دونالد ترامپ روز چهارشنبه در تماس‌های تلفنی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، درباره جنگ اوکراین گفت‌وگو کرد. این نخستین اقدام بزرگ دیپلماتیک رئیس‌جمهور جدید ایالات متحده در قبال جنگی بود که وعده داده است به آن پایان دهد.
به گزارش رویترز، ترامپ پس از گفت‌وگو با پوتین در شبکه اجتماعی خود نوشت که آن‌ها “توافق کردند که تیم‌هایشان بلافاصله مذاکرات را آغاز کنند” و اعلام کرد که در ادامه با زلنسکی تماس خواهد گرفت.
پس از گفت‌وگو با رهبر اوکراین، ترامپ گفت: “گفت‌وگو بسیار خوب پیش رفت. او، همانند رئیس‌جمهور پوتین، خواهان صلح است.”
دفتر زلنسکی اعلام کرد که این دو حدود یک ساعت با یکدیگر تلفنی صحبت کردند، در حالی که کرملین اعلام کرد که گفت‌وگوی پوتین و ترامپ نزدیک به یک ساعت و نیم به طول انجامید.
زلنسکی در پلتفرم ایکس (توییتر سابق) نوشت: “گفت‌وگوی معناداری با @POTUS داشتم. ما... درباره فرصت‌های دستیابی به صلح صحبت کردیم، آمادگی خود را برای همکاری مشترک بررسی کردیم... و همچنین درباره قابلیت‌های فناوری اوکراین، از جمله پهپادها و دیگر صنایع پیشرفته گفت‌وگو کردیم.”
کرملین اعلام کرد که پوتین و ترامپ توافق کرده‌اند که با یکدیگر دیدار کنند و پوتین از ترامپ دعوت کرده است که به مسکو سفر کند.
گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد که این دو رهبر ممکن است در یک کشور ثالث دیدار کنند و منابع روسی عربستان سعودی و امارات متحده عربی را به عنوان مکان‌های احتمالی این دیدار مطرح کرده‌اند.
ترامپ مدت‌هاست که گفته است به سرعت به جنگ اوکراین پایان خواهد داد، بدون اینکه دقیقاً توضیح دهد که چگونه این کار را انجام خواهد داد.
اوایل روز چهارشنبه، وزیر دفاع ترامپ، پیت هگست، صریح‌ترین موضع دولت جدید را درباره جنگ بیان کرد و گفت که انتظار کی‌یف برای بازپس‌گیری تمام سرزمین‌های اشغالی خود از سال ۲۰۱۴ و همچنین عضویت در ناتو، واقع‌بینانه نیست.
هگست در نشست مقر ناتو در بروکسل گفت: “ما، مانند شما، یک اوکراین مستقل و شکوفا می‌خواهیم. اما باید از این واقعیت شروع کنیم که بازگشت به مرزهای پیش از ۲۰۱۴ اوکراین هدفی غیرواقع‌بینانه است.” او افزود: “دنبال کردن این هدف خیالی تنها جنگ را طولانی‌تر و رنج بیشتری ایجاد خواهد کرد.”
روسیه در سال ۲۰۱۴ شبه‌جزیره کریمه را به خاک خود ضمیمه کرد، اقدامی که اوکراین و بسیاری از کشورهای غربی آن را اشغال غیرقانونی قلمداد می‌کنند.
هگست تصریح کرد که هرگونه صلح پایدار باید شامل “تضمین‌های امنیتی قوی برای جلوگیری از آغاز مجدد جنگ” باشد. اما او تأکید کرد که نیروهای آمریکایی به عنوان بخشی از این تضمین‌ها در اوکراین مستقر نخواهند شد.
فرانسه، آلمان و اسپانیا اعلام کردند که سرنوشت اوکراین نباید بدون مشارکت فعال کی‌یف تعیین شود. ژان-نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، گفت که اروپا نقش خود را در ارائه تضمین‌های امنیتی به اوکراین ایفا خواهد کرد، حتی اگر عضویت این کشور در ناتو بلافاصله محقق نشود.
زلنسکی پیشنهاد سرمایه‌گذاری در مواد معدنی را مطرح کرد
زلنسکی که امیدوار است ترامپ را به ادامه حمایت از کشورش علاقه‌مند نگه دارد، اخیراً پیشنهادی ارائه کرده که بر اساس آن، ایالات متحده در بخش مواد معدنی اوکراین سرمایه‌گذاری کند.
اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری ترامپ، که روز چهارشنبه به عنوان اولین عضو کابینه ترامپ به کی‌یف سفر کرد، گفت که چنین توافقی در زمینه مواد معدنی می‌تواند به عنوان یک “سپر امنیتی” برای اوکراین پس از جنگ عمل کند.
ترامپ در پستی در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد که او و زلنسکی درباره برگزاری نشستی درباره جنگ اوکراین در روز جمعه در مونیخ گفت‌وگو کرده‌اند، نشستی که قرار است معاون رئیس‌جمهور، جی‌دی ونس، و وزیر خارجه، مارکو روبیو، در آن شرکت کنند.
علاوه بر دعوت پوتین از ترامپ برای سفر به مسکو، نشانه‌های دیگری نیز وجود دارد که حاکی از تلاش دو کشور برای بهبود روابط پرتنش است، موضوعی که می‌تواند در مذاکرات اوکراین تأثیرگذار باشد.
کرملین اعلام کرد که تبادل زندانیان که روز سه‌شنبه آغاز شد، می‌تواند به ایجاد اعتماد بین دو کشور کمک کند.
بر اساس اظهارات یک مقام رسمی، روسیه روز سه‌شنبه معلم آمریکایی، مارک فوگل، را که به ۱۴ سال زندان در روسیه محکوم شده بود، آزاد کرد. این اقدام در ازای آزادی یک رئیس باند جرایم سایبری روسی که در ایالات متحده زندانی بود، صورت گرفت.
از ماه‌های نخست جنگ تاکنون هیچ مذاکره‌ای برای صلح اوکراین انجام نشده است، در حالی که این جنگ اکنون به سومین سال خود نزدیک می‌شود. جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، و اکثر رهبران غربی پس از آغاز تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، هیچ تماس مستقیمی با پوتین نداشتند.
در سال نخست جنگ، اوکراین موفق شد نیروهای روسیه را از حومه کی‌یف عقب براند و بخش‌هایی از اراضی اشغال‌شده را بازپس بگیرد.
اما پس از شکست ضدحمله اوکراین در سال ۲۰۲۳، مسکو عمدتاً برتری خود را حفظ کرده است و با وجود نبردهای شدید که منجر به کشته یا زخمی شدن صدها هزار سرباز از هر دو طرف شده و شهرهای اوکراین را ویران کرده، به‌تدریج اما به‌طور مداوم پیشروی کرده است.
روسیه در حال حاضر حدود یک‌پنجم خاک اوکراین را در اشغال خود دارد و خواستار واگذاری بخش‌های بیشتری از سرزمین اوکراین و اعلام بی‌طرفی دائمی این کشور به عنوان بخشی از هرگونه توافق صلح است.
در مقابل، اوکراین خواهان خروج کامل نیروهای روسیه از سرزمین‌های اشغالی است و تأکید دارد که برای جلوگیری از تهاجم مجدد مسکو، باید به عضویت ناتو پذیرفته شود یا تضمین‌های امنیتی معادل آن دریافت کند.
به نظر می‌رسد که کی‌یف اخیراً پذیرفته که در آینده نزدیک به ناتو نخواهد پیوست، اما همچنان بر نیاز خود به حمایت نظامی در چارچوب یک توافق صلح تأکید دارد.
زلنسکی در مصاحبه‌ای با نشریه اکونومیست که روز چهارشنبه منتشر شد، گفت: “اگر اوکراین در ناتو نباشد... ما به ارتشی نیاز داریم که به اندازه ارتش کنونی روسیه باشد.”
او افزود: “و برای همه این‌ها، ما به سلاح و پول نیاز داریم. و برای این موارد از ایالات متحده درخواست خواهیم کرد.” زلنسکی این راهبرد را “طرح ب” خود توصیف کرد.