گزارش خبرگزاری رویترز از وضعیت حزب‌الله پس از آغاز آتس‌بس
* حزب‌الله همچنان در حال شمارش کشته‌های خود است و با مسیری طولانی برای بازیابی از جنگ مواجه است
در حالی که اجساد نیروهای حزب‌الله هنوز در میدان‌های نبرد پراکنده است، حزب‌الله باید کشته‌های خود را دفن کند و به حامیانی که بار اصلی حملات اسرائیل را به دوش کشیدند یاری رساند. به گفته چهار مقام ارشد این گروه، این اقدامات، نخستین گام‌ها در مسیر طولانی و پرهزینه بازیابی محسوب می‌شوند.
یک منبع به خبرگزاری رویترز گفت که این گروه مورد حمایت ایران، ممکن است تا ۴۰۰۰ نفر از نیروهای خود را از دست داده باشد، که این رقم بیش از ۱۰ برابر تعداد کشته‌شدگان در جنگ یک ماهه سال ۲۰۰۶ با اسرائیل است. تاکنون، مقامات لبنانی گزارش داده‌اند که حدود ۳۸۰۰ نفر در این درگیری‌های اخیر کشته شده‌اند، بدون اینکه تفکیکی میان نیروهای نظامی و غیرنظامی ارائه دهند.
حزب‌الله در تمام سطوح دچار تزلزل شده است؛ رهبران این گروه هنوز از شوک کشته شدن رهبر پیشین آن، سید حسن نصرالله، به خود نیامده‌اند و حامیان آن به طور گسترده در اثر بمباران بی‌امان حومه جنوبی بیروت و تخریب کامل روستاهای جنوب، بی‌خانمان شده‌اند.
با تثبیت آتش‌بس در روز چهارشنبه، برنامه حزب‌الله شامل بازسازی کامل ساختار سازمانی، بررسی نفوذهای امنیتی که به اسرائیل امکان وارد کردن این ضربات دردناک را داده است، و بازنگری جامع عملکرد یک سال گذشته، از جمله اشتباهات در دست‌کم گرفتن توانمندی‌های فناوری اسرائیل است. این اطلاعات از سوی سه منبع دیگر که از تفکرات این گروه آگاه هستند، ارائه شده است.
رویترز برای تهیه این گزارش با ۱۲ نفر گفتگو کرده است که جزئیاتی درباره برخی چالش‌های پیش روی حزب‌الله در تلاش برای بازیابی از جنگ ارائه دادند. بیشتر این افراد خواسته‌اند که به دلیل حساسیت موضوع، نامشان فاش نشود.
حسن فضل‌الله، سیاستمدار ارشد حزب‌الله، به رویترز گفت که اولویت “مردم” خواهد بود.
او اظهار داشت: “پناه دادن به مردم، پاکسازی آوار، وداع با شهدا و در مرحله بعد، بازسازی.”
حملات اسرائیل عمدتاً بر مناطق شیعه‌نشین تحت کنترل حزب‌الله متمرکز بود، جایی که حامیان این گروه به شدت آسیب دیدند. مجروحان شامل افرادی هستند که همچنان از جراحات حمله اسرائیل به دستگاه‌های ارتباطی سیار حزب‌الله (پیجرها) در ماه سپتامبر رنج می‌برند.
حوراء، زنی از جنوب لبنان که اعضای خانواده‌اش برای حزب‌الله می‌جنگند، گفت: “برادری دارم که شهید شده، دامادی دارم که در انفجار دستگاه‌های ارتباطی زخمی شده، و همسایگان و بستگانم یا شهید، زخمی یا مفقود هستند.”
او افزود: “می‌خواهیم شهدا را جمع کنیم و به خاک بسپاریم... می‌خواهیم خانه‌هایمان را بازسازی کنیم.”
حوراء که تا زمان حمله اسرائیل در ماه سپتامبر در روستای خود مانده بود و سپس مجبور به فرار شد، از ذکر نام کامل خود به دلیل نگرانی‌های امنیتی خودداری کرد.
حمله اسرائیل بیش از یک میلیون نفر را آواره کرد، که عمدتاً از مناطقی بودند که تحت نفوذ حزب‌الله قرار داشتند.
یک مقام ارشد لبنانی آگاه از تفکرات حزب‌الله گفت که تمرکز این گروه کاملاً بر بازگشت مردم به خانه‌هایشان و بازسازی آن‌ها خواهد بود. او اظهار داشت: “حزب‌الله مثل یک مرد زخمی است. آیا یک مرد زخمی بلند می‌شود و می‌جنگد؟ مرد زخمی باید به زخم‌هایش رسیدگی کند.”
این مقام پیش‌بینی کرد که حزب‌الله پس از جنگ، بازنگری گسترده‌ای در سیاست‌های خود انجام خواهد داد و به تمام مسائل اصلی از جمله اسرائیل، تسلیحات، و سیاست داخلی لبنان که تسلیحات حزب‌الله مدت‌هاست یک نقطه اختلاف در آن است، خواهد پرداخت.
ایران که حزب‌الله را در سال ۱۹۸۲ تأسیس کرد، وعده داده است که در بازسازی کمک کند. هزینه‌ها بسیار زیاد است؛ بانک جهانی خسارت واردشده به بخش مسکن در لبنان را ۲.۸ میلیارد دلار برآورد کرده است، با ۹۹ هزار خانه که به‌طور کامل یا جزئی تخریب شده‌اند.
این مقام ارشد لبنانی گفت که تهران راه‌های مختلفی برای انتقال منابع مالی به حزب‌الله دارد، اما جزئیاتی ارائه نکرد.
نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان و از متحدان نزدیک حزب‌الله، از شیعیان ثروتمند لبنانی در دیاسپورا خواسته است تا برای کمک به آوارگان کمک مالی ارسال کنند، به گفته دو مقام لبنانی.
این مقامات همچنین انتظار دارند که کمک‌های مالی قابل‌توجهی از سوی بنیادهای مذهبی شیعه در سراسر منطقه ارسال شود.
حزب‌الله بلافاصله به درخواست برای اظهار نظر در مورد این گزارش پاسخی نداد. وزارت امور خارجه ایران نیز بلافاصله به درخواست برای اظهار نظر پاسخ نداد.
”مقاومت” ادامه خواهد یافت
حزب‌الله اعلام کرده است که قصد دارد تسلیحات خود را حفظ کند، موضوعی که برای مخالفان لبنانی که پیش‌بینی می‌کردند فشارهای ناشی از جنگ در نهایت این گروه را وادار به واگذاری سلاح‌هایش به دولت کند، ناامیدکننده است. مقامات حزب‌الله تأکید کرده‌اند که مقاومت – که به طور گسترده به معنای حضور مسلحانه این گروه تعبیر می‌شود – ادامه خواهد یافت.
حزب‌الله در حمایت از هم‌پیمان فلسطینی خود، حماس، در ۸ اکتبر ۲۰۲۳ وارد جنگ با اسرائیل شد. اسرائیل در ماه سپتامبر حمله به این گروه را آغاز کرد و هدف خود را بازگرداندن ۶۰ هزار نفر از ساکنان شمال که از خانه‌هایشان تخلیه شده بودند اعلام کرد.
با وجود ویرانی‌های ناشی از این درگیری‌ها، آقای فضل‌الله (نزدیک به حزب‌الله) گفت که مقاومت نیروهای این گروه در جنوب لبنان و افزایش حملات موشکی حزب‌الله در پایان جنگ نشان داد که اسرائیل شکست خورده است.
نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، مدعی است که حملات ارتش این کشور، حزب‌الله را دهه‌ها به عقب رانده، رهبران ارشد آن را از بین برده، اکثر موشک‌هایش را نابود کرده، هزاران نیروی آن را خنثی کرده و زیرساخت‌هایش در نزدیکی مرز را ویران کرده است.
یک مقام ارشد آمریکایی گفت که اکنون حزب‌الله هم از نظر نظامی و هم سیاسی “بسیار ضعیف” است. یک دیپلمات غربی نیز با این ارزیابی موافق بود و گفت که اسرائیل دست بالا را داشته و تقریباً شرایط خروج خود را تحمیل کرده است.
شرایط آتش‌بس که میان اسرائیل و لبنان توافق شده، حزب‌الله را ملزم می‌کند که هیچ حضور نظامی‌ای در منطقه‌ای میان مرز اسرائیل و رودخانه لیتانی نداشته باشد؛ رودخانه‌ای که در حدود ۳۰ کیلومتری مرز به دریای مدیترانه می‌ریزد.
حزب‌الله که این توافق را پذیرفته، هنوز اعلام نکرده است که چگونه قصد دارد این شرایط را اجرا کند؛ از جمله اینکه آیا سلاح‌هایش را آگاهانه به نیروهای لبنانی واگذار می‌کند یا آن‌ها را برای سربازان رها می‌کند تا پیدا کنند.
اسرائیل ادعا می‌کند که حزب‌الله که در جنوب لبنان عمیقاً ریشه دارد، هرگز شرایط مشابهی را که برای پایان دادن به جنگ سال ۲۰۰۶ توافق شده بود، اجرا نکرده است.
حزب‌الله توانایی قابل‌توجهی را حفظ کرده است
او اظهار داشت: “عملکرد نیروهای پیاده‌نظام اصلی این گروه در جنوب لبنان و حملات موشکی به عمق قلمرو اسرائیل در روزهای اخیر نشان داد که این گروه هنوز بسیار توانمند است.”
او افزود: “اما حزب‌الله درگیر تلاش برای بازسازی زیرساخت‌ها خواهد بود و همچنین، از همه مهم‌تر، تأمین منابع مالی برای انجام این کار.”
خامنه‌ای: ادای دین به لبنان زخمی و خونین وظیفه ماست
حزب‌الله از آغاز درگیری‌ها به توزیع پول نقد میان افراد آسیب‌دیده پرداخته است و به گفته دریافت‌کنندگان، ماهانه ۲۰۰ دلار به غیرنظامیانی که در روستاهای خط مقدم مانده‌اند پرداخت کرده و مبالغ بیشتری به کسانی که مجبور به ترک این مناطق شده‌اند ارائه داده است.
از زمان آغاز تنش‌ها در ماه سپتامبر، حزب‌الله ماهانه حدود ۳۰۰ دلار به خانواده‌های آواره کمک می‌کند.
این گروه به‌طور علنی از حمایت‌های نظامی و مالی خود از ایران سخن گفته است. ایران در سال ۲۰۰۶ مقادیر هنگفتی پول نقد برای کمک به بی‌خانمان‌ها و بازسازی ارسال کرد.
حامیان حزب‌الله می‌گویند کمک‌های بیشتری در راه است. یکی از آن‌ها، با استناد به گفتگوهایی با یک مقام محلی حزب‌الله، اظهار داشت که این گروه علاوه بر تأمین هزینه یک سال اجاره برای بی‌خانمان‌ها، هزینه‌های مبلمان را نیز پوشش خواهد داد.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در خطبه‌ای در ماه اکتبر خطاب به مردم لبنان گفت: “خرابی‌ها جایگزین خواهد شد... ادای دین به لبنان زخمی و خونین وظیفه ماست...”
بانک جهانی در برآوردی اولیه هزینه خسارت‌ها و زیان‌های واردشده به لبنان را ۸.۵ میلیارد دلار تخمین زده است؛ رقمی که دولت لبنان – که همچنان از پیامدهای فروپاشی مالی فاجعه‌بار پنج سال پیش رنج می‌برد – قادر به تأمین آن نیست.
کشورهای حوزه خلیج فارس مانند قطر، کویت و عربستان سعودی در سال ۲۰۰۶، زمانی که حزب‌الله و اسرائیل آخرین بار وارد جنگ شدند، در تأمین هزینه ۵ میلیارد دلاری بازسازی کمک کردند. اما هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که این کشورهای عربی سنی‌مذهب آماده کمک مجدد باشند.
حزب‌الله پس از جنگ سال ۲۰۰۶ بسیاری از پروژه‌های بازسازی را اجرا کرد؛ پروژه‌هایی که با حمایت مالی ایران و از طریق شاخه ساخت‌وساز این گروه انجام شد. این پروژه‌ها تحت مدیریت سید هاشم صفی‌الدین، یکی از رهبران حزب‌الله، انجام می‌شد که ۱۱ روز پس از نصرالله توسط اسرائیل کشته شد؛ نشانه‌ای از چالش‌های بزرگتری که حزب‌الله این بار با آن روبرو خواهد بود.
مهنّد حاج علی از مرکز خاورمیانه کارنگی گفت: “برای حزب‌الله، اولویت تضمین وفاداری جامعه شیعه است. تخریب‌ها بسیار گسترده بوده و بر این سازمان تأثیر خواهد گذاشت.”