزار بمباران گسترده کردند که قرار بود اوایل ماه مه آغاز شود و بیش از یک هفته طول بکشد. حمله اسرائیل در سال گذشته سیستم‌های دفاع هوایی S-300 ساخت روسیه متعلق به ایران را نابود کرده بود. کارزار بمباران باید با حمله به سیستم‌های دفاع هوایی باقی‌مانده آغاز می‌شد تا مسیر جنگنده‌های اسرائیلی برای هدف قرار دادن تأسیسات هسته‌ای هموار شود.
هرگونه حمله اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای، موجی جدید از حملات موشکی ایران علیه اسرائیل را به دنبال می‌داشت که نیازمند کمک آمریکا برای دفع آن بود.
مقامات ارشد ایرانی، از رئیس‌جمهور گرفته تا فرمانده نیروهای مسلح و وزیر امور خارجه، اعلام کرده‌اند که ایران در صورت حمله اسرائیل یا ایالات متحده از خود دفاع خواهد کرد.
سرتیپ محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران، در سخنرانی‌ای در ۶ آوریل اظهار داشت که ایران خواهان جنگ نیست و می‌خواهد بن‌بست با ایالات متحده را از طریق دیپلماسی حل کند. اما او هشدار داد: «پاسخ ما به هرگونه حمله به حاکمیت جمهوری اسلامی قاطع و پرعاقبت خواهد بود.»
جولیان ای. بارنز، اریک اشمیت، مگی هابرمن و رونن برگمن
نیویورک تایمز / ۱۶ آوریل ۲۰۲۵