اولین نشست سران اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس امروز چهارشنبه ۱۶ اکتبر ۲۰۲۴/ ۲۵ مهر ۱۴۰۳ در بروکسل برگزار می‌شود. اروپایی‌ها به دنبال روابط نزدیک تر در زمینه امنیت منطقه‌ای و مسائل اقتصادی هستند.
در این نشست که رسانه‌های اروپا آن را راهبردی توصیف کرده‌اند، سران کشورها و دولت های اتحادیه اروپا با شش همتای خود از کشورهای حاشیه خلیج فارس؛ بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی دیدار خواهند کرد.
شورای همکاری خلیج فارس، مستقر در ریاض، پایتخت عربستان سعودی، یک سازمان منطقه‌ای است که همکاری سیاسی و اقتصادی بین شش کشور خلیج فارس را ترویج می کند.
شارل میشل، رئیس شورای اروپا به رسانه‌ها گفت: «یکی از اهداف اصلی، ارسال یک پیام سیاسی روشن است: ما می‌خواهیم روابط بین اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس را استراتژیک‌تر کنیم.»
بیانیه مشترک، مهم‌ترین دستور نشست
بزرگ‌ترین چالش تنظیم یک بیانیه مشترک است که آینده همکاری را توصیف کند. متن بیانیه در هفته‌های گذشته چندین بار بین مذاکره‌کنندگان رد و بدل شده است.
چندین دیپلمات اتحادیه اروپا گفته‌اند که این بیانیه باید طیف گسترده‌ای از زمینه‌های همکاری بخشی را پوشش دهد. بیانیه مشترک باید جاه‌طلبی‌های هر دو منطقه را منعکس کند، اما در عین حال انتظارات را در زمینه‌هایی مانند توافق‌نامه‌های تجارت آزاد یا آزادسازی ویزا کاهش دهد.
یکی از دیپلمات‌های اتحادیه اروپا گفت: «تجارت موضوع اصلی خواهد بود. دیگر اولویت‌ها انرژی و اقلیم، ارتباطات، کمک‌های بشردوستانه، گفت‌وگوی امنیتی، تماس‌های بین‌المللی و حقوق بشر هستند – به طور کلی برای همه چیزی وجود دارد.»
چندین کشور عضو اتحادیه اروپا خواستار استفاده از عباراتی شدیدتر درباره اوکراین، محکومیت روسیه و دور زدن تحریم‌ها در متن بیانیه مشترک شده‌اند. برخی نیز بر اظهارات قوی‌تر درباره مسائل جنسیتی و حقوق بشر تاکید دارند.
قواعد ژئوپلیتیکی
مدت‌هاست که کشورهای عضو اتحادیه اروپا به همکاری با کشورهای خلیج فارس از منظر ایالات متحده عادت کرده‌اند. اکنون آنها برای بازتعریف روابط خود با این منطقه تلاش می‌کنند.
سال گذشته و به ویژه پس از آغاز جنگ بین اسرائیل و حماس، اتحادیه اروپا تلاش‌های خود را برای تقویت روابط با بازیگران منطقه‌ای افزایش داد.
اخیراً یک ائتلاف بین‌المللی جدید که از راه‌حل دو دولتی در مناقشه اسرائیل و فلسطین حمایت می‌کند، مورد توجه قرار گرفته است. این ائتلاف در جریان گفت‌وگوهایی که در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل توسط اتحادیه اروپا برگزار شد، شکل گرفت.
دیپلمات‌ها می‌گویند رهبران اتحادیه اروپا احتمالاً بررسی خواهند کرد که این همکاری تا چه اندازه می‌تواند پیش برود. اتفاق نظر عمومی وجود دارد که هم حملات حماس در ۷ اکتبر و هم جنگ اسرائیل علیه نوار غزه محکوم شود و تلاش برای کاهش تنش‌های منطقه در نظر گرفته شود.
چارلز میشل گفته است: «در موضوعات ژئوپلیتیکی مانند خاورمیانه، جنگ روسیه علیه اوکراین و دیگر درگیری‌ها
مانند آفریقا و سودان، ما می‌خواهیم با شورای همکاری خلیج فارس همکاری کنیم و این شورا را تشویق کنیم تا نقش قوی‌تری در دفاع از نظم مبتنی بر قوانین و حمایت از منشور سازمان ملل متحد ایفا کند.»
اما به گفته منابع دیپلماتیک، این موضوع می‌تواند دشوار باشد. اتحادیه اروپا با انتقادهایی مبنی داشتن «استاندارد دوگانه» در واکنش‌های خود به اوکراین و نوار غزه مواجه است.
یکی از دیپلمات‌های اتحادیه اروپا گفت: « ما در این اجلاس در حالی که اوکراین و خاورمیانه همزمان در حال سوختن هستند، به موفقیت زیادی دست نخواهیم یافت.»
وی در اشاره به تنش‌های فزاینده بین منطقه و روسیه افزود: «همچنین کافی نیست که دائماً تاکید کنیم روسیه به دلیل روابط آشکارش با ایران یک شریک ژئوپلیتیکی غیرقابل اعتماد است.»
اتحاد بین مسکو و تهران در خلیج فارس نگرانی‌هایی ایجاد کرده است، به ویژه در مورد ارسال تسلیحات روسیه به شورشیان حوثی طرفدار ایران، که همچنان در حال جنگ با عربستان سعودی و امارات هستند.
تمرکز بر تجارت
یکی از دیپلمات‌های اتحادیه اروپا می‌گوید: «تسهیل تجارت موضوع اصلی خواهد بود.» دیگر اولویت‌ها انرژی، اقلیم و گفت‌وگوی امنیتی است. همچنین اتحادیه اروپا گلایه‌هایی مطرح خواهد کرد که برخی از کشورهای خلیج فارس تحریم‌های غرب علیه روسیه را نقض می‌کنند.
روابط کشورهای خلیج فارس با روسیه پیچیده است. از یک طرف، اتحاد بین مسکو و تهران در خلیج فارس نگرانی‌های زیادی را برانگیخته است، به ویژه به دلیل ارسال تسلیحات روسیه به شورشیان حوثی مورد حمایت ایران، که همچنان در حال جنگ با عربستان سعودی و امارات هستند و تجارت جهانی دریایی در دریای سرخ را مختل می‌کنند.
از طرف دیگر، امارات متحده عربی روابط نزدیکی با روسیه دارد. این مسئله باعث شده اتحادیه اروپا فشار بیشتری بر ابوظبی وارد کند. اتحادیه اروپا از امارات خواسته است که علیه شرکت‌هایی که از طریق این کشور تحریم‌های غرب علیه مسکو را دور می‌زنند، اقدامات سخت‌تری انجام دهد.
همکاری بیشتر بین اروپا و کشورهای خلیج فارس در بخش انرژی بر گاز مایع (LNG) و به ویژه هیدروژن متمرکز است، به خصوص هیدروژن سبز آن. اتحادیه اروپا و به‌ویژه آلمان نیاز زیادی به هیدروژن سبز برای تحول زیست‌محیطی اقتصاد خود دارند، در حالی که کشورهای خلیج فارس در تلاش هستند با ایجاد تاسیسات عظیم بادی و خورشیدی، وابستگی خود به نفت و گاز را کاهش دهند.
تلاش‌های دولت آلمان برای یافتن تامین‌کنندگان کافی هیدروژن سبز در سطح جهانی بارها با شکست مواجه شده است. یک توافق تأمین با دانمارک به مدت سه سال به تأخیر افتاده و یک توافق بزرگ با نروژ به دلایل فنی و اقتصادی لغو شده است.
صدراعظم آلمان در اجلاس نخواهد بود
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، در اجلاس بین اتحادیه اروپا و کشورهای خلیج فارس شرکت نخواهد کرد – او توسط امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، نمایندگی می‌شود.
همچنین مشارکت او در اجلاس اتحادیه اروپا در روز پنج‌شنبه و جمعه محدود خواهد بود، زیرا جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، در این روزها به آلمان می‌آید تا بازدید لغو شده خود به دلیل طوفان فلوریدا را جبران کند.