برای ایران
بیانیه جمعی از فعالان سیاسی و مدنی میهن‌دوست و آزادی‌خواه
به نام خداوند جان و خرد
مقدمه
امروز که کیان میهنمان ایران بیش از هر زمان دیگر در تاریخ پس از اشغال در جنگ جهانی دوم (شهریور ۱۳۲۰) در مخاطره قرار دارد، می‌بینیم که گروه‌های مختلف به سودای قدرت یا از سر خام‌اندیشی، هریک به طریقی بر پیکره‌ی رنجور سرزمین مادری ما ایران می‌تازند. ما از یک سو با حاکمیتی نابخرد و ناکارآمد روبروییم که شریف‌ترین و میهن‌دوست‌ترین منتقدان و دلسوزان این سرزمین را محصور و محبوس کرده است و از سوی دیگر با برخی مخالفان ضدملی در خارج از مرزهای کشور مواجهیم که درست با همان صفات یاد شده، می‌کوشند با مصادره‌ی مطالبات ملت ایران، پروژه‌ی اضمحلال و ویرانی میهن و ملت را پیش برند.
در راستای همین پروژه‌ی ویرانگر، امروز شاهدیم که برخی جریان‌های سیاسی با اغراض گوناگون، مسائل و منافع ملی را به حاشیه برده، در برهه‌ای که ملت ایران بیش از هر چیز به اتحاد و انسجام بر سر مطالبات ملی و شهروندی، چون حقوق زنان، عدالت اقتصادی و اجتماعی، آزادی بیان و... نیاز دارد، به جای آن، مسائل قومی را - آن هم نه در راستای حفظ وحدت و یکپارچگی ملی، بلکه در جهت عکس آن- مطرح می‌کنند. موضوعی که به صورتی هماهنگ و برنامه‌ریزی شده از سوی برخی گروه‌های سیاسی و رسانه‌های وابسته‌شان تبلیغ شده، سعی در القای آن به جامعه دارند.
****
اینک ما، جمعی از فعالان میهن‌دوست و آزادی‌خواه به سبب احساس خطری که در خصوص آینده‌ی کشور می‌کنیم و در نبود حاکمیتی کارآمد و ملی که نماینده‌ی همه‌ی ملت ایران باشد، بر خود واجب می‌دانیم یک بار برای همیشه مسامحه را کنار گذاشته، اصول و مواضع خود را درباره‌ی تمامیت ارضی، یکپارچگی ملی و مسائل مرتبط با حقوق شهروندان ایرانی با هر تبار و زبان و جنسیت و مذهب بیان کنیم.
از زمان تأسیس ملت-دولت نوین ایرانی، یعنی از آغاز سلطنت صفویه در بیش از پانصد سال پیش، کشور ایران اگرچه دوره‌ها و سلسله‌های گوناگونی را از سر گذرانده است، همواره دارای وحدت و یکپارچگی ملی و سرزمینی تحت حاکمیت «ایران» بوده است. در این مسیر پانصد ساله، ملت-دولت ایرانی هیچگاه بر مفهوم «قومیت» استوار نبوده و سلسله‌های مختلفی با تبارهای گوناگون، چون ترک و کرد و لک بر ایران حکومت کرده‌اند. با این همه، آنچه در این تاریخ پرحادثه هیچگاه فراموش نشده و تغییر نیافته است، ضرورت حفظ تمامیت ارضی و یکپارچگی ملی ایران بوده است. در دوره‌های زمامداری سلسله‌های گوناگون، ایران همواره «ایران» مانده و همه‌ی ساکنان این سرزمین با زبان‌ها و فرهنگ‌های گوناگون، نقش خود را بر فرش هزار رنگ تمدن ایرانی نگاشته، در مسیر اعتلای ایران به عنوان خانه‌ی مادری یکایک ساکنان این سرزمین، تأثیر داشته‌اند.
این پیام تاریخ دیرینه‌ی ملت ایران است که در ایران هیچ گروهی بر دیگری برتری نداشته و کلیتی به نام «ایران» بر هیچ عنصر قومی و قبیله‌ای متکی نیست. سخن ما از آغاز روشن بوده است: ایران برای همه‌ی ایرانیان است و ما این را از تاریخ میهنمان آموخته‌ایم. ما معتقدیم توزیع قدرت، ثروت و امکانات برای همه‌ی شهروندان ایرانی -فارغ از همه‌ی تفاوت‌های زبانی، فرهنگی، جنسیتی، مذهبی و ...- باید عادلانه و به دور از هرگونه تبعیض باشد، و باور داریم این توزیع عادلانه و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز همه‌ی اعضای ملت، تنها ذیل حاکمیت ملی و تمامیت ارضی ایران محقق خواهد شد.
به باور ما، مسأله‌ی اقوام و گویش‌ورانِ زبان‌های گوناگون ایرانی به عنوان صاحبان دیرینه‌ی این سرزمین، به راه‌حل خارجی و گسستن اشتراکات ملی نیاز ندارد و اگر سوء‌تدبیر‌های حکومت‌های اخیر ایران در توسعه‌ی نامتوازن و تبعیض علیه اقلیت‌های مذهبی (مخصوصا اهل سنت) اعمال نمی‌شد، چه بسا امروز چنین مسأله‌ای برای هیچ یک از شهروندان ایران مطرح نبود. ما وضعیت امروز محرومیت‌ها و نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی را در گستره‌ی جغرافیای ایران مطلوب نمی‌دانیم و باور داریم نابسامانی‌ها، محرومیت‌های گسترده و شکاف‌های عمیق اقتصادی و اجتماعی که امروز جامعه‌ی ایران را در بر گرفته است، مولود تداوم سیاست‌های نادرست، استبداد، فساد سیستماتیک و به‌ویژه تبعیض مذهبی و جنسیتی در دهه‌های اخیر است. با این همه، باید پذیرفت اقتضائات حکمرانی مدرن و چنان‌که گفته شد سیاست‌های ناصواب حکومت‌ها، همچنین دخالت‌ها و شیطنت‌های دولت‌های بیگانه سبب شده تا امروز مسأله‌ی اقوام ایرانی، به مسأله‌ای مهم برای ایران فردا و گروه‌های سیاسی تبدیل شود.
از این رو، ما جمعی از فعالان میهن‌دوست و آزادی‌خواه، ضمن تأکید بر نقش و مسئولیت حاکمیت در بروز و تداوم بحران‌های امروز، بر آنیم تا مواضع خود را ذیل سه سرفصل اصول، خطوط قرمز و راهکارها به ملت ایران و افکار عمومی اعلام کنیم. گفتنی است اصول و خطوط قرمز ما غیرقابل تغییر است و راهکارهای پیشنهاد‌ی ما می‌توانند جای گفتگو و تبادل نظر داشته باشد؛ آنچه امضا کنندگان این بیانیه انجام و تثبیتش را به سود منافع ملی و مصالح هر دولتِ مسئول در ایران می‌دانند.
اصول:
- ایران کشوری غیرقابل تجزیه است. تمامیت ارضی و یکپارچگی ملی ایران قابل گفتگو نیست.
- ایران دارای یک ملت واحد و یکپارچه است.
- ایران دارای یک دولتِ مرکزی است و این دولت باید نماینده و متعلق به همه‌ی اعضای ملت ایران باشد.
- همه‌ی ملت ایران، با هر قومیت، جنسیت، زبان و مذهب برابرند و دسترسی آنان به منابع قدرت و ثروت باید عادلانه و به دور از هرگونه تبعیض باشد.
- فرهنگ‌ها و زبان‌های محلی ایرانی سرمایه‌ی تاریخی و گنجینه‌ی فرهنگ ملی ایران‌اند و باید مورد احترام، پذیرش و حفاظت باشند.
- زبان فارسی زبان رسمی، ملی و میانجی ملت ایران است. این جایگاه از آن روست که زبان فارسی هرگز به قومیتی خاص تعلق نداشته و از دیرباز زبان وحدت ملی و بین‌الاقوامی و سرمایه‌ی ادبی، فرهنگی و تاریخی تمامی ایرانیان بوده است که در بالندگی و اعتلای آن همه‌ی ساکنان این سرزمین با زبان‌ها و گویش‌های گوناگون نقش و مداومت داشته‌اند.
خطوط قرمز:
- هرگونه خودمختاری و ایجاد دولت در دولت، به هیچ وجه پذیرفته نیست.
- «کثیر الملّه» ساختن ایران به کلی مردود است. ایران ملک مشاع همه ایرانیان با تبارهای گوناگونِ بلوچ، عرب، ترک، کرد، لر، گیلک، فارسی‌زبان و... است و حق «تعیین سرنوشت» به هیچ وجه معادل با «حق تجزیه» قلمداد نمی‌شود.
- جداسازی و تفکیک‌های قومیتی و زبانی در منطقه‌ای خاص پذیرفته نیست. هیچ گروه قومی و زبانی در هیچ منطقه‌ای بر دیگر شهروندان ایرانی برتری ندارد.
- حذف زبان فارسی به عنوان زبان ملی، تاریخی و میانجی همه‌ی ایرانیان، نه شدنی است و نه قابل پذیرش.
- «آموزشِ زبان مادری» از حقوق خدشه‌ناپذیر اعضای ملت ایران است، اما «آموزش به زبان مادری» و حذف زبان فارسی از فرآیند آموزش، غیر قابل پذیرش و تهدیدکننده‌ی یکپارچگی ملی است.
راهکارها:
- محرومیت‌زدایی و متوازن ساختن فرآیند توسعه، مخصوصا توسعه‌ی اقتصادی امری ضروری و از اهم وظایف یک دولت ملی و کارآمد است.
- باور به نهاد «حکومت مرکزی یکپارچه» به هیچ وجه به معنای عدم توزیع عادلانه قدرت و تمرکزگرایی افراطی در اداره عمومی کشور نیست. از این رو، شوراهای شهری و استانی باید سهم ویژه‌ای در مدیریت شهرها و استان‌ها داشته باشند و انتخاب مسئولین شهرها و استان‌ها می‌بایست از طریق انتخابات دموکراتیک و مستقیم، در هماهنگی با دولتی ملی که نماینده‌ی همه‌ی اعضای ملت ایران باشد، صورت گیرد.
- «آموزشِ زبان مادری» باید در مدارس و دانشگاه‌ها آزاد باشد.
- تأسیس فرهنگستان‌ها و نهادهای فرهنگی برای حفظ و ترویج زبان‌ها و فرهنگ‌های بومی ایرانی، تضمین کننده‌ی یکپارچگی ملی ماست و باید آزاد و مورد حمایت باشد.
- تأسیس روزنامه‌ها، مجلات و انواع گوناگون رسانه‌های جمعیِ تصویری و غیرتصویری به زبان‌های محلی ایرانی باید آزاد باشد.
در پایان سخن را کوتاه می‌سازیم. پیام ما روشن است: در چارچوب تمامیت ارضی و یکپارچگی ملی ایران همه چیز قابل گفتگو است و بیرون از آن، هیچ چیز.
زنده باد ایران، زنده باد آزادی
۱۶ فروردین ۱۴۰۲
اسامی:
رضا احمدی، رامین اخلومدی، امیر آریا زند، آرش آزاد، مدیا اسدی، سید کوهزاد اسماعیلی، سارا استوار حصاری، محمد اسدی، حمید آصفی، مهدی افروزمنش، مهدی افشارنیک، مسعود آقايى، سید یعقوب آل شفیعی فومنی، اصغر امیدوار، مهدی امیرپور، اسدالله امینی، مرتضی امینی، مصطفی انصافی، سید محمدعلی ایازی، مصطفی ایزدی، سینا امینی‌افرا، حسن اردستانی، سما بابایی، ابوالفضل بازرگان، عبدالعلی بازرگان، جمال بایزیدی، محمدباقر بختیار، احسان بداغی، دلاور بزرگ نیا، عشرت بستجانی، محمد حسین بنی‌اسدی، اکبر بدیع زادگان، مجتبی بدیعی، محمد بلبلیان، عماد بهاور، حمید بهشتی، جلال بهرامی، سید علیرضا بهشتی شیرازی، کیوان بیرانوند، صفا بیطرف، سعید پرسا، عاطفه پهلوان، عباس پیروان، علی پیروز، محمد توسلی، بیژن جانفشان، مهیار جاویدی، اسماعیل جعفری، غلامرضا جعفری، محمد جعفری، رضا جلالی، حمیدرضا جلایی‌پور، سینا جهانی، رضا حاجی، محمد حاجی‌زاده، یونس حاجی‌زاده، سید علی حجازی يزدی، احمد حری، عبدالرحمن حسنی، میکائیل حسنیه، محمد حسینی، رزماری حسینیان، ابوالفضل حکیمی، یوسف حنفی، احمد خدابنده، مازیار خسروی، محمد خسروی، مجتبی خندان، داوود دادرس، مصطفی دانشگر، محمدجواد دردکشان، محمود دردکشان، فریبا درودی، تورج دریایی، احمد دلیجه، مصیب دوانی، احد رضایی، مسعود رضایی، امیررضا رضاییان، پویان رضی، مهناز روزبهانی، سید حسین رئیسی، فیاض زاهد، رضا ژند، مصطفی سبطی، ملیحه سبطی، عیسی سحرخیز، احسان سلطانی، داوود سلیمانی، مرتضی سورانه، مهدی سیف حسینی، شهریار شاپور، اکبر شاهزمانی، علی شاهزیدی، سجاد شجاعی، حکیمه شکری، پرویز شکوری، علی محمد شکوری، محمدرضا شکوهی فرد، محمد شیری، مجید شیعه‌علی، محمد صابر، یحیی صادقلو، هاشم صباغیان، رضا صدر، فضل‌الله صلواتی، جلیل ضرابی، عطاءالله ضمیر روشن، فرید طاهری، غلامرضا ظریفیان، محدثه عاطفی، قربان عرب احمدی، سینا عقیقی، طاهره علیزاده، علی اصغر غروی، مهدیس غنی‌زاده، فریده غیرت، غفار فرزدی، محمد مهدی فرّخی، سیده نادیا فهری، مجید قاسم آبادی، مریم قدس ولی، محمد قوچانی، مصطفی قهرمانی، بهزاد کاظمی، عباس کاظمی، عبدالله کاظمی، محمد کاظمی، ثنا کاکاوند، حسین کبیر، آرمان کریمی، روح الله کلانتری، منصور کوچک محسنی، عباس کوچ‌نژاد، ابوالقاسم کیا، على گرجی، کتایون گلرخ، مجتبی گل سرخ، جعفر گنجی، احسان مالکی‌پور، پویا مبارکی، پریچهر مبشری، فخرالسادات محتشمی‌پور ، داریوش محمدپور، عزیزالله محمدپور، سعید محمدی، سیدعلی محمودی، محمد علی محمودی مقدم، سیمین مخبر، سپیده مختاری، مهرداد مدهوشی، نوید مرادی، سمیه مراقی، مینو مرتاضی لنگرودی، محمد امین مرئی، علی مزروعی، متین مسکین، ایمان مسلمی‌پور، رضا مسموعی، نیکان مصطفوی، محمدجواد مظفر، مهدی معتمدی مهر، سعید معیری، علیرضا معیری، بدرالسادات مفيدى، ابراهیم ملکی، علی ملک‌پور، محمد ملکی، سعیده منتظری، خسرو منصوریان، حمیده مولایی، فهیمه مولایی، نعیمه مولایی، علی مؤمنی، علیرضا مؤمنی، محمد حسین مهتدی، علی مهرداد، مهدیار مهریزدی، لطف‌الله میثمی، سیدعباس میرکریمی، عباس نامدار، ابوالفضل نجفی، حسین نودهی، نریمان نوروزی عسکری، مهرعلی نوریان، ناصر نوریزاده، مهدی نوربخش، سمیرا نیک نوروزی، نیکو نیکوکار (ضیایی)، آرش نیلگون، عیسی وحدانی، شهین وفابخش، معین وکیلی، محمد هادى هادیزاده يزدى، احمد هاشمی، رحیم همپای، علیرضا هندی، روزبه یقینی، علی حسین یوسف‌زاده.