گفتگوی ملی، یک “فرصت تاریخی” برای سوریه است
رئیس‌جمهور موقت سوریه روز سه‌شنبه گفت کشورش “فرصتی تاریخی” برای بازسازی دارد و در نشستی برای گفتگوی ملی که توسط حاکمان اسلام‌گرای سوریه به‌عنوان نقطه عطفی مهم پس از دهه‌ها حکومت خانواده اسد معرفی شده بود، سخنرانی کرد.
صدها سوری برای این رویداد یک‌روزه در کاخ ریاست‌جمهوری دمشق گرد هم آمدند. آن‌ها از روی فرش قرمزی عبور کردند که پیشتر تنها برای معدود مقامات خارجی که به دیدار بشار اسد، رئیس‌جمهور پیشین سوریه می‌آمدند، پهن می‌شد. اسد سال گذشته در پی حمله نیروهای شورشی، به رهبری گروه “هیات تحریر الشام” (HTS)، از قدرت برکنار شد.
احمد الشرع، رهبر این گروه، ماه گذشته توسط فرماندهان نظامی شورشی به‌عنوان رئیس‌جمهور موقت کشور معرفی شد و به‌سرعت وعده داد که گفتگوی ملی برای بررسی آینده کشور برگزار خواهد کرد.
او در سخنرانی افتتاحیه خود در روز سه‌شنبه گفت: “سوریه خودش را به‌تنهایی آزاد کرد و شایسته است که خودش را به‌تنهایی بسازد.”
وی افزود: “آنچه امروز تجربه می‌کنیم یک فرصت استثنایی، تاریخی و نادر است. ما باید از هر لحظه آن برای خدمت به مردم و کشورمان بهره ببریم.”
الشرع تأکید کرد که سوریه باید گروه‌های مسلح مختلف را تحت یک فرماندهی نظامی واحد متحد کند و گفت: “قدرت کشور در وحدت آن نهفته است.”
محورهای گفتگو
شرکت‌کنندگان در این نشست به شش گروه کاری تقسیم شدند تا درباره موضوعات مختلف از جمله: نظام عدالت انتقالی، قانون اساسی، ساختار نهادهای دولتی، آزادی‌های فردی، مدل اقتصادی آینده سوریه و نقش جامعه مدنی در کشور بحث کنند.
این مذاکرات به‌صورت محرمانه برگزار شد و یک مدیر جلسه، به هر شرکت‌کننده دو دقیقه برای صحبت اختصاص می‌داد. همچنین، بردن هرگونه سند از محل نشست ممنوع بود.
برگزارکنندگان این نشست می‌گویند که توصیه‌هایی که تا پایان روز تصویب خواهد شد، به تدوین “اعلامیه قانون اساسی” کمک خواهد کرد که اصول اولیه نظام حکومتی جدید سوریه را مشخص می‌کند.
این توصیه‌ها توسط دولت انتقالی جدید که قرار است از اول مارس قدرت را به دست گیرد، بررسی خواهد شد.
حامیان این روند می‌گویند که این فرآیند یک تغییر قابل‌توجه از دهه‌ها حکومت استبدادی خانواده اسد محسوب می‌شود که در آن مخالفت سیاسی اغلب با بازداشت در یک سیستم پیچیده زندان‌ها مواجه می‌شد.
عدم جامعیت
اما منتقدان نسبت به آماده‌سازی شتاب‌زده این نشست، نبود نمایندگی اقلیت‌ها و تأثیر واقعی آن بر فرآیند سیاسی که تاکنون به‌شدت تحت نفوذ HTS بوده است، ابراز نگرانی کرده‌اند.
این نشست به‌دقت از سوی پایتخت‌های عربی و غربی دنبال خواهد شد. سه دیپلمات گفتند که برقراری روابط کامل با رهبران جدید سوریه - از جمله احتمال لغو تحریم‌ها - منوط به این است که آیا این فرآیند سیاسی شامل تمامی اقوام و مذاهب متنوع سوریه می‌شود یا خیر.
دیپلمات‌های مقیم سوریه به این کنفرانس دعوت نشدند و به گفته سه دیپلمات خارجی در کشور، برگزارکنندگان این نشست پیشنهاد سازمان ملل برای کمک به برگزاری آن را نپذیرفتند.
سازمان ملل، ایالات متحده و برخی دیگر از کشورها تحریم‌هایی علیه گروه HTS اعمال کرده‌اند. ایالات متحده و اتحادیه اروپا نیز تحریم‌های گسترده‌ای علیه سوریه وضع کرده‌اند، اما در هفته‌های اخیر برخی از این تحریم‌ها به‌طور موقت در برخی بخش‌ها لغو شده است.
پس از سخنان الشرع، وزیر امور خارجه سوریه، اسعد الشیبانی، تحریم‌های بین‌المللی را که همچنان برقرار هستند، مورد انتقاد قرار داد و گفت که این تحریم‌ها “به‌عنوان ابزاری برای فشار بر اراده مردم سوریه استفاده می‌شوند.”
پس از سخنان او، زنی از میان حاضران برخاست و فریاد زد: “شکر خدا، کاخ مردم به مردم بازگشت!”
برای سازماندهی این رویداد، یک کمیته مقدماتی هفت‌نفره جلسات شنود را به‌صورت استانی برگزار کرد و گاهی در روز چندین جلسه دو ساعته تشکیل می‌داد تا طی یک هفته، تمامی ۱۴ استان سوریه را پوشش دهد.
از میان اعضای این کمیته، پنج نفر از اعضای HTS یا نزدیک به این گروه هستند و هیچ‌یک از اعضای دروزی یا علوی - که هر دو از اقلیت‌های مهم سوریه هستند - در این کمیته حضور ندارند.
هیچ‌یک از اعضای اداره خودمختار کردها در شمال شرق سوریه یا نیروهای دموکراتیک سوریه که تحت حمایت ایالات متحده هستند، به این نشست دعوت نشدند. مقامات این دو گروه به رویترز گفتند که آن‌ها از روند گفتگو کنار گذاشته شده‌اند.
تیمور ازهری / خبرگزاری رویترز
آغاز کنفرانس گفت‌وگوی ملی
کنفرانس گفت‌وگوی ملی سوریه امروز سه شنبه در کاخ «الشعب» در دمشق آغاز شد.
هدی الاتاسی فعال موسسات خیریه سوریه گفت: در این کنفرانس از همه طوائف و اقوام سوریه دعوت شده و پس از شروع کنفرانس کارگاه های تخصصی تشکیل خواهند شد.
«ماهر علوش رئیس کمیته برگزار کننده کنفرانس گفت‌وگوی ملی سوریه، محورهای این کنفرانس را عدالت در دوره انتقالی، تدوین قانون اساسی، اصلاحات و آزادی‌ها، اقتصاد و جامعه مدنی اعلام کرد.
علوش در کنفرانس گفت‌وگوی ملی سوریه گفت: برای فراهم سازی مقدمات برگزاری این کنفرانس، شخصیت‌ها و متخصصان بلندپایه سوری گفت‌وگوهای سازنده‌ای انجام دادند که نشان دهنده پافشاری آنان بر ساختن سوریۀ جدید است.
علوش افزود: گفت‌وگو بین سوری‌ها از لحظه سقوط نظام بشار اسد آغاز شد و لازم بود دوره جدیدی بر مبنای حفظ آزادی و کرامت انسان‌ها آغاز شود.
وی خاطرنشان کرد، در جریان آماده سازی مقدمات برگزاری این کنفرانس، به دیدگاه‌های بیش از چهار هزار شخصیت از مناطق مختلف گوش دادیم و هفت هزار پیام مکتوب دریافت کردیم.